طالبان

از زمان پیروزی برق‌آسای طالبان در 15 اوت و فتح بدون مقاومت تمام ولایات افغانستان، طالبان کنترل یک دولت شکست خورده را در دست گرفته و از خروج سریع ارتش امریکا بهره‌مند شده است. در حال حاضر مردم افغانستان و در وهله اول زنان بیشتر در معرض خطر و تهدید قرار دارند.

حملات روز پنجشنبه در کابل، دینامیسم پیچیده بین طالبان، شبکه حقانی و القاعده از یک‌سو و رقیب‌شان یعنی «داعش خراسان» از سوی دیگر را آشکار کرد. فرمانده امریکایی سنتکام بعد از این حملات تهدید داعش خراسان را «به‌شدت واقعی» توصیف کرد و مشاور امنیت ملی بایدن نیز یکشنبه گذشته گفته بود که تهدید داعش «شدید» و «مستمر» است.

البته هنوز همه علل و ابعاد خروج سراسیمه امریکا از افغانستان کاملا روشن نشده است ولی سقوط برق‌آسای کابل به دست طالبان و هجوم هزاران تن از مردم و اتباع دیگر کشورها به فرودگاه این شهر برای فرار از حاکمیت جدید این سوال بسیار مهم را مطرح می‌سازد که آیا کاخ سفید واقعا درک روشنی از اوضاع این کشور و خصوصا وضعیت دولت و ارتش نداشته است؟ یا همه‌ چیز برنامه‌ریزی شده و فقط برخی محاسبات اشتباه از آب درآمده‌اند؟

سرانجام، پس از مذاکرات طولانی طالبان و آمریکا، آمریکا از افغانستان خارج و با خروج آمریکایی‌ها از افغانستان، طالبان پیروز ملی میدان مبارزه با اشغالگران در این کشور شد. در کمال ناباوری افکار عمومی، خیلی سریع طالبان بر کل افغانستان مسلط شد و عملا تقابل جدی میان طالبان و گروه‌های مختلف رخ نداد.

سیاست هم‌سویی با جامعه جهانی و شتاب نداشتن در به رسمیت شناختن طالبان و بر طبل اختلافات ایدیولوژیک نکوفتن درست است اما تبلیغات رسمی نه. اشکال کار هم در صدا و سیماست. اگر این رسانه واقعا ملی بود به کارشناسان مختلف تریبون می‌داد نه آن که بوی جانب‌داری از طالبان از آن شنیده شود که اتفاقا به زیان اصول‌گرایان هم هست. چون پایگاه اجتماعی آنان را از آنچه هست هم کمتر می‌کند.

با اینکه اوضاع کشورمان زیر چتر مرگ‌های پی درپی مردمان غم‌انگیز است و شاید در حوصله خوانندگان نگنجد که تحلیل بخوانند و بر اطراف نظر بیفکنند ولی نمی‌شود از حوادث مهم پیرامون کشورمان غفلت کنیم و دیر یا زود از همین غفلت‌های مکرر خسارت ببینیم.

هابز، فیلسوف انگلیسی معتقد است که وقتی دولتی وجود نداشته باشد یا اگر به زبان وی بخواهیم بگوییم، لویاتانی نباشد تا همه از آن بترسند، امنیتی در کشور وجود نخواهد داشت و جنگ همه در مقابل هم رخ خواهد داد.

پیشروی‌های سریع نیروهای طالبان در افغانستان را باید در مجموعه متغیرهایی که موجــب چنین تحولی شد، دید و نمی‌توان فقط به یک متغیر بسنده کرد که این پشیروی فقط به دلیل توافقات آمریکا با طالبان بوده و یا بی‌انگیزگی ارتش افغانستان در مقابله با پیشروی‌های طالبان و یا فساد گسترده‌ای که طی چند سال گذشته در تمام نهادهای افغانستان رخنه کرده بود و عملا موجب یک بی‌اعتمادی گسترده نسبت به دولت در میان مردم افغانستان شده است.