در مذاکرات توافق هستهای ایران در وین، ایران و ایالات متحده از طرف ثالث برای انتقال نظرات خود به یکدیگر استفاده میکنند که نه تنها باعث کند شدن روند میشود بلکه انعطافپذیر هم نیست.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز چهارشنبه، ۱۹ ژانویه، مدعی شد که درخواست تضمین ایران برای بازگشت به برجام یکی از گرههای اصلی گفتوگوهای وین است.آنتونی بلینکن در این خصوص، لبه تیز انتقادات خود را متوجه دولت پیشین آمریکا کرد و گفت: «فکر میکنم منصفانه است بگوییم که تصمیم برای خروج از آن توافق هستهای یکی از بدترین تصمیمهایی بود که در تاریخ اخیر سیاست خارجی آمریکا گرفته شده است.»
تحرکات برجامی در کشورهای مذاکره کننده با ایران تعطیل نشده و تاکید دارند موضع ایران معیار تداوم مذاکرات است مانند سخنگوی کاخ سفید در یک کنفرانس خبری به سوالی درباره اظهارات اخیر رئیسجمهور آمریکا درباره احیای برجام پاسخ داد.
ارزیابی سیاست خارجی یک ساله رهبران جمهوریخواه در مجلس نمایندگان حاکی از آن است که دولت بایدن بیش از ۱۲ نوبت در تحقیقات نهاد قانونگذار آمریکایی درباره مذاکرات برجامی وین و نحوه اجرای تحریمهای اقتصادی علیه ایران کارشکنی کرده است.
توافق احتمالی همان مواردی را در بر خواهـــد گرفت که مذاکرهکننده پیشین ایران در ماه ژوئن به آن دست یافته بود، در پاسخ به این سوال که اگر قرار است همان موارد به امضای طرفین برسد، به چه علت چندین ماه این توافق به تأخیر افتاده است،آقای روحانی در مقطع پایان شش دور مذاکرات وین رئیسجمهور کشور بودند و در زمانی هم که در آن سمت بودند، مسئولیت داشتند و سخنانشان هم مستند بود؛ ایشان شب قبل از پایان دوره ریاستشان در یک برنامه تلویزیونی به صراحت اعلام کردند که توافق تقریبا قطعی شده و شرایط به گونهای است که اگر آقای عراقچی اجازه داشته باشد، میتواند عازم وین شده و توافق را امضا کند.
با آغاز دور هشتم مذاکرات برجامی و سیگنالهای مثبتی که از حصول توافق در آینده نزدیک خبر میدهند نگاه فعالان اقتصادی به نتایج توافقات هستهای دوخته شده است. در واقع با تشدید تحریمها و مشکلاتی که در نتیجه کاهش درآمدهای ارزی و همچنین هزینههای مازادی که بر تعاملات مالی تحمیل شده بود فضای اقتصاد کشور را به کوچکترین و سختترین حالت خود رسانده است.
عضو هیات رئیسه مجلس اعتقاد دارد اظهارات نماینده اتحادیه اروپا در خصوص نامعلوم بودن موفقیت مذاکرات وین همزمان با موضع گیری های مقامات ایالات متحده بیان شده که بیانگر تبعیت اورپا از سیاست های کاخ سفید است
مذاکرات هستهای طی سالهای گذشته تیمهای مذاکرهکننده مختلف با رویکردهای متفاوتی را به خود دیده است. اما در 8 سال دولت تدبیر و امید، تیم مذاکرهکننده محمد جواد ظریف علاوه بر فشارهای خارجی، فشارهای داخلی را نیز متحمل شد که در کل طول تاریخ مذاکرات بیسابقه بوده است.
برجام 2015 پشتوانه بزرگ مردمی داشت. حسن روحانی توانسته بود میلیونها ایرانی حتی مخالف خود را با آن همراه کند و حتی در انتخابات 1396 با همه تلاشهای جناح اصولگرا، کرسی ریاستجمهوری را با قدرت در اختیار خود نگه دارد.
طی روزهای گذشته و آینده و همزمان با مذاکرات وین دو سفر مهم به چین و روسیه انجام شده یا در پیش است. در این میان اجراییشدن قرارداد ۲۵ساله میان ایران و چین که از سوی وزیر خارجه اعلام شد، موجب تعجب شد که چگونه میتوان قراردادی را اجرا کرد که به تصویب مجلس نرسیده باشد؟
فراز و نشیب در مذاکرات یکسری عوامل دارد که تابهحال زیاد دربارهاش گفته شده. عواملی که بیشتر نقش کشورهای دیگری بود که قرار شد به عنوان کاتالیزور یا کشورهایی که نقش میانجی و واسط در مذاکرات را داشته باشند ولی برعکس برای خودشان حوزه منافع برجامی تعریف کردند و عملا پیچیدگیهایی را به این مذاکرات تحمیل کردند، طوری که حتی مدیریت مذاکرات از دست دو هیات ایرانی و آمریکایی خارج شد.
علائمی که از روند مذاکرات وین ساطع میشود و به ما میرسد و برداشتی که از شرایط و اوضاع و احوال جهانی و کشور خودمان داریم، بوی حل مشکلات برجام است که به مشام میرسد. اتفاق خوبی که در پی آن بار فشار بر مردم کم میشود، وضع دولت بهتر میشود و شرایط اقتصادی رو به بهبود میرود.
روسیه، چین و اروپاییها ممکن است اختلافاتی با آمریکاییها داشته باشند و طبیعتا هر کدام در پی منافع خود هستند. در سیاست بینالملل مفهومی تحت عنوان «دوستی ذاتی» وجود ندارد. روسها علاقهمند نیستند که ما با اروپاییها در زمینه گاز و انرژی رابطه داشته باشیم و میخواهند خودشان میداندار باشند. چون تامینکننده انرژی اروپا خودشان هستند هرگز حاضر نیستند رقیبی وارد میدان شود و آن رقیب میتواند ایران باشد.