اقتصاد ایران

بر اساس گزارش رسمــی مقـامات کشور ایرانی‌ها هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی در ترکیه خریده‌اند؛ یعنی دلاری که باید برای احداث کارخانه هزینه می‌شد به دلیل ایجاد جو نااطمینان از وضعیت اقتصادی، از کشور خارج شده است. تندروها در کشور در اقلیت هستند و می‌خواهند بر اکثریت حکومت کنند و این کشور را دچار مشکل می‌کند.

رئیس‌جمهور دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در سالروز امضای فرمان مشروطیت در پیشگاه ملت سوگند یاد کرد؛ اما، ما هنوز گیر همان «یک کلمه»ایم که یوسف مستشارالدوله با آن ملت ایران را به‌سوی مشروطه دلالت نمود: «قانون».

یکی از عوامل و دلایل مهم برهم‌ریختگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که کشور ما را طی بیش از ۴ دهه در بن‌بست سیاسی و اقتصادی قرار داده تفکری است که مدرنیته را که از مظاهر دنیای پیشرفته است، برنمی‌تابد.

همان‌گونه که انتظار می‌رفت سیزدهم دوره ریاست‌جمهوری ایران از آن طیف موسوم به اصولگرایان به ریاست رییسی رقم خورد. در دوران ریاست‌جمهوری روحانی که با عنوان دولت اعتدالگرا معرفی شد اصولگرایان همواره منتقد سیاست‌های دولت در زمینه‌های متعدد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بودند و اتفاقا همین موارد می‌تواند پاشنه آشیل دولت اصولگرای رییسی در حوزه اقتصاد تلقی شود.

محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی حسن روحانی در دولت دوازدهم، به تازگی گزارشی از عملکرد اقتصادی دولت «تدبیر و امید» منتشر کرده که در نوع خود حاوی اطلاعات تازه‌ای است. بر این اساس، تقریباً برای اولین بار به طور دقیق مشخص شده که صادرات نفت ایران در سال ۱۳۹۹، کمی بیش از ۱۸ میلیارد دلار بوده است، درآمدی بسیار ناچیز در مقایسه با میانگین دهه‌های اخیر. از آن سو، مقایسه درآمد‌های ارزی دولت‌های اخیر در ایران و میزان رشد «تولید ناخالص داخلی» در دوره مدیریت آنها، نشان می‌دهد که حسن روحانی در توسعه ایران «مردود» شده است.

پنج سال پیش که دولت روحانی در بهترین وضعیت خود قرار داشت و هنوز هیچ علائمی از بحران در اقتصاد ایران جز برای اقتصاددانان قابل مشاهده نبود،مقاله‌ای منتشر شد که با این مقدمه شروع می‌شد: «انسان دو نوع معلم دارد: آموزگار و روزگار. آنچه به شیرینی از اولی نیاموزد، دومی به تلخی به او یاد خواهد داد. این معادله برای مثلث سیاستمدار، اقتصاددان و قوانین آهنین اقتصاد نیز برقرار است. سیاستمداران اگر به هشدارهای اقتصاددانان و تئوری‌های آزموده‌شده اقتصادی بی‌توجهی کنند، دیری نخواهد پایید که قوانین آهنین اقتصاد، حقانیت همان هشدارها و تئوری‌ها را به تلخی به آنها یاد خواهد داد.»

شاخص کل بورس تهران تحت تاثیر رشد نرخ دلار، نخستین روز معاملاتی هفته را با پرش ۶۶/ ۲درصدی آغاز کرد و با ثبت دومین رکورد رشد درصدی در سال جاری، تا محدوده یک‌میلیون و ۳۵۱هزار واحد پیشروی کرد. در این شرایط سهامداران خرد نیز پنجمین خرید پرمقدار خود در سال ۱۴۰۰ را رقم زدند. سهم ۶۰درصدی صنایع صادرات‌محور از کل ارزش بازار سهام سبب شده است تا تغییرات نرخ دلار و البته قیمت جهانی کالاها، نقش پررنگی در روند سودسازی این شرکت‌ها ایفا کند.

بیشترین حجم اطلاعات درباره دوران حکومت چهار‌سال‌و هفت‌ماهه امام علی (ع) که در اختیار مردم و حتی بسیاری از نخبگان قرار گرفته‌ است، اطلاعات مربوط به سه جنگ مهم آن ایام و تبعات سیاسی و اجتماعی آنها است.

صنعت فولاد را می‌توان یکی از بنیان‌های مهم اقتصاد در هر کشوری برشمرد، به‌گونه‌ای که حتی مصرف سرانه فولاد به‌عنوان شاخصی به منظور ارزیابی صنعتی بودن یک کشور مطرح است.

ایده غالب در نظام حکمرانی اقتصادی ایران با نظریات یانیس واروفاکیس ‏(Yanis Varoufakis) قابلیت تطبیق می‌یابد. او وزیر دارایی دولت آلکسیس سیپراس (Alexis Tsipras)، نخست‌وزیر سابق یونان و رئیس حزب چپ‌گرای سیریزا (Syriza) در سال ۲۰۱۵ میلادی بود که در سال 2019 نیز فیلم «بزرگان در اتاق» (Adults i- the Room) با نگاهی انتقادی، موضع او راجع به بدهی کشور یونان به اتحادیه اروپا و سیاست ریاضت اقتصادی تحمیلی بر این کشور را دستمایه خود قرار داده است.

چنان عمل کردیم که جملات قصار سعدی هم زیر سوال رفته است؛ مگر نه اینست که "نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود..." ما که عمری است رنج کشیدیم، پس چرا گنجی حاصل نمی‌شود!

اقتصاد ایران به‌شدت از بی‌انضباطی اقتصادی رنج می‌برد و این بی‌انضباطی اقتصادی شامل سه بی‌انضباطی است. یک؛ بی‌انضباطی پولی که در سیستم بانکی داریم و شاخص آن حجم بدهی‌های معوق بخش خصوصی به سیستم بانکی است که رقم بسیار بالایی است.