برجام

توافق احتمالی همان مواردی را در بر خواهـــد گرفت که مذاکره‌کننده پیشین ایران در ماه ژوئن به آن دست یافته بود، در پاسخ به این سوال که اگر قرار است همان موارد به امضای طرفین برسد، به چه علت چندین ماه این توافق به تأخیر افتاده است،آقای روحانی در مقطع پایان شش دور مذاکرات وین رئیس‌جمهور کشور بودند و در زمانی هم که در آن سمت بودند، مسئولیت داشتند و سخنانشان هم مستند بود؛ ایشان شب قبل از پایان دوره ریاست‌شان در یک برنامه تلویزیونی به صراحت اعلام کردند که توافق تقریبا قطعی شده و شرایط به گونه‌ای است که اگر آقای عراقچی اجازه داشته باشد، می‌تواند عازم وین شده و توافق را امضا کند.

برجام 2015 پشتوانه بزرگ مردمی داشت. حسن روحانی توانسته بود میلیون‌ها ایرانی حتی مخالف خود را با آن همراه کند و حتی در انتخابات 1396 با همه تلاش‌های جناح اصولگرا، کرسی ریاست‌جمهوری را با قدرت در اختیار خود نگه دارد.

طی روزهای گذشته و آینده و هم‌زمان با مذاکرات وین دو سفر مهم به چین و روسیه انجام شده یا در پیش است. در این میان اجرایی‌شدن قرارداد ۲۵‌ساله میان ایران و چین که از سوی وزیر خارجه اعلام شد، موجب تعجب شد که چگونه می‌توان قراردادی را اجرا کرد که به تصویب مجلس نرسیده باشد؟

فراز و نشیب در مذاکرات یکسری عوامل دارد که تابه‌حال زیاد درباره‌اش گفته شده. عواملی که بیشتر نقش کشورهای دیگری بود که قرار شد به عنوان کاتالیزور یا کشورهایی که نقش میانجی و واسط در مذاکرات را داشته باشند ولی برعکس برای خودشان حوزه منافع برجامی تعریف کردند و عملا پیچیدگی‌هایی را به این مذاکرات تحمیل کردند، طوری که حتی مدیریت مذاکرات از دست دو هیات ایرانی و آمریکایی خارج شد.

علائمی که از روند مذاکرات وین ساطع می‌شود و به ما می‌رسد و برداشتی که از شرایط و اوضاع و احوال جهانی و کشور خودمان داریم، بوی حل مشکلات برجام است که به مشام می‌رسد. اتفاق خوبی که در پی آن بار فشار بر مردم کم می‌شود، وضع دولت بهتر می‌شود و شرایط اقتصادی رو به بهبود می‌رود.

دو طرف تجربه نیمه کاره رها کردن مذاکرات را در دولت گذشته دارند و هزینه آن را داده‌اند. به همین دلیل به جایی که اکنون رسیده‌اند را رها نخواهند کرد.

روسیه، چین و اروپایی‌ها ممکن است اختلافاتی با آمریکایی‌ها داشته باشند و طبیعتا هر کدام در پی منافع خود هستند. در سیاست بین‌الملل مفهومی تحت عنوان «دوستی ذاتی» وجود ندارد. روس‌ها علاقه‌مند نیستند که ما با اروپایی‌ها در زمینه گاز و انرژی رابطه داشته باشیم و می‌خواهند خودشان میدان‌دار باشند. چون تامین‌کننده انرژی اروپا خودشان هستند هرگز حاضر نیستند رقیبی وارد میدان شود و آن رقیب می‌تواند ایران باشد.

معادلات تعیین کننده آن هم در بحران‌های در ابعاد موضوع هسته‌ای ایران در نظام بین‌الملل معمولا پیچیده و چند وجهی است.