کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتگو با پرسون:
به گزارش سایت خبری پرسون، محسن مهرعلیزاده نامزد انتخابات ریاست جمهوری در گفتوگو با شبکه پرس تی‌وی ضمن تشریح دیدگاه‌های خود در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی در پاسخ به سوالی در خصوص مهم‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های امروز جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی گفت: مهم‌ترین چالش ما در حال حاضر مسئله تحریم‌های ظالمانه‌ای است که آمریکا بدون هیچ قانون و حجتی بر ما تحمیل کرده است، و تبادلات بانکی ما را با دنیا قطع کرده و بر سیستم اقتصادی ما اثر منفی گذاشته است.
وی همچنین افزود: اما با وجود همه این مشکلات، ما فرصت‌های بسیار خوبی در کشورمان داریم. ازجمله آن‌ها داشتن منابع انسانی و نیروهای جوان و متخصص، داشتن توان علمی و صنعتی خوب، توان علمی بالا و توان صنعتی نسبتاً خوب در میان کشورهای منطقه است.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه از بعد سیاسی و اقتصادی ویژه است. همچنین از توان دفاعی مناسب در جهت دفاع از استقلال و تمامیت ارضی خود برخوردار هستیم. علاوه بر آن ارزش‌های بسیار والای فکری و اعتقادی برخورداریم. از سرمایه‌های خیلی خوب معدن و نفت و سایر ذخایر هم می‌توانیم به عنوان سرمایه‌ای اولیه برای توسعه کشور استفاده کنیم.
مشروح این گفتوگو به شرح ذیل است:
سه ماهی است که جمهوری اسلامی ایران وارد گفتگو با کشورهای ۱+۴ در وین شده است. این گفتگوها با هدف رفع تحریم‌ها و احیای برجام است. تا کنون این مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده است. در صورت موفقیت شما در انتخابات چه سیاست کوتاه مدت و میان مدتی را در خصوص این مذاکرات دنبال خواهید کرد؟ در صورتی که ایالات متحده آمریکا به سیاست‌های خصمانه خود ادامه دهد و تحریم‌ها را لغو نکند چه سیاستی را در قبال این کشور دنبال خواهید کرد؟
ما باید مذاکرات برجام را ادامه دهیم و ادامه خواهیم داد. شرایط را در فضای بین المللی برای موفقیت در برجام و استقرار مجدد آن ایجاد خواهیم کرد. به نظر من، رئیس جمهور آمریکا در یک اقدام کاملاً ناشیانه، به اعتبار خود آمریکا بیش از پیش در سطح دنیا لطمه زد و زحماتی را برای ایران ایجاد کرد. آمریکا بی اعتبارتر از گذشته شده است. به عنوان کشوری معرفی شد که پایبند به قواعد و قوانین بین‌المللی، و یک پیمان بین المللی نیست.
با رفتن دونالد ترامپ و روی کار آمدن جو بایدن ما امیدوار هستیم که موضع گیری و رویه‌ای را که تا کنون داشته‌اند اصلاح کنند و در مسیر توافق بین المللی برجام قرار بگیرند. اگر به هر دلیل بر این موضوع اصرار بورزند، ایران بر روی مواضع خود خواهد ایستاد.
ما به اندازه کافی به توان اقتصادی خودمان و توان مردم و جوانانمان اعتقاد داریم و با سیاست‌هایی که دولت من تحت عنوان سیاست اقتصاد اجتماعی خواهد داشت، یک رویه مشخص برای توسعه اقتصادی همراه با حمایت از مردم با حذف انحصار و ایجاد رقابت در بین تولیدکنندگان، حذف بوروکراسی، راحت و روان کردن تولید خواهیم داشت و با استفاده از پتانسیل‌های کشورهای همسایه، خواهیم توانست در صورت تداوم تحریم‌های آمریکا، آن‌ها را بی تأثیر کنیم.
اولویت سیاست خارجی دولت شما چیست؟ به عبارت دیگر، مهم‌ترین و اولین کاری که بلافاصله بعد از تشکیل دولت در عرصه سیاست خارجی انجام خواهید داد، چیست؟
اولویت کار ما در سیاست خارجی اتخاذ یک سیاست توسعه محور است. ما متکی بر حفظ منافع ملی کشورمان سعی خواهیم کرد تا در سطح دنیا از ایجاد هرگونه تنش برای جمهوری اسلامی ایران دوری کنیم. ایران هرگز تنشی را ایجاد نکرده است و سعی خواهیم کرد جلوی آن‌هایی را هم که تنش ایجاد می‌کنند، بگیریم. یک مراوده و تعامل کاملاً دوستانه و همکارانه با دنیا داشته باشیم.
اما آنچه که بلافاصله باید انجام دهیم مساله ادامه جدی مذاکرات برجام است. در همین راستا مساله FATF را نهایی خواهیم کرد تا بتوانیم راه را از بعد مشکلات اقتصادی برای کشور مان باز کنیم و شرایط توسعه اقتصادی کشورمان را بیشتر فراهم کنیم.
شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشوری است که در همسایگی جنوبی ما واقع شده‌اند. با توجه به تفاوت‌های سیاسی ای که در این کشورها وجود دارد برنامه شما برای گسترش روابط و مناسبات با این کشورها چیست؟
تعداد قابل توجهی از این شش کشور همسایه ما در بخش جنوبی خلیج فارس ارتباط خوبی با ایران دارند. بعضی از آن‌ها که ارتباطات ضعیف‌تری دارند به نظر من تحت تأثیر بعضی از القائات، این روابط را قدری کاهش داده‌اند و یا روابط مناسبی ندارند.
با درک منافع مشترک کشورهای مسلمان حاشیه خلیج فارس و درک این نکته که رشد اقتصادی این کشور هانیز در گروی ارتباط با ایران به عنوان بازار ۸۴ میلیون نفری است به نتایج مطلوبی در ارتباط با کشورهای همسایه خواهیم رسید. توسعه اقتصادی و سیاسی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با دنیا، آسیای میانه و دیگر کشورهای منطقه در گرو همکاری با ایران خواهد بود.
توسعه روابط دیپلماتیک با این کشورها ضروری است، با حل مشکل FATF ، راحت تر شدن روابط و زیر سوال نبودن روابط اقتصادی خواهیم توانست که روابطی بسیار خوبی را با کشورهای همسایه داشته باشیم.
کشورهای مسلمان باید تلاش کنند تا متحدین خوبی برای یکدیگر باشند.
چالش‌های گسترش مناسبات ایران با شرق از نظر شما چیست؟ و چه برنامه‌ای برای گسترش این روابط دارید؟
ما خوشبختانه در ارتباط با شرق چالش اساسی و مهمی نداریم. در حال حاضر روابط بر اساس اعتماد متقابل کشورهایی که با ما مراوده دارند برقرار است. فکر می‌کنم که در آینده هم بر اساس منافع ملی کشورمان و منافع ملی آن کشورها این روابط باید توسعه بیشتری پیدا کند.
ما از بعد مسائل فرهنگی و اقتصادی و بعضاً حتی سطح دانش فنی و صنعتی قرابت بیشتری با شرق داریم. خوشبختانه علاقه بسیار فراوانی هم در سال‌های گذشته بوده و هم در سال‌های اخیر دیده شده است.
بنابراین ما بر اساس سیاست نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی ایران، هم با شرق و هم با غرب با یک نگاه برخورد خواهیم کرد. در آنجا که منافع ملی کشورمان حفظ شود با این کشورها ارتباط خواهیم داشت.
محور مقاومت در سیاست خارجی شما از چه جایگاهی برخوردار خواهد بود؟ اگر شما رئیس جمهور شدید چه تغییراتی در رابطه ایران با کشورهای محور مقاومت و جهات محور مقاومت در منطقه خواهید داشت؟
مقاومت در منطقه عملاً موجب شده است تا جلوی نفوذ ناامنی و بیگانگان در منطقه گرفته شود. ایران هم بر اساس سیاست‌های خودش از محور مقاومت حمایت کرده است.
قطعاً این حمایت از مسلمانان منطقه به عنوان یک وظیفه شرعی و دینی برای ایران است و تا زمانی که امنیت در منطقه برقرار نشود، این حمایت ادامه خواهد داشت. باید گرایش‌های اقتصادی، توسعه تکنولوژیک، فنآوری و اقتصادی وارد این روابط شود تا بتوانیم هم در بالا بردن سطح توان اقتصادی محور مقاومت و مردم عزیز فلسطین و همین طور در جهت توسعه روابط غیرنظامی نقش آفرینی کنیم.
قطعاً زبان دیپلماسی می‌تواند در منطقه بار دیگر فعال باشد و مؤثر باشد. تا زمانی که امنیت در آنجا برقرار شود و تا زمانی که پای بیگانگان قطع شود قطعاً ایران در کنار مردم منطقه و در کنار محور مقاومت حضور خواهد داشت.
دولت‌های مختلفی که طی سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در آمریکا روی کار آمده‌اند هر کدام به نحوی فشارها بر ایران را افزایش داده‌اند. برنامه شما برای مقابله با این فشارهای رو به فزونی آمریکا علیه ایران چیست؟
احزاب مختلفی در آمریکا به قدرت رسیده‌اند و در موضوع اعمال فشار علیه ایران همفکر و همسو بوده‌اند. ما تنها راهی که داریم این است که بر مبنای شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» روی استقلال کشورمان در ابعاد مختلف برنامه‌ریزی کنیم و روی توان مردم برای به پا داشتن استقلال کشور بویژه از بعد مسائل اقتصادی حساب کنیم.
الان مشکل عمده کشور مشکلات اقتصادی است. بخش قابل توجهی از این مشکلات اقتصادی هم ناشی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا است که این فشار را بر ما ایجاد کرده است.
در وهله اول، سعی خواهیم کرد تا به دنیا بفهمانیم که این از عدالت به دور است که اگر کشوری احساس می‌کند که زور دارد می‌تواند زور بگوید.
با استقرار برجام و رفع تحریم‌ها بخش فشارهای حاصل از این تحریم‌ها بر اقتصاد ما برداشته می‌شود، ولی بخش دیگر و مهم آن این است که راه را برای توسعه اقتصادی با برنامه‌های صحیح و دقیق در کشور باز خواهیم کرد. توان اقتصادی کشور را شکوفا می‌کنیم و به این ترتیب اثر این تحریم‌ها را به حداقل می‌رسانیم.
در سیاست خارجی، شما چگونه از حوزه‌های اقتدار جمهوری اسلامی در منطقه نظیر توانمندی موشکی، محور مقاومت، نفوذ اقلمیی استفاده خواهید کرد؟ از این پتانسیل‌ها در کجاها و چگونه بهره خواهید برد؟
ایران کشوری قوی و مقتدر در منطقه است. کشوری است که به فکر امنیت منطقه است وهیچ ظلمی بر مسلمانان در همسایگی خود را نمی‌تواند بربتابد. اصولاً دوست ندارد تا پای بیگانگان را در منطقه به عنوان محرک و مشوق ناامنی ببیند.
بنابراین تقویت توان دفاعی در ابعاد مختلف، چه در ابعاد نظامی و چه در ابعاد سیاسی و حضورها و موارد مختلف ضرورت دارد. من ارجحیت را به توان اقتصادی، توان اجتماعی و همبستگی داخلی می‌دهم. قطعاً برای پیشبرد اهداف اقتصادی برای حفظ امنیت در منطقه و جلوگیری از نفوذ فکر و اندیشه ناامنی در منطقه باید از همه ابزارهای توان دفاعی خودمان تا زمانی که امنیت برقرار شود استفاده کنیم.
چالش‌هایی که ایران برای گسترش روابط با کشورهای آمریکای لاتین دارد چیست؟ چه برنامه و چشم اندازی شما برای گسترش روابط با این کشورها خواهید داشت؟
در رابطه با روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین هم موضوع برمی گردد به زورگویی‌های آمریکا، تحریم‌های ظالمانه‌ای که اعمال کرده است و قطع روابط بین بانکی ایران و کشورهای مختلف.
خوشبختانه ما روابط سیاسی خوبی با کشورهای آمریکای لاتین داریم. تفاهم بسیار خوبی در زمینه‌های مختلف داریم. از بعد تأمین کسری‌های بازارهای همدیگر، توانمندی‌های خوبی داریم. ما بایستی در ارتباط با این کشورها عمدتاً روی مسائل سیاسی و اقتصادی تمرکز کنیم. البته قطعاً بایستی مساله تحریم‌ها به مقدار خیلی زیادی فروکش کند و مساله FATF در کشور حل شود. بعد از آن خواهیم توانست نسبت به توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با آن کشورها در یک روابط متقابل و حفظ منافع ملی کار را دنبال کنیم.
اخیراً ما شاهد این مساله بوده‌ایم که بعضی از کشورهای عربی روند عادی سازی روابط را با رژیم صهیونیستی آغاز کرده‌اند. نظر شما درباره این روند اساساً چیست و در خصوص مواجهه با اقدامات تخریبی رژیم صهیونیستی در قبال ایران چه سیاستی را اتخاذ خواهید کرد؟
مقابله با افراطی‌گری و نیز اقدام برای توسعه روابط اقتصادی بین ایران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بهترین راه حل خواهد بود تا اسرائیل نتواند در منطقه حضوری داشته باشد. اسرائیل از افراطی‌گری در منطقه و همین طور از ضعف و نیازهای اقتصادی منطقه سو استفاده می‌کند و سیاست‌های ماکیاولیستی خود را در منطقه توسعه می‌دهد. البته به نظر من گذشته و سابقه صهیونیست‌ها در خصوص مسلمان کشی، آدم کشی، کودک کشی و تار و مار کردن زندگی تمامی مسلمین هیچ وقت در هیچ نقطه‌ای از کشورهای اسلامی نخواهد توانست به شکل پایدار و پابرجا موقعیتی داشته باشد.
فکر می‌کنم این حضورها هم یک حضورهای ناپایدار و موقتی است. اطمینان دارم که با روشن شدن مسائل بین مردم منطقه اسرائیل نخواهد توانست به حضور خود در منطقه ادامه دهد.
لیکن، سیاست من در خصوص این کشورها توسعه روابط اقتصادی و سیاسی مناسب است به نحوی که کشورهای همسایه هیچ گونه احساس نیازی به حضور رژیمی که همواره دشمن مسلمانان بوده است در منطقه نداشته باشند.
ایران در مقایسه با رقبای جهانی و منطقه‌ای سهم چندانی از مناسبات با قاره آفریقا ندارد. برنامه کمی و قابل اندازه‌گیری شما برای گسترش روابط با این قاره که به سرزمین فرصت‌ها معروف است چیست؟
ما در یکی دو دهه گذشته به خاطر اینکه در زمینه‌های اقتصادی خودمان مشکلاتی داشته‌ایم نتوانسته‌ام خیلی به خارج از ایران برویم. آن زمانی هم که خواستیم نفوذ داشته باشیم عمدتاً در کشورهای منطقه بوده است به لحاظ اینکه کشورهای همسایه بازارهای دم دستی بوده‌اند. حجم همکاری‌های اقتصادی که می‌توانستیم داشته باشیم به اندازه‌ای بود که در همین منطقه محدود شد.
فکر می‌کنم با این برنامه‌هایی که دولت اقتصاد اجتماعی من در نظر دارد خواهیم توانست در جهت افزایش تولید و امکانات اقتصادی به قدری فعال شویم که بازارهای منطقه لزوماً بازارهای محدود ما نباشند و رو بیاورند به کشورهای دیگر که مشخصاً کشورهای آفریقایی خواهد بود.
اما با توجه به اینکه کشورهای آفریقایی برای ما بازارهای تازه‌ای هستند من فکر می‌کنم برای شناختن آن بازارها و افزایش قدرت ریسک بازرگانان برای حضور باید تشویق‌های خاصی در نظر گرفته شود. من در نظر دارم تا تشویق‌های ویژه‌ای را برای صادرات به کشورهای آفریقایی و حتی برای سرمایه گذاری در کشورهای آفریقایی از سوی صنعت گران و بازرگانان ایرانی داشته باشم تا بدین ترتیب راه را برای اینکه بتوانیم در آنجا هم حضور داشته باشیم هموار کنیم. قطعاً این همکاری‌ها هم به ارتقا سطح دانش و صنعت آن کشورها، بردن تکنولوژی به آن کشورها و نیز افزایش توان صادراتی کشورمان کمک خواهد کرد.
همانطور که مستحضرید ایران با ۱۵ کشور از طریق دریا و خشکی هم مرز است. چه برنامه‌ای برای گسترش روابط با این کشورها دارید؟ در موضوع اقتصاد آیا میزانی را برای حجم تبادلات تجاری با آن‌ها در نظر دارید یا خیر؟
برنامه من این هست که با اولویت مسائل اقتصادی، روابط سیاسی و اقتصادی‌مان با کشورهای همسایه را توسعه دهیم. تشویق‌هایی را برای بازرگانان دوطرف به منظور صادرات و واردات در منطقه ایجاد کنیم. ایران می‌تواند به عنوان یک هاب برای حمل و نقل و انرژی باشد.
علاوه بر آن ظرفیت حدودی ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون نفری موجود در کشورهای همسایه ما می‌تواند ظرفیت خوبی برای بازار ایران باشد. اختلاف سطحی که در خصوص مسائل اقتصادی، صنعتی و تکنولوژیکی وجود دارد می‌تواند اختلاف پتانسیل مناسبی برای ایجاد یک جریان اقتصادی صحیح در بستر مناسبات خوب همکاری‌ها دو جانبه با کشورهای مختلف ایجاد کند.
آنچه که من محاسبه کردم می‌توانیم حجم مبادلات را در دوره چهار ساله دولت من به ۲۰۰ میلیارد یورو با کشورهای همسایه برسانیم. این رقمی است که الان به نظر من قابل استحصال است بر اساس آنچه که الان موجود داریم و آن پیش بینی‌ای که از نظر توسعه روابط تو نظرم هست. چه بسا که اگر ما این مسیر را طی کنیم و مزاحمت‌های دیگران از جمله تحریم‌ها و غیره به وجود نیاید مطمئناً این رقم می‌تواند بیشتر باشد.
منبع: ایلنا
