برجام

برجام 2015 پشتوانه بزرگ مردمی داشت. حسن روحانی توانسته بود میلیون‌ها ایرانی حتی مخالف خود را با آن همراه کند و حتی در انتخابات 1396 با همه تلاش‌های جناح اصولگرا، کرسی ریاست‌جمهوری را با قدرت در اختیار خود نگه دارد.

طی روزهای گذشته و آینده و هم‌زمان با مذاکرات وین دو سفر مهم به چین و روسیه انجام شده یا در پیش است. در این میان اجرایی‌شدن قرارداد ۲۵‌ساله میان ایران و چین که از سوی وزیر خارجه اعلام شد، موجب تعجب شد که چگونه می‌توان قراردادی را اجرا کرد که به تصویب مجلس نرسیده باشد؟

فراز و نشیب در مذاکرات یکسری عوامل دارد که تابه‌حال زیاد درباره‌اش گفته شده. عواملی که بیشتر نقش کشورهای دیگری بود که قرار شد به عنوان کاتالیزور یا کشورهایی که نقش میانجی و واسط در مذاکرات را داشته باشند ولی برعکس برای خودشان حوزه منافع برجامی تعریف کردند و عملا پیچیدگی‌هایی را به این مذاکرات تحمیل کردند، طوری که حتی مدیریت مذاکرات از دست دو هیات ایرانی و آمریکایی خارج شد.

علائمی که از روند مذاکرات وین ساطع می‌شود و به ما می‌رسد و برداشتی که از شرایط و اوضاع و احوال جهانی و کشور خودمان داریم، بوی حل مشکلات برجام است که به مشام می‌رسد. اتفاق خوبی که در پی آن بار فشار بر مردم کم می‌شود، وضع دولت بهتر می‌شود و شرایط اقتصادی رو به بهبود می‌رود.

دو طرف تجربه نیمه کاره رها کردن مذاکرات را در دولت گذشته دارند و هزینه آن را داده‌اند. به همین دلیل به جایی که اکنون رسیده‌اند را رها نخواهند کرد.

روسیه، چین و اروپایی‌ها ممکن است اختلافاتی با آمریکایی‌ها داشته باشند و طبیعتا هر کدام در پی منافع خود هستند. در سیاست بین‌الملل مفهومی تحت عنوان «دوستی ذاتی» وجود ندارد. روس‌ها علاقه‌مند نیستند که ما با اروپایی‌ها در زمینه گاز و انرژی رابطه داشته باشیم و می‌خواهند خودشان میدان‌دار باشند. چون تامین‌کننده انرژی اروپا خودشان هستند هرگز حاضر نیستند رقیبی وارد میدان شود و آن رقیب می‌تواند ایران باشد.

معادلات تعیین کننده آن هم در بحران‌های در ابعاد موضوع هسته‌ای ایران در نظام بین‌الملل معمولا پیچیده و چند وجهی است.

هیچ ضرب‌الاجلی هم برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تعیین نشده و موضوع اصلی برای هیات مذاکره‌کننده ایرانی احقاق حقوق ملت ایران در چارچوب توافقات قبلی است.

مذاکرات ایران و آمریکا به صورت مستقیم برگزار نمی‌شود بلکه با واسطه 1+4 است و دو طرف انتظارات زیادی دارند که مانع از رسیدن سریع به نتیجه می‌شود. ایران می‌گوید طرف مقابل باید همه تحریم‌ها را لغو کند، تضمین بدهند و راستی‌آزمایی کنیم و حتی موضوع پرداخت خسارت هم مطرح است.