اقتصاد ایران

اظهارنظر درباره کابینه سید ابراهیم رئیسی با توجه به چهره‌های جدید و عدم شناخت دقیق از آنها، دشوار به نظر می‌رسد. هرچند برخی وزرا، سوابق وزارت و در حد معاون وزیر داشته‌اند و البته که طبق قانون هیچ الزامی هم وجود ندارد، کسی که قرار است وزیر شود حتما قبل از آن وزیر یا در حد معاون وزیر بوده باشد اما درمجموع طبیعی است که در هر انتخاباتی یک گردش نخبگانی اتفاق بیفتد.

دولت‏ ها که عوض می‌شوند برای فعالان اقتصادی این سوال پیش ‏می‌آید که دولت جدید چه راه و روشی را در پیش خواهد گرفت؟ وقتی وزیری تغییر می‏ کند یا رئیس سازمانی عوض می‌شود، عاملان اقتصاد کنجکاو می‌‏شوند.

دولت سیزدهم چند روزی است کار خود را شروع کرده و در پیچ مهم انتخاب اعضای کابینه و تدوین برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت قرار دارد. روزهایی که اتفاقا تصمیمات رئیس‌جمهوری و افراد نزدیک به او از اهمیت اساسی برخوردار است و جهت‌گیری آینده و اولویت‌های تعیین شده از سوی دولت را به مردم، فعالان اقتصادی، بخش خصوصی، سرمایه‌گذاران و... نشان می‌دهد.

شاخص اقتصادی درآمد سرانه دیگر معیار جامعی برای توسعه همه‌جانبه کشورها نیست. از دهه 90 میلادی سازمان ملل متحد بر اساس اجماع خبرگانی و تجربه‌ بشری شاخص توسعه انسانی را مطرح کرده است.

افــراد منتخب کابینــه باید با اهداف و وعده‌های رئیس‌جمهــور همخــوانی داشته باشند و برداشت اولیه از لیست وزرای پیشنهادی این است که تا حدودی سهم‌خواهی انجام گرفته و باور دارم آقای رئیس‌جمهور نظرشان روی برخی وزارتخانه‌ها افراد دیگری بوده است.

این روزها آمار درگذشتگان به علت کرونا به‌شدت بالا رفته و نگرانی در خانوارها افزایش یافته است. اخیرا مقامات سیاسی عالی‌رتبه کشور هم بر ضرورت واردات واکسن تاکید کرده‌اند و بر لزوم خودکفایی در تولید واکسن کمتر تاکید می‌کنند.

با توجه به مفروضات و داده‌های آماری تولید ناخالص داخلی وضعیت مناسبی ندارد و در واقع امروز به وضوح و با اطلاعات اقتصادی انتظار می‌رود در شش ماهه دوم سال نیز اتفاق مهمی در راستای بهبودی اوضاع اقتصادی کشور صورت نگیرد.

تا چند روز دیگر کابینه دولت فعلی مشخص می‌شود. قطعا چالش‌های اقتصادی زیادی در کشور وجود دارد که در شروع کار دولت می‌تواند زمینه‌ساز مسائلی باشد؛ مهم‌ترین چالش نیز ارز دولتی 4200 تومانی است که بارها زمزمه‌هایی از حذف آن شنیده می‌شد و هر بار نیز بنا به دلایلی حذف آن صورت نمی‌گرفت.

وقتی می‌خواهید آپارتمانی بخرید، معمولا برنامه پرداختی را به فروشنده ارائه می‌کنید و بر مبنای آن معامله اصطلاحا جوش می‌خورد. برنامه پرداخت مبلغ کل قرارداد می‌تواند چندین ماه به طول انجامد؛ اما در نهایت مورد موافقت قرار می‌گیرد.

بر اساس گزارش رسمــی مقـامات کشور ایرانی‌ها هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی در ترکیه خریده‌اند؛ یعنی دلاری که باید برای احداث کارخانه هزینه می‌شد به دلیل ایجاد جو نااطمینان از وضعیت اقتصادی، از کشور خارج شده است. تندروها در کشور در اقلیت هستند و می‌خواهند بر اکثریت حکومت کنند و این کشور را دچار مشکل می‌کند.

رئیس‌جمهور دولت سیزدهم جمهوری اسلامی در سالروز امضای فرمان مشروطیت در پیشگاه ملت سوگند یاد کرد؛ اما، ما هنوز گیر همان «یک کلمه»ایم که یوسف مستشارالدوله با آن ملت ایران را به‌سوی مشروطه دلالت نمود: «قانون».

یکی از عوامل و دلایل مهم برهم‌ریختگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که کشور ما را طی بیش از ۴ دهه در بن‌بست سیاسی و اقتصادی قرار داده تفکری است که مدرنیته را که از مظاهر دنیای پیشرفته است، برنمی‌تابد.

همان‌گونه که انتظار می‌رفت سیزدهم دوره ریاست‌جمهوری ایران از آن طیف موسوم به اصولگرایان به ریاست رییسی رقم خورد. در دوران ریاست‌جمهوری روحانی که با عنوان دولت اعتدالگرا معرفی شد اصولگرایان همواره منتقد سیاست‌های دولت در زمینه‌های متعدد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بودند و اتفاقا همین موارد می‌تواند پاشنه آشیل دولت اصولگرای رییسی در حوزه اقتصاد تلقی شود.

محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی حسن روحانی در دولت دوازدهم، به تازگی گزارشی از عملکرد اقتصادی دولت «تدبیر و امید» منتشر کرده که در نوع خود حاوی اطلاعات تازه‌ای است. بر این اساس، تقریباً برای اولین بار به طور دقیق مشخص شده که صادرات نفت ایران در سال ۱۳۹۹، کمی بیش از ۱۸ میلیارد دلار بوده است، درآمدی بسیار ناچیز در مقایسه با میانگین دهه‌های اخیر. از آن سو، مقایسه درآمد‌های ارزی دولت‌های اخیر در ایران و میزان رشد «تولید ناخالص داخلی» در دوره مدیریت آنها، نشان می‌دهد که حسن روحانی در توسعه ایران «مردود» شده است.