قرآن و عترت و حج

علیرضا رشیدیان و عبدالعزیز بن سعود بن نایف در دیدار اخیر خود در ریاض، توسعه هماهنگی‌ها و همکاری‌های مشترک برای حج سال آینده را بررسی کردند؛ وزیر کشور عربستان نیز بر تأمین امنیت و آسایش حجاج ایرانی تأکید کرد.

در زمانی که ترس بر دل انسان چنگ می‌اندازد، امام صادق(ع) نسخه‌ای کوتاه اما شگفت‌انگیز معرفی می‌کنند: ذکری که مانند سپر، اضطراب را از انسان دور کرده و توکل حقیقی را در دل زنده می‌کند؛ «حَسْبُنَا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ».

آیت‌الله ری‌شهری در جلسه تفسیر سوره بقره به ویژگی‌ها و فضائل این سوره بلند قرآن پرداخت و آیت‌الکرسی را به عنوان برترین آیه معرفی کرد. وی دلیل نام‌گذاری سوره بقره و جایگاه ویژه آن در میان سوره‌های قرآن را توضیح داد و درباره حروف مقطعه سوره‌های مختلف نکاتی ارائه کرد. ری‌شهری تأکید کرد که معنای دقیق حروف مقطعه تاکنون ناشناخته باقی مانده است و بررسی آن در جلسات آینده ادامه خواهد داشت.

گذشت و عفو یکی از بزرگترین فضایل اخلاقی است که در قرآن کریم و روایات اسلامی بارها مورد تأکید قرار گرفته است. بخشش دیگران نه تنها باعث رشد اخلاقی و معنوی می‌شود، بلکه قلب را اصلاح کرده، انسان را به تقوا نزدیک‌تر می‌کند و رحمت الهی را جلب می‌کند.

دعا و نیایش نه تنها یک عمل عبادی است، بلکه آثار روانشناختی، معنوی و اجتماعی گسترده‌ای بر انسان دارد. از ایجاد آرامش و امید، تا درمان روانی، پرورش عواطف و کسب فضائل اخلاقی، نیایش دریچه‌ای به ارتباط با خداوند و بهبود زندگی فردی و جمعی انسان است.

حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، با تحمل مشقت‌های روزانه و کارهای سخت خانه، هدیه‌ای ویژه از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله دریافت کردند: تسبیحات فاطمی شامل ۳۴ مرتبه «الله اکبر»، ۳۳ مرتبه «الحمدلله» و ۳۳ مرتبه «سبحان الله». این اذکار نه تنها جایگزین خدمتکار الهی شد، بلکه فضایل معنوی و آثار فوق‌العاده‌ای برای سلامت روح و جسم انسان دارد.

دعا و نیایش، نه فقط آیینی دینی بلکه تجربه‌ای عمیق از اتصال انسان به سرچشمه‌ی هستی است. آموزه‌های اسلامی و یافته‌های روان‌شناسی هر دو بر این باورند که دعا، آرامش، امید و معنا را در زندگی انسان جاری می‌کند. نگاهی داریم به آثار معنوی و روانی نیایش از دیدگاه قرآن، احادیث و اندیشمندان جهان.

دعای شکرگزاری فراتر از یک عبارت زبانی، یک نگرش عمیق قلبی است که می‌تواند مسیر زندگی انسان را تغییر دهد. این ذکر الهی که در سیره و کلام ائمه اطهار (ع) و پیامبران پیشین جایگاه ویژه‌ای دارد، نه‌تنها سپاس از نعمت‌های موجود است، بلکه تمرکزی آگاهانه بر داشته‌ها، ایمان، سلامت و آرامش است. در این گزارش به بررسی معانی و نمونه‌های مختلف دعاهای شکرگزاری، از اذکار کوتاه روزانه تا نیایش‌های پرمغز معصومین می‌پردازیم.

ذکرهای نافعه از دعاهای کوتاه و پرفضیلت هستند که رفع گرفتاری، آمرزش گناهان و آرامش قلب را به دنبال دارند. مداومت در خواندن این اذکار می‌تواند تاثیرات روحی و معنوی قابل توجهی بر زندگی انسان داشته باشد.

علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، در جلسه شصت و پنجم کمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور بر پیشرفت‌های حاصل شده در یک سال اخیر تأکید کرد و شبکه آموزش عمومی قرآن و تشکیل کمیته‌های تخصصی را به‌عنوان نقاط قوت مهم معرفی کرد. او همچنین بر استفاده از محتوای چندرسانه‌ای و فناوری‌های نوین برای جذاب‌تر شدن آموزش قرآن تأکید نمود.

حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در نشست علنی نوبت عصر مجلس و در جریان بررسی عملکرد فرهنگی برنامه هفتم توسعه، از تحقق ناقص احکام فرهنگی دولت انتقاد کرد و گفت: از ۴۰ حکم وزارت ارشاد تنها ۱۸ مورد اجرا شده و جهش قرآنی و تولید محتوای کودک هنوز به نتیجه نرسیده است.

رئیس سازمان حج و زیارت اعلام کرد تاکنون بیش از ۶۴ هزار نفر برای شرکت در مراسم حج تمتع سال ۱۴۰۵ ثبت‌نام کرده‌اند.

گفته شده است که دعای یستشیر دارای فضیلتی عظیم است و هر کس این دعا را سه نوبت بخواند، خداوند هر حاجت خیری که در دل دارد، برآورده خواهد کرد. این دعا به‌عنوان وسیله‌ای معنوی برای رسیدن به خواسته‌ها و توسل به خداوند شناخته می‌شود.

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در تفسیر آیه ۱۵۲ سوره بقره، یاد خدا را مایه آرامش و رهایی از گرفتاری‌ها دانست و تأکید کرد: ذکر الهی نه‌تنها مؤمن را از گناه بازمی‌دارد، بلکه همچون ماجرای حضرت یونس(ع)، سبب گشایش در سختی‌ها و رفع اندوه‌ها می‌شود.

سوره تکاثر، صد و دومین سوره قرآن کریم و از سوره‌های مکی است که در جزء سی‌ام قرار دارد. این سوره، میل انسان به زیاده‌خواهی، مال‌اندوزی و غفلت از یاد خدا را نکوهش می‌کند و او را به تأمل در حقیقت زندگی و حسابرسی روز قیامت فرا می‌خواند.

تسبیحات حضرت زهرا(س) از زیباترین و پربرکت‌ترین اذکار اسلامی است که در روایات اهل‌بیت(ع) به عنوان ذکر کثیر و یاد خدا پس از نماز معرفی شده است. امام باقر(ع) و امام صادق(ع) آن را برترین تعقیب پس از نماز دانسته‌اند و فرموده‌اند که این ذکر، روح انسان را آرام و قلب او را نورانی می‌کند.

رزمندگان اسلام در ایام فاطمیه با تکیه بر ایمان و توسل به حضرت زهرا (س) انرژی و انگیزه می‌گرفتند؛ نمونه آن شهید تورجی زاده بود که با روضه خوانی، فرماندهان و رزمندگان را دلگرم می‌کرد.

ذکر یا کریم‌الصفح از فرازهای پرمفهوم دعای جوشن کبیر است که یادآور بخشندگی بی‌منت خداوند است؛ او که نه‌تنها می‌بخشد، بلکه چنان کریمانه از خطاها درمی‌گذرد که گویی هرگز آن لغزش وجود نداشته است.

مدیر حج و زیارت گیلان، از آغاز ثبت نام در کاروان های عمره مفرده استان، ویژه اعزام در آذر خبر داد و گفت: ثبت نام فردا آغاز می شود و تا زمان تکمیل ظرفیت کاروان ها ادامه دارد.

ذکر استغفار یکی از مؤثرترین اذکار است که علاوه بر آمرزش گناهان، فواید فراوانی از جمله اجابت دعا، افزایش رزق و روزی، دفع بلاها، تسهیل ازدواج و درخشش نامه اعمال در آخرت را به دنبال دارد. روش‌های مختلفی برای خواندن این ذکر وجود دارد که بسته به حاجت و نیاز افراد انتخاب می‌شود.

دعای رضیت بالله یکی از دعاهای توصیه‌شده پس از دعای عدیله است که امام صادق علیه‌السلام خواندن آن پس از هر نماز واجب را برای کامل شدن ایمان و تقویت باور دینی سفارش کرده‌اند. این دعا دارای خواص روحانی و تقویت‌کننده ایمان است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

ذکر و دعا بخش مهمی از سنت معنوی اسلامی است و «ذکر یا لطیف» نیز یکی از اذکار الهی است که برای آرامش دل، رهایی از سختی‌ها و جلب خیر و برآورده شدن حاجات توصیه شده است. با این حال، باید تأکید شود که ذکر و دعا جایگزین تلاش، تدبیر و اسباب طبیعی در زندگی نیست؛ بلکه مکملی روحانی برای تقویت ایمان و آرامش درونی است.

در مفاتیح‌الجنان از امام صادق(ع) نقل شده است که هر کس چهل صباح دعای عهد را بخواند، در شمار یاوران حضرت مهدی(عج) قرار خواهد گرفت. این دعا نماد تعهد، بیعت و اعلام وفاداری به امام زمان(عج) است.