پلن بی، برجام دیگر است؟

تهران و واشنگتن به صورت علنی برجام و توافق هسته‌ای را کنار نگذاشته‌اند.
تصویر پلن بی، برجام دیگر است؟

به گزارش سایت خبری پرسون،عبدالرضا فرجی‌راد کارشناس روابط بین‌الملل در یادداشتی نوشت: تهران و واشنگتن به صورت علنی برجام و توافق هسته‌ای را کنار نگذاشته‌اند. هرچند برخی اخبار در ارتباط با اینکه دیگر خبری از برجام نیست، منتشر شده است اما به نظر می‌رسد اصل اینکه بالاخره باید توافقی در زمینه هسته‌ای منعقد شود، هنوز وجود دارد ولو اینکه توافقی محدود بین ایران و غرب در زمینه هسته‌ای منعقد گردد و از این توافق در روزهای اخیر تحت عنوان پلن‌بی ‌سخن گفته شده.

بر اساس این طرح احتمالا قصد ندارند وارد فاز حساس طولانی مدت با ایران شوند. زیرا شرایط برای آنها فراهم نیست هم مساله اوکراین برای آمریکایی‌ها جدی است و هم اینکه اختلافاتی با اروپایی‌ها در مساله هسته‌ای دارند. از سوی دیگر به علت بهانه‌های حقوق بشری نیز شرایط برای مذاکره سخت شده است. از این رو احتمالا اگر نتوانند در ارتباط با توافق هسته‌ای و برجام به توافق‌هایی دست یابند، وارد فاز جدید یعنی پلن‌بی ‌خواهند شد.

در پلن بی‌ هدف آنها این است که ایران غنی‌سازی را متوقف کند. آنها نیز در برابر امتیازاتی به تهران ارائه دهند مثلا اجازه خرید نفت از ایران را به میزان محدودی و انتقال دلار‌های آنها به تهران را بدهند. چنین توافقی هر چند محدود است اما به موجب اینکه باعث فروش نفت ایران خواهد شد باعث می‌شود فضای اقتصادی ایران مطلوب‌تر شود.

البته در پلن‌بی ‌وارد مسائل دیگر نمی‌شوند. احتمال دارد که پلن‌بی ‌را با ایران ببندد تا اینکه تهران مسائل باقی‌مانده خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حل کند تا در آینده توافق بزرگ‌تری را با تهران انجام دهند. توافقی که احتمالا تا قبل از انتخابات2024 منعقد خواهد شد. ایران نیز با توجه به شرایط تلاش‌هایی برای انجام توافق دارد آمریکایی‌ها هم تلاش‌هایی دارند تا در ابتدای راه برجام را به نتیجه برسانند و پلن‌بی ‌زمانی روی میز گذاشته می‌شود که در چند هفته آینده به نتایجی در مورد برجام نرسند زیرا به نظر می‌رسد همان طور که برخی مقامات وزارت خارجه گفته‌اند دائما پیام‌هایی در حال رد و بدل شدن است.

از این منظر اگر با پلن‌بی ‌هم دسترسی‌های ایران به فروش نفت و منابع حاصل از فروش آن برداشته شود، احتمال اینکه ایران هم از چنین توافقی حمایت کند، دور از ذهن نیست. ایران باید نفت خود را بفروشد و پول آن را دریافت کند تا به واسطه آن پول اقتصاد خود را به تحرک درآورد و تعاملات اقتصادی ایران دیگر محدود به چند کشور از جمله عراق و چین و برخی کشورهای دیگر نشود.

از این منظر به نظر می‌رسد هر دو طرف بر روی مسیر دوم متمرکز شوند. بعید است که غربی‌ها بخواهند پلن‌بی ‌را بر روی مسائلی که ایران بر روی آن حساس هستند قرار دهند. غربی‌ها نگران غنی‌سازی تا 90درصد در ایران هستند و قصد دارند به اقداماتی دست بزنند تا ایران مجاب شود که از غنی‌سازی در این سطح دست بردارد. البته باز شدن اقتصاد ایران بر اساس پلن‌بی ‌در آن معنا نخواهد بود که آنها فشارهای دیگر را بر تهران کم کنند.

از این منظر مناسب است که ایران و غرب در سر پرونده هسته‌ای به توافقاتی دست یابند. این توافق هم حاصل نخواهد شد مگر اینکه طرفین مواضع خود را تعدیل کنند زیرا توافق هسته‌ای و برجام به صورت بهتری از فشارها بر ایران می‌کاهد اما بر اساس پلن‌بی ‌بخشی از تحریم‌ها لغو می‌شود و در نتیجه باز می‌توانند بر فشارهای خود در آینده بیفزایند. از این منظر باید تلاش کرد تا آنجا که ممکن است مسائل ایران و غرب در پرونده هسته‌ای بر اساس گفت‌وگو حل شود و در ابتدا برجام احیا شود.

456569