اقتصاد کلان

موتور اصلی تخریب تولید و رفاه خانوار در ایران چیست؟‌ اگرچه کارشناسان پاسخ‌های گوناگونی برای این پرسش ارائه کرده و روی میز سیاستگذاری قرار داده‌اند، اما دو اقتصاددان برجسته معتقدند که یک «تحریف بزرگ» موتور اصلی تخریب منابع، فعالیت‌های مولد و رفاه خانوار در اقتصاد ایران است. پروفسور هاشم پسران و دکتر موسی غنی‌نژاد، مهم‌ترین مشکل اقتصاد ایران را تحریف قیمت‌های نسبی می‌دانند.

مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس «رشد موجودی سرمایه در سال‌جاری برای سومین سال متوالی منفی خواهد بود.» درحالی‌که میانگین بلندمدت «رشد بهره‌وری» نزدیک به صفر بوده، رشد اقتصادی در ایران متاثر از «رشد سرمایه‌گذاری» است. حال چراغ هشدار این سوخت اقتصاد هم روشن شده است. مطابق این گزارش، در سه سال۹۸ تا ۱۴۰۰ میزان استهلاک از تشکیل سرمایه سبقت گرفته و رشد موجودی سرمایه منفی گزارش شده است.

درج قیمت تولیدکننده به‌جای قیمت مصرف‌کننده اقدامی است که وزارت صمت دولت سیزدهم آن را به‌عنوان عاملی برای کنترل قیمت و نه‌تنها این بلکه همچنین به‌عنوان عاملی برای کاهش قیمت عنوان می‌کند. مسئله‌ای که موافقان و مخالفان خود را دارد.

بازوی پژوهشی سازمان برنامه و بودجه در یک گزارش با بررسی معایب سیاست دلار۴۲۰۰تومانی، اثرات حذف ارز ترجیحی را در بودجه خانوار بررسی کرد. از نگاه این گزارش، منتفعان اصلی سیاست ارز ترجیحی، دهک‌های پردرآمد بوده و مصرف کالاهای اساسی توسط سه دهک ثروتمند نسبت به سه دهک کم‌درآمد حدود ۴برابر بوده است.

از ابتدای امسال هر افزایشی در قیمت دلار، بر قیمت اجناس مختلف تاثیر فوری داشت. در واقع افزایش نرخ ارز هم بازارهایی مانند طلا و سکه و ماشین را متاثر کرد و هم کالاهای مصرفی مردم را. اما چند وقتی است که نرخ ارز به ثبات رسیده و حتی طی چند روز گذشته و در راستای اخبار مربوط به مذاکرات وین و لغو تحریم‌های هسته ای، با روند کاهشی نیز همراه بوده است.