کتاب آسمانی ما قرآن راهکارهایی برای مدیریت دارد که در یادداشت پیش رو به آن پرداخته می‌شود.
به گزارش سایت خبری پرسون، شفیعی می‌نویسد: سعادت و بهروزی همه انسان‌ها در پرتو کسب فضائل اخلاقی، ارزش‌های معنوی و دوری از رذائل است. این امر جز در پرتو ارتباط مداوم با خداوند میسر نیست و از همین روست که خداوند نماز را بر انسان‌ها واجب کرده است. اگر نماز به درستی اقامه شود بسیاری از نابسامانی‌ها و مشکلات اخلاقی و رفتارهای غلط اجتماعی رخت بر‌می‌بندد.
بر همین اساس است که خداوند نماز را عامل بازدارنده از گناه و خطاها معرفی می‌کند: «اِنَّ الصلوهَ تنهی عَن الفحشاء و المنکر» (عنکبوت[29]/45)
بنابراین بهترین راه برای مبارزه با فساد اجتماعی و اداری، ایجاد فرهنگ نماز و گسترش باورهای دینی است. هر مدیر اجرایی بر اساس حیطه مدیریتی خود می‌بایست به ترویج شعائر دینی که در رأس آنها نماز است بپردازد. حد‌اقل این امر اقامه نماز در سطح اداره است. برگزاری نماز جماعت روزانه به شکل منظم و مستمر یکی از این راه‌هاست. قرآن می‌فرماید: « الّذین اِن مَکّناهم فی‌الارض اَقاموا الصلوه و آتَوُا الزکوهَ وَ اَمروُا بِالمَعْروفِ ونَهَوْا عَنِ المُنکرِ وَ للهِ عاقبه الامور» (حج[22]/41)
ترجمه: همانا کسانی که چون در زمین به آنان توانایی دهیم، نماز برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و به کارهای پسندیده وامی‌دارند و از کارهای ناپسند بازمی‌دارند و فرجام همه کارها از آنِ خداست.
خداوند در این آیه برای کارگزار و حاکم اسلامی چند مأموریت طراحی کرده است:
اقامه نماز در جامعه؛
پرداخت زکات. یعنی رسیدگی به مشکلات اقتصادی؛
امر به معروف و نهی از منکر یعنی ایجاد فرهنگ نظارت همگانی برای اصلاح جامعه.
بدون تردید اگر در همه ادارات و دستگاه‌های اجرایی به امر نماز توجه جدی شود و کارمندان حد‌اقل در نماز جماعت ظهر شرکت کنند، رفتار و اخلاق آنها بهبود پیدا خواهد کرد. البته نظارت مستمر و همگانی نیز در این مورد ضروری است. قرآن نیز در ادامه رفتار مدیران صالح که یکی اقامه نماز است، به مسأله امر به معروف و نهی از منکر نیز اشاره می‌کند. نظام موفق اداری جز با اجرای امر به معروف و نهی از منکر امکان‌پذیر نیست. از ویژگی‌های انسان، غفلت، روزمرگی و تحت تأثیر شرایط نامساعد قرار گرفتن است. بنابراین می‌طلبد که همواره انسان شخصاً از رفتار خود مراقبت نماید و به بازبینی عملکرد خویش به طور مستمر بپردازد. همان چیزی که علمای اخلاق نیز آن را جزء اصول اخلاقی بر‌شمرده‌اند.
مراقبت و سپس محاسبه، به عنوان مهم‌ترین راه‌های رسیدن به فضائل اخلاقی و دوری از رذایل است. علاوه بر مراقبت شخصی از رفتار خویش، نظارت و مراقبت جمعی از رفتار یکدیگر نیز بسیار ضروری است. اینکه عده‌ای تحت تأثیر لیبرالیسم غربی، امر به معروف و نهی از منکر را تخطئه کرده، آن را دخالت در حوزه شخصی انسان‌ها تلقی می‌کنند به هیچ وجه قابل قبول نیست. زیرا انسان‌ها به شکل جزیره‌ای زندگی نمی‌کنند که ارتباطی با یکدیگر نداشته باشند. رفتار خوب یا بد هر انسانی قطعاً در جامعه و بر روی دیگران تأثیر‌گذار است.
اصولاً بخش وسیعی از رفتارهای شخصی انسان‌ها برگرفته از رفتار و اخلاق دیگران است. بنابراین برای اصلاح رفتار شخصی، راهی جز اصلاح اخلاق عمومی نیست و مهم‌ترین راه برای رسیدن به این هدف، امر به معروف و نهی از منکر است. در نظام اداری نیز ضرورت دارد مدیر با نظارت مستمر بر عملکرد کارمندان ضمن آشنا کردن بیشتر آنها به قوانین و رفتارهای مطلوب اداری، آنها را نسبت به برخوردهای غلط و اقدامات ناصحیح آگاه کند تا مانع فساد اداری شود. بروز فساد اداری در دستگاه‌های دولتی بیشتر به ضعف مدیریت دستگاه برمی‌گردد.
این ضعف یا ناشی از ویژگی‌های شخصی مدیر است که خود را اصلاح نکرده یا ناشی از عدم نظارت بر عملکرد کارکنان خویش است که در هر صورت موجبات مشکل را فراهم می‌سازد.
نویسنده: دکتر نصرالله شفیعی
