لووتیروکسین جز دسته داروهای پزشکی و به عنوان هورمون جایگزین و در مواردی که فرد مبتلا به مشکلات تیروئید از قبیل کم کاری تیروئید است و یا زمانی که غده تیروئید با عمل جراحی برداشته شده و غیره تجویز می گردد.
لووتیروکسین چیست؟
غده تیروئید که در گردن شما جای دارد هورمونی به‌نام تیروکسین می‌سازد. تیروکسین انرژی مصرفی یا میزان سوخت‌و‌ساز بدن شما را کنترل می‌کند. همچنین در گوارش، عملکرد قلب و عضلات، رشد مغز و سلامت استخوان نقش دارد. زمانی‌که تیروئید تیروکسین کافی تولید نکند (کم‌کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم)، بسیاری از عملکردهای بدن کاهش می‌یابد. لووتیروکسین نوع سنتزی تیروکسین است که با جبران کمبود هورمون تیروکسین در بدن شما، از علائم کم‌کاری تیروئید جلوگیری می‌کند.
بعضی علائم رایج کم‌کاری تیروئید در زیر آورده شده است:
- یبوست؛
- خستگی؛
- ریزش مو؛
- افزایش وزن؛
- مشکل تمرکز؛
- احساس افسردگی؛
- حساسیت به سرما؛
- درد مفاصل و عضلات؛
- پریود نامنظم یا سخت؛
- خشک و ضخیم شدن پوست.
نحوه‌ی عملکرد داروی لووتیروکسین
عملکرد داروی لووتیروکسین از طریق جایگزین یا فراهم کردن هورمونی است که به وسیله‌ی غده‌ی تیروئید، به طور معمول، ترشح می‌شود.
نحوه‌ی مصرف لووتیروکسین و دوز مصرفی
پیش از شروع مصرف داروی لووتیروکسین و قبل از هر بار مصرف مجدد دارو راهنمای نحوه‌ی استفاده‌ی دارو را مطالعه کرده یا طریقه‌ی مصرف دارو را از دکتر غدد و متابولیسم یا دکتر داروخانه سوال کنید.
داروی لووتیروکسین را به صورت خوراکی، طبق دستور پزشک، معمولا یک بار در روز و با معده‌ی خالی، به صورت ناشتا، یک ساعت تا سی دقیقه پیش از صرف صبحانه استفاده کنید. داروی لووتیروکسین را با یک لیوان کامل آب مصرف کنید مگر این که پزشک شما طور دیگری تجویز کرده باشد.
در صورتی که کپسول داروی لووتیروکسین را مصرف می‌کنید همه‌ی کپسول را به یک باره فرو دهید. دارو را نصف نکنید، نجوید و خرد نکنید. افرادی که نمی‌توانند همه‌ی کپسول را یک باره فرو دهند (مانند کودکان و نوزادان) باید از شکل قرص دارو استفاده کنند. اگر نوزاد یا کودکتان نمی‌تواند قرص را به یک باره فرو دهد، قرص را له کرده و در یک یا دو قاشق چای‌خوری حل کنید و بلافاصله به با کمک یک قاشق به آن‌ها بخورانید. محلول را برای مصرف آینده‌ی کودک یا نوزادتان ذخیره نکنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
دوز مصرف داروی لووتیروکسین به سن، وضعیت بیماری، نتایج آزمایش‌ها و پاسخگویی بدن شما به درمان بستگی دارد.
برای تاثیرگذاری بیشتر داروی لووتیروکسین آن را به صورت منظم مصرف کنید. به یاد داشته باشید که هر روز در زمان مقرر از داروی لووتیروکسین استفاده کنید.
پیش از مشورت با دکتر مصرف داروی لووتیروکسین را متوقف نکنید. درمان جایگزین ترشح تیروئید برای کم کاری تیروئید معمولا تا آخر عمر ادامه دارد.
برندهای مختلفی از داروی لووتیروکسین در بازار موجود است. بدون مشورت با پزشک خود یا دکتر داروخانه برند مصرفی‌تان را تغییر ندهید.
بعضی از داروها مانند کلستیرامین، کولستیپول، کلسولام، داروهای آنتی اسید، سوکرالفیت، سایمتیکون، آهن، سدیم پلی استایرن سولفونات، کلسیم ساپلمنت، ارلیستات، سولامر و داروهایی از این دست می‌توانند میزان جذب هورمون تیروئید توسط بدن را کاهش دهند. در صورتی که هر کدام از این داروها را مصرف می‌کنید حداقل چهار ساعت پیش و پس از مصرف لووتیروکسین از آن‌ها استفاده کنید.
علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، درد عضلانی، یبوست، خشکی پوست، افزایش وزن، تپش قلب آرام و حساسیت به سرما است. در صورتی که وضعیت بیماری شما چند هفته پس از مصرف دارو مثل قبل ادامه پیدا کرد یا حال‌تان وخیم‌تر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
احتیاط در رژیم غذایی در زمان مصرف لووتیروکسین
مصرف بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها همراه لووتیروکسین مناسب نیست که در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم:
- جلبک دریایی خوراکی: این ماده غذایی میزان زیادی ید دارد که گاهی کم‌کاری تیروئید را بدتر می‌کند. اگر لووتیروکسین مصرف می‌کنید از مکمل‌های حاوی جلبک دریایی استفاده نکنید.
- غذاهای سرشار از کلسیم: غذاهایی مثل شیر، پنیر، ماست و کلم بروکلی ممکن است جذب لووتیروکسین در بدن را کاهش دهند. حداقل ۴ ساعت بین مصرف لووتیروکسین و این نوع غذاها فاصله بگذارید.
- نوشیدنی‌های حاوی کافئین: نوشیدنی‌هایی مثل قهوه، چای و بعضی نوشیدنی‌های گازدار می‌توانند جذب لووتیروکسین را در بدن شما کاهش دهند. حداقل ۳۰ دقیقه بعد از مصرف لووتیروکسین از این نوشیدنی‌ها استفاده نکنید.
- سویای موجود در غذا و مکمل‌ها: سویا می‌تواند عملکرد لووتیروکسین را متوقف کند. اگر به‌طور مرتب از سویا و مکمل‌های آن استفاده می‌کنید پزشک باید آزمایش خون بیشتری از شما بگیرد تا مطمئن شود که لووتیروکسین کافی دریافت می‌کنید.
عوارض جانبی مصرف لووتیروکسین
در چند ماه اول درمان ممکن است ریزش مو اتفاق بیفتد. معمولا این در شرایطی است که بدن شما خود را با دارو سازگار می‌کند. در صورتی که این نشانه ادامه داشت یا وخیم‌تر شد به پزشک خود یا دکتر داروخانه اطلاع دهید.
در صورتی که پزشک داروی لووتیروکسین را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی لووتیروکسین را مصرف کرده‌اند عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند.
در صورتی که هر یک از این علائم جدی اما نادر ترشح بالای هورمون تیروئید رخ داد به سرعت پزشک خود را در جریان بگذارید و از مرکز فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید:
- تعرق شدید
- حساسیت به گرما
- تغییرات روحی و روانی مانند اضطراب و نوسانات خلقی
- خستگی
- اسهال
- لرزش
- سردرد
- تنگی نفس
- استخوان درد
- شکستگی آسان استخوان‌ها
- درد قفسه‌ی سینه
- تپش سریع، شدید و نامنظم قلب
- تورم دست‌ها، مچ پا و پاها
- تشنج
لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی لووتیروکسین نادر است. با وجود این اگر واکنش آلرژیک جدی‌ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید به سرعت از مرکز فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید.
با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
آزمایش خون برای تجویز دوز مناسب
ممکن است پزشک برایتان آزمایش خون تجویز کند تا میزان هورمون تیروئید شما را قبل و بعد از مصرف لووتیروکسین بسنجد. با این روش، پزشک دوز مصرفی مناسب برای شما را تنظیم می‌کند. آزمایش تیروئید در حین مصرف قرص لووتیروکسین و در اوایل درمان چندین بار تکرار می‌شود؛ اما بعد از اینکه میزان هورمون تیروئیدتان پایدار شد، معمولا هر ۴ تا ۶ ماه ۱ بار و بعد از آن سالی ۱ بار به انجام آزمایش خون نیاز دارید.
در شرایط زیر بیشتر از قبل به آزمایش خون نیاز دارید:
- در صورت بارداری؛
- هر نوع علائمی که نشان دهد دوز مصرفی شما مناسب نیست؛
- شروع یا قطع مصرف دارویی که ممکن است با لووتیروکسین تداخل داشته باشد.
فراموش‌کردن مصرف دارو
در صورت فراموش‌کردن مصرف دارو، به‌محض اینکه به خاطر آوردید، دوز فراموش‌شده را مصرف کنید. اگر به دوز مصرفی بعدی نزدیک هستید، از دوز فراموش‌شده صرف‌نظر کنید. از مصرف ۲برابری دارو و دوز زیاد لووتیروکسین برای جبران مقدار فراموش‌شده خودداری کنید. می‌توانید ساعت یا گوشی‌تان را روی زمان‌های مصرف قرص تنظیم کنید تا به شما زمان مصرف داروی لووتیروکسین را یادآوری کند.
مصرف دوز زیاد لووتیروکسین
بعید است که مصرف اضافی قرص لووتیروکسین به شما آسیبی بزند؛ اما در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- اگر به‌صورت تصادفی بیش از ۱ قرص مصرف کردید؛
- اگر عوارض جانبی مثل تپش قلب یا درد قفسه سینه داشتید (ممکن است این علائم بلافاصله اتفاق نیفتد و بعد از چند روز بروز کند).
تداخلات دارویی لووتیروکسین با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی لووتیروکسین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاح‌دید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی لووتیروکسین نفرمایید.
رقیق کننده‌های خون مانند وارفارین، دیگوکسین و ساکروفریک اوکسی هیدروکساید ممکن است با داروی لووتیروکسین تداخل ایجاد کنند.
