اجرای حذف صفر از پول در دولت بعدی / تغییر واحد پولی از ریال به تومان رونق اقتصادی نمی آورد

به گزارش سایت خبری پرسون، در این میان دولت چند سالی است که در نظر دارد تا با اجرای حذف صفر در واحد پول بتواند تورم را کاهش دهد، ارزش پول ملی را در برابر ارز حفظ کند و به نوعی اقتصاد را از حالت تورمی خارج کند، بانک مرکزی در ابتدا کمرنگ شدن صفر در چاپ پول جدید را در دستور کار قرار داد تا به نوعی آماده سازی جامعه را با این اقدام انجام دهد، که در این بین برخی از کارشناسان اقتصادی حذف صفر از واحد پول را در اقتصاد بی معنی می دانند.

خبرنگار اقتصادی پرسون برای اینکه این موضوع را بیشتر موشکافی کند، گفتگویی با تعدادی از کارشناسان حوزه اقتصاد انجام داده است، که در ادامه می خوانید:

جای نگرانی برای حذف صفر وجود ندارد

برای بررسی بیشتر این موضوع خبرنگاراقتصادی پرسون به سراغ حسن گلمرادی کارشناس مسائل اقتصادی و بانکداری رفته است، او در این باره گفت: حذف صفر از واحد پولی یک رابطه حسابداری به حساب می آید و نقشی در اقتصاد نخواهد گذاشت، البته ممکن است در اوایل اجرای این طرح انتظارات تورمی به وجود آید و کمی آشفته بازار رخ دهد، اما در مجموع جای نگرانی وجود ندارد.

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: البته احتمال این وجود دارد که در بلند مدت با موضوع تورم مواجه شویم، اما چون تورم داشته ایم تاثیر تورم جدید به وجود نخواهد آمد.

گلمرادی خاطرنشان کرد: اینکه این روزها شاهد این هستیم که دولت برای چاپ اسکناس های جدید صفر را کمرنگ می کند و می خواهد ذهن هموطنان را آماده سازی کند برای حذف صفر از واحد پول اقدام پسندیده ای به حساب می آید و از سوی دیگر تغییر واحد پولی امری طبیعی در حکومت هاست و ایران چندین سال است که دست به ترکیب واحد پولی نزده است.

وی یادآور شد: در حال حاضر صفرها در پول ما معنی واقعی خود را از دست داده است و به نوعی ارزش پول ما از دست رفته است یک زمانی صد تومان ارزش مالی قابل توجهی بود و این روزها یک هزار تومان نیز بی معنی است.

این کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اینکه آیا دولت فعلی در این چندماه پایانی فعالیتش تمایلی دارد این اقدام را انجام دهد؟ گفت: حذف صفر از پول با یک برنامه ریزی صورت می گیرد و در دولت فعلی امکان پذیر نخواهد بود و اگر هم در دولت بعدی به اجرا درآید بازهم تاثیر در اقتصاد نخواهد گذاشت.

حذف صفر از پول تورم زا است

ابراهیم بهادرانی کارشناس دیگر مسائل اقتصادی به خبرنگار پرسون در این خصوص گفت: حذف صفر از پول یک جنبه روانی در جامعه به وجود می آورد و هیچ نتیجه دیگری نخواهد داشت، به طور نمونه در حال حاضر می گوییم ده هزار تومان بعد از حذف صفر می گویم ده تومان به عبارتی از لحاظ اقتصادی تاثیر نخواهد گذاشت.

او افزود: حذف صفر در کشورهای دیگر از جمله ترکیه نیز انجام شده و مشکلی ندارد و تنها واحد پول تغییر خواهد کرد، اگر اینکه برخی به دنبال این هستند که با تغییر واحد پولی بتوانند رونق اقتصادی به وجود آوردند این طور نخواهد بود.

این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: اینکه این روزها بانک مرکزی اقدام به کمرنگ کردن صفر پول ها می کند بیاید با مردم شفاف صحبت کند و بگوید به دلیل تورم بالا در کشور باید حذف صفر صورت گیرد و به نظر بنده هیچ مشکلی در اجرای حذف صفر در واحد پولی به وجود نخواهد آمد.

بهادرانی در پاسخ به سوال خبرنگار پرسون درباره اینکه اجرای حذف صفر از واحد پولی در دولت آقای روحانی رخ خواهد داد؟ پاسخ داد: باتوجه به اینکه دولت آقای روحانی در مسائل اقتصادی محافظه کارانه عمل می کند بعید می دانم بتواند این طرح را به اجرا در آورد.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار پرسون درباره اینکه حذف صفر چه تبعاتی در اقتصاد در پیش خواهد داشت؟ گفت: طبیعتا با حذف صفر از پول چاپ اسکناس افزایش پیدا می کند، نقدینگی بالا می رود، قدرت خرید افزایش پیدا می کند و در نتیجه تورم رخ خواهد داد و از سوی دیگر سردرگمی در مدت زمانی در جامعه به وجود خواهد آمد.

این کارشناس مسائل اقتصادی یاد آور شد: با حذف صفر از واحد پولی قرار نیست درآمد هموطنان افزایش یابد یا اینکه مخارج شان کاهش پیدا کند، در حال حاضر نیز بین عامه مردم واحد پولی ریال نیست و تومان جا افتاده است و تنها در نوشتن است که ریال لحاظ می شود.

حذف صفر کار کوچک بانک مرکزی

البته پیشتر عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده بود که حذف صفر از پول ملی، کار کوچک بانک مرکزی است.

او معتقد است حذف چهار صفر پیشنهادی برای تسهیل امور است تا برخی از هزینه‌ها را کاهش دهیم و ارتباط پول ملی ما با ارزهای بین‌المللی متناسب باشد؛ چراکه در حال حاضر رابطه پول ملی ما با ارزهای خارجی نیاز به اصلاح دارد؛ چراکه نرخ مبادله پول ملی ما با سایر ارزها خیلی بالا است.

همتی البته در پاسخ به انتقادات افرادی که اعلام کرده بودند حذف صفر از پول ملی، هیچ تأثیری بر تورم و رشد اقتصادی ندارد؛ به این نکته اشاره کرده بود که تیم وی در بانک مرکزی نیز هیچ گاه نگفته‌اند که این کار در رشد اقتصادی و تورم تأثیر دارد مانند آنکه بگوید می‌خواهم خانه‌ام را عوض کنم و کسی به او بگوید حالا که خانه‌ات را عوض نکردی، نظافت هم نکن و پرده آن را هم عوض نکن.

بسته ای از سیاست های مهار تورم وجود ندارد

لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور در مرداد ۱۳۹۸ در هیأت وزیران مصوب و در بهمن ۱۳۹۸ در کمیسیون اقتصادی مجلس و صحن علنی نیز تصویب شده بود، تا فرایند حذف چهارصفر از پول ملی به صورت قانونی کلید بخورد. این پیشنهاد که در دولت‌های گذشته و کنونی مورد بحث قرار گرفته بود، حاوی ابعاد بسیار گسترده و مهمی در عملکرد سال های آتی اقتصاد ایران است که انتظار می‌رفت با دقت در ابعاد تخصصی آن مورد بررسی قرار بگیرد که به اعتقاد برخی از نمایندگان این دوره مجلس متأسفانه چنین نشد. از منظر تخصصی ایرادات و ابهامات متعددی حول این لایحه وجود دارد و آنها خواستار اصلاحات طرح حذف صفر از پول ملی هستند.

آنها دلایل گوناگونی را در این زمینه آورده اند، نخستین دلیل این نمایندگان این است که تعداد صفرها، شاخص درستی برای قدرت پول ملی و اقتصاد ملی نیست. مگر غیر از این است که نرخ برابری وون کره جنوبی و ین ژاپن که دو کشور با اقتصادهای پیش‌رو و قوی هستند به ترتیب معادل ۰۰۹۱/۰ دلار و ۰۰۰۸۵/۰ دلار است؟ دوم اینکه به لحاظ نظریه و تجارب اقتصادی جهانی، اعاده حیثیت(قدرت خرید) پول تنها با مجموعه‌ای از سیاست‌های منسجم حول کسری بودجه، ارز و سیاست‌های پولی میسر خواهد شد. وقتی بنا نیست روند تورمی نیم قرن اخیر تغییر اساسی یابد، اصرار بر حذف صفرها چه توجیه تخصصی دارد؟ به بیان دیگر حذف صفرها باید آخرین گام در سلسله مراتب سیاست‌های ضدتورمی و اصلاح اقتصادی باشد نه اولین قدم.

اگر کشورهایی مانند ترکیه یا برزیل در حذف صفر از واحدهای پولی خود موفق بودند، همزمان بسته‌ای از سیاست‌های مهار تورم را به اجرا گذاشتند که تورم های بسیار بالا را به تک رقمی کاهش داد.

این ساده انگاری است اگر گمان کنیم حذف صفرها به تنهایی می‌تواند منجر به اصلاح تورم شود؛ حذف چهارصفر در شرایطی که هیچ چشم انداز و تعهدی از سوی دولت برای تغییر موتور خلق تورم وجود ندارد، معنایی جز «اصلاح کوتاه مدت یک متغیر اسمی» ندارد و متضمن هیچ اصلاح «واقعی، اساسی و بلندمدتی» نیست بلکه بیشتر القاکننده یک نمایش صرفاً روانی است که می‌تواند تا مدتها ذهن جامعه را از اصلاحات واقعی به سوی منازعات کم فایده بکشاند.

هزینه سکه گران تر از ارزش آن است

حذف چهار صفر غیر از هزینه‌های بزرگی که برای تعدیل ظاهری تمام صورت‌های مالی، اطلاعات و آمار و همچنین کلیه اسناد مبادلات و تعهدات حال و آتی شرکتها و فعالان اقتصادی و تمام نرم افزارهای اقتصادی و مالی دارد، بی شک موجب افزایش قیمت برخی کالاها «گردشدن واحدهای کوچک قیمت به سمت بالا» خواهد شد. نکته مهم آن است که این افزایش طبیعی قیمت‌ها به سمت بالا عمدتاً در کالاهای سبد مصرف روزانه خانوارها رخ خواهد داد و می‌تواند منجر به مناقشات ریزودرشت اجتماعی نیز گردد.

طبق گزارش های رسمی، هزینه تولید سکه از ارزش مبادلاتی آن بیشتر است و بانک مرکزی مدعی است که این مسئله موجب شده تا تولید سکه به‌صرفه نباشد یا ارزش فلزی که برای تولید سکه به‌کار رفته، بیشتر از ارزش اسمی آن باشد.

به طور خاص درباره اقتصاد ایران که تورم دو رقمی دارد این مشکل همیشه وجود داشته و خواهد داشت که سکه به سرعت شاهد کاهش ارزش مبادلاتی خواهد بود. حال باید پرسید چرا بانک مرکزی این بار مدافع افزایش ضرب سکه است؟

حذف صفر نتیجه ندارد

بنابراین به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی اقتصاد ایران با وضعیت عدم ثبات اقتصادی، نرخ تورم بالا، عدم ثبات در تصمیم‌گیری سیاستگذار و بدون توجه به الزامات طرح، زمینه برای اعمال سیاست حذف صفر از پول ملی کشور مساعد نیست و این سیاست به تنهایی نمی‌تواند راهکاری برای رفع برخی از مسائل موجود باشد.

گزارش از : محمد خادمی