یادداشت‌ها

افزایش شدید قیمت مسکن از سال ۹۷ تاکنون و تاثیرات آن بر بازار اجاره، منجر به بروز مشکلات جدی برای مستاجران شده است. راهکارهای مختلفی برای مقابله با این مشکل در بازار اجاره در سال‌های گذشته پیشنهاد شده است؛ از راه‌اندازی صندوق‌های املاک و مستغلات تا تاسیس شرکت‌های حرفه‌‌ای اجاره‌داری و البته وجه مشترک عمده این طرح‌ها، اجرا نشدن آنها است و نتیجه این عدم انجام نیز، وضع کنونی است.

از زمان مارکس و انگلس، دانشمندان علوم سیاسی بحث در مورد اهمیت نسبی فرهنگ ساختارهای اقتصادی در تعیین رفتار انسان و سازماندهی جامعه را ادامه بودند.در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، اقتصاددانان ایتالیایی، گائتانو موسکا(۱۸۵۸-۱۹۴۱)و ویلفردو پارتو(۱۸۴۸-۱۹۲۳)، تحلیل مارکس مبنی بر اینکه جامعه توسط نخبگان اداره میشود را تکرار کردند، اما آن ها این موضوع را هم دائمی و هم طبیعی می‌دانستند.

یکی از نکات جالبی که در پایان دوره دولت‌ها و شهرداری‌ها دیده می‌شود، مقایسه عملکردهای آنهاست. مقایسه اینکه هر کدام چه دستاوردهایی داشته‌اند و کدام موفق‌تر بوده‌اند؟ این مقایسه می‌تواند بسیار ساده‌انگارانه انجام شود، هنگامی که فقط به خروجی دولت‌ها و شهرداری‌ها یا هر نهاد دیگر بسنده شود.

با سیاست دستوری دولت و سرکوب قیمت‌ها، صرفه اقتصادی تولید مرغ از بین رفته و ریسک توزیع و فروش آن افزایش و سود حاصله به‌شدت کاهش یافته است. پس سرمایه‌ها از این بازار پر‌مخاطره شروع به خارج‌شدن می‌کند و تولید کمتر می‌شود و... . این چرخه باطل اقتصادی و سیاسی در تمام کالاها و حتی خدمات در کشورمان در چند دهه دائما تکرار می‌شود؛ از بازار پول، ارز، خودرو و مسکن گرفته تا قیمت موز، پیاز، سیب‌زمینی و... .

طی بیش از یکسال گذشته از زمان فراگیری ویروس کرونا، تمامی اقشار و گروه‌های جامعه تحت‌تاثیر آن قرار گرفتند و به مشکل برخوردند. وارد شدن آسیب به اقشار مختلف جامعه نیز به این موضوع ارتباطی ندارد که یک فرد در گروه کارگر قرار دارد یا کارفرما، در گروه موجران قرار دارد یا مستاجران. درست است که ممکن است برخی از گروه‌ها آسیب‌پذیری بیشتری از شیوع این ویروس داشته باشند. اما به هر حال تمامی گروه‌ها از اثرات اقتصادی شیوع کرونا، آسیب دیده‌اند.

آغاز سده جدید، انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو و اراده همگانی برای «مانع‌زدایی» از مسیر اقتصاد، امید به تحول اقتصادی را زنده می‌کند، تحولی که نیازمند تغییرات اساسی در سازوکارهای اقتصادی کشور است. اما سوال اساسی این است که مهم‌ترین اصلاح اقتصادی که می‌تواند مبدأ تحول اساسی و محور اصلاحات بعدی باشد، چیست؟

برخی فساد اقتصادی و اداری را نیز به مهم‌ترین مسائل اقتصادی ایران اضافه می‌کنند و معتقدند با حل مسئله فساد اقتصادی، سایر مسائل نیز تا تا حدی فروکش می‌کند. برخی دیگر مهم‌ترین مسئله ایران در سال‌های اخیر را نوسان شدید در جمعیت تلقی می‌کنند. از نظر این گروه از افراد، رشد یا کاهش شدید جمعیت، چالش اصلی ایران است که مسائل زیادی در جامعه ایجاد کرده و می‌کند.

با تصویب ماده 56 طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده ضمن نسخ قانون سقط‌درمانی مصوب ۲۵ خرداد ۱۳۸۴توسط مجلس گروه‌ها و اشخاص متعددی در له و علیه این طرح نظر داده‌اند، اما علت چیست؟ نکته انتقادی این طرح چیست؟  تردیدی نیست که هر شخص بسته به جهان‌بینی خود به مسئله سقط جنین می‌نگرد و در نتیجه تفسیر و خوانشی متفاوت با دیگران دارد. در پاسخ به مشروعیت و اخلاقی‌بودن یا اخلاقی‌نبودن این پدیده، هر‌کس پاسخ و استدلالی دارد.

تجربه ثابت کرده است جمهوری اسلامی ایران در برابر فشارهای واردشده از طرف آمریکا و متحدانش، راه مقاومت را در پیش خواهد گرفت و حتی به اقدامات تهاجمی نیز رو خواهد آورد. تحریم‌های شدید دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما که به‌عنوان «تحریم‌های هوشمند» شهرت یافتند، در نهایت به راه‌اندازی 20 هزار سانتریفیوژ از سوی ایران و ذخیره‌سازی چند هزار کیلو اورانیوم غنی‌سازی با خلوص بین سه تا 20 درصد انجامید.

اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می‌شود روزه‌ای که از شما خواسته‌اند محقق نشده است.

در سال ۲۰۱۸ کُره ای‌ها نشان دادند که به عنوان یک شریک تجاری، قابل اعتماد نیستند و سئول در اجرای تحریم های غیرقانونی و ضدانسانی، حتی منتظر پایان مهلت آمریکا به خریداران نفت ایران هم نشد و سه ماه زودتر یعنی از ماه مه سال ۲۰۱۸به خرید نفت از ایران پایان داد. متعاقبا شرکت های کره ای بخصوص دو شرکت ال جی و سامسونگ که سالها از بازار لوازم خانگی ایران منتفع می شدند، به فعالیت خود در ایران پایان دادند.

اگر دور دوم مذاکرات نیز مانند دور اول آن نتیجه‌بخش باشد احتمال به بن‌بست رسیدن مذاکرات کمتر می‌شود. اما فعلا در این برهه احتمال پیروزی و شکست مذاکرات به یک اندازه است چراکه درخواست‌های طرفین از هم فاصله زیادی دارد.

اگر قرار است هیچ کس به سربازی نرود و تمامی این وظیفه برعهده نظامیان باشد، آنطور که در بسیاری از کشورهای جهان عمل می‌شود، باید به طور یکسان این عمل انجام شود و بودجه آن نیز براساس نظام بودجه و مالیه کشور عادلانه توسط عده‌ای پرداخت شود که تمکن مالی بیشتری دارند. به عبارت دیگر هزینه خدمت سربازی را باید همه بدهند.

تل‌آویو تلاش داشت مذاکرات 1+5 به نتیجه نرسد و  با از بین رفتن توافق هسته‌ای 2015، ایالات متحده و دیگر کشورهای درگیر در این موضوع روی اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران اجماع کنند. اگر گفت‌وگوها پیرامون احیای توافق هسته‌ای به نتیجه نرسد، ایران بار دیگر ذیل تحریم‌های سازمان ملل متحد قرار می‌گیر و باید تصریح کرد در واقع این همان خواسته اسراییل است که از سوی برخی افراد مطرح می‌شود.

برنامه هسته‌ای ایران بسیار گسترده‌تر است، تنوع مکانی بیشتری دارد، برمبنای دانشی بومی است و زیرنظر آژانس انرژی اتمی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد. تل‌آویو تلاش دارد با این اقدامات، جلوی احیای توافق هسته‌ای را بگیرد و مانع از آن شود که در نتیجه گفت‌وگوهای وین، ایران و ایالات متحده بار دیگر اجرای برنامه جامع اقدام مشترک را از‌سر بگیرند.

هیچ بحرانی با بحرانی دیگر حل نشده و قاعدتا بحران کرونا هم با بحران دریافت واکسن کرونا حل نمی‌شود، اما خواست و اراده حل این بحران هم ماجرایی دیگر است که نشانه عدم وجودش در طرح واکسینه بیماران بیماری‌های خاص کاملا مشخص است و احتمالا در طرح واکسیناسیون عمومی، این عدم مدیریت بیشتر از حالا خودش را نشان می‌دهد و فاجعه‌ به بار می‌آورد؛ البته اگر هشدارها نادیده گرفته شود و این روند اشتباه اصلاح نشود.