سیاست خارجی

با وجود تحولات سریع منطقه از جمله موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+4 در وین و پیامدهای نشست سران کشورهای منطقه در بغداد، اما موضوع افغانستان به عنوان یک رخداد تاثیرگذار جهانی مورد توجه قرار دارد. هنوز جامعه جهانی در شوک ناشی از تسلط سریع طالبان بر افغانستان به سر می‌برد و دورنمای شکل‌گیری یک دولت وحدت ملی و فراگیر در افغانستان همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

با ناکام ماندن ۶ دور مذاکرات هسته‌ای در وین، به نظر می‌رسد، بایدن و تیم سیاست خارجی‌اش در حال بازنگری در استراتژی‌های پیشین خود هستند. در کانون این استراتژی، پیش از این احیای برجام قرار داشت که از طریق بده-‌بستان امتیازات در سطح متوسط (گلدیلاکس) مورد پیگیری قرار می‌گرفت.

جغرافیای سرزمینی و سیاسی کشور باستانی ایران از دیرباز مورد توجه جهانیان بوده و هست و اکثر کشورهای دنیا، کشور ایران را به فرهنگ غنی و تمدن چندین هزار ساله آن می‌شناسند و زمانی که مورد هجوم دشمنان قرار می‌گرفت، در کمتر زمانی مهاجمان به دلیل فرهنگ غنی ایرانی، آداب معاشرت این مردم، این سرزمین کهن را با فرهنگ خود آمیخته می‌کردند چه در مراودات روزانه و چه در روابط با دنیای خارج.

پیشروی‌های سریع نیروهای طالبان در افغانستان را باید در مجموعه متغیرهایی که موجــب چنین تحولی شد، دید و نمی‌توان فقط به یک متغیر بسنده کرد که این پشیروی فقط به دلیل توافقات آمریکا با طالبان بوده و یا بی‌انگیزگی ارتش افغانستان در مقابله با پیشروی‌های طالبان و یا فساد گسترده‌ای که طی چند سال گذشته در تمام نهادهای افغانستان رخنه کرده بود و عملا موجب یک بی‌اعتمادی گسترده نسبت به دولت در میان مردم افغانستان شده است.

سفر وزیر امور خارجه ژاپن به ایران بخشی از مجموعه سفرهای دیپلماتیک ماه اوت سال 2021 آقای موتگی به منطقه خاورمیانه است. این سفر که در پاسخ به سفر سال ۱۳۹۸ وزیر خارجه کشورمان به توکیو انجام می‌شود از ابعاد مختلفی دارای اهمیت راهبردی است.

خروج ترامپ از برجام و تشدید تحریم‌های کمرشکن، موجب شد دستاوردهای خارجی نسبی دوره اول دولت روحانی که با امضای توافقنامه موسوم به برجام حاصل شده بود در دوره دوم دولت مذکور از دست رفته و اقتصاد، تجارت و معیشت مردم را به سختی تحت تاثیر قرار دهد به طوری که این دوره نسبتا کوتاه به علت کاهش شدید ارزش پول ملی، افزایش تورم سرسام‌آور و فساد ناشی از آن، ده‌ها میلیون نفر از مردم کشور زیر خط فقر قرار گیرند به نحوی که جبران این رخداد حتی اگر اقتصاد کشور بر اساس یک اصول علمی و زیرنظر مدیران مجرب و در وضعیت غیرتحریمی برنامه‌ریزی شود شاید به یک یا دو دهه وقت نیاز است تا گره‌های آسیب‌دیده میلیونی مجددا خود را بازیابند.

بی‌شک، کنترل پاندمی کرونا مساله اصلی کشور است. این تعداد فوتی‌ به خاطر این بیماری غیرقابل قبول است. با فوت هر یک نفر زندگی یک خانواده و همسر و فرزندان و پدر و مادرانی برای همیشه تخریب می‌شود.

آیت‌ا... هاشمی، مرد فــرداها بود. برای همــین هم معمولا یک دهه از زمان خودش، جلوتر بود. پیش بینی‌هایش معمولا خلاف جریان غالب بود و در نگاه اول، باور ناپذیر. برای همین هم طعنه و شماتت زیاد می‌شنید. ولی یک قدم از حرف‌هایش عقب نمی‌نشست.چون آنچه می‌گفت متکی بر مطالعات و شناخت عمیق بود. به همین جهت تخریب‌های سازمان یافته شد، تنها راه مقابله با هاشمی برای تندروها.

نخستین راهبرد سیاست خارجی سید‌ابراهیم رئیسی باید مساله بازگشت به مذاکرات وین و آغاز دور هفتم مذاکرات باشد، زیرا تابه‌حال شش مذاکره انجام شده و بنا به گفته حسن روحانی و محمد جوادظریف تقریبا یک توافق بیش از 95‌درصدی حاصل شده و جزئیات آن باقی مانده است.

دولت دوازدهم مذاکرات وین را به نقطه نسبتا مطلوبی رساند و ادامه راه را به دولت جدید سپرد. می‌خواهم صورت مساله را به‌طور خلاصه تشریح و پیشنهاداتی ارایه کنم. مطابق گزارش وزارت امور خارجه، بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است در صورت حصول توافق و بازگشت امریکا به برجام همه تحریم‌هایی که طبق برجام رفع شده بودند، مجددا رفع خواهند شد.

‌‌اداره درست کشور بدون روابط خوب با دنیا و احیای برجام و عادی‌شدن روابط مالی و بانکی ما با دنیا امکان‌پذیر نیست. دولت آقای رئیسی و هر دولت دیگری هم اگر بر سر کار بود باید با ۱+۴ در زمینه بازگشت آمریکا و ایران به برجام به توافق برسند.

بر اساس گزارش رسمــی مقـامات کشور ایرانی‌ها هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی در ترکیه خریده‌اند؛ یعنی دلاری که باید برای احداث کارخانه هزینه می‌شد به دلیل ایجاد جو نااطمینان از وضعیت اقتصادی، از کشور خارج شده است. تندروها در کشور در اقلیت هستند و می‌خواهند بر اکثریت حکومت کنند و این کشور را دچار مشکل می‌کند.

تحولات منطقه سرعــت و شتاب شدیــدی بـه خود گرفته و شاهد وقوع تحولات پشت سر هم هستیم. با خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان، احتمال خروج کامل ارتش آمریکا از عراق نیز قوت یافته است.

دوره ریاست‌جمهوری دکتر روحانی به سر رسید و کلید دفترش را به رئیس‌جمهور جدید تحویل داد؛ کلیدی که قرار بود قفل‌های بسیاری را باز کند ولی به هر دلیل نشد. چرا؟ آیا کلیدها (سیاست‌ها) نامناسب بودند یا اینکه کلید اصلی در اختیار او نبود؟ طبیعی است که دولت او کارهای بسیاری کرد که باید قدرشان را دانست ولی در زمینه اقتصاد، کمبودها آنچنان زیاد هستند که در یک یادداشت کوتاه نمی‌توان به آنها پرداخت.

اگرچه شورای امنیت در ماجرای کشتی اسرائیلی با مخالفت‌های روسیه، نتوانست قطعنامه‌ای علیه ایران صادر کند، ولی از طرف دیگر انگلیس، آمریکا و اسرائیل به‌دنبال ایجاد یک اجماع بین‌المللی علیه ایران هستند تا برای خودشان توجیه پیدا کنند که اگر ایران وارد مذاکره نشود، تحریم‌ها را اضافه کنند و شاید هم اسرائیل هم بخواهد دست به اقدامات تلافی‌جویانه علیه ایران بزند که بحثی جداگانه است و تابه‌حال هم این کار را انجام داده است.