یادداشت وارده؛

برداشتی از اخلاق مدیریت در قرآن (۶)

کتاب آسمانی ما قرآن، راهکارهایی برای مدیریت دارد که در یادداشت پیش‌ رو به آن پرداخته می‌شود.
تصویر برداشتی از اخلاق مدیریت در قرآن (۶)

به گزارش سایت خبری پرسون، شفیعی می‌نویسد:

یکی از آسیب‌هایی که بشریت در طول تاریخ از جانب خویش به او وارد شده، مسأله مقام‌دوستی و ریاست‌طلبی است. از آن جهت که انسان حبّ ذات دارد، دوست دارد به همه تعلقات دنیوی دست یابد تا هم نیازهای جسمی و هم نیازهای روحی خود را اشباع کند. علاقه به دنیا که پست و مقام و ریاست یکی از مظاهر آن است، اگر در حد متعادل و متعارف و رفع نیازهای مادی نباشد به عنوان صفتی مذموم تلقی می‌شود، که بسیاری انسان‌ها از این ناحیه آسیب فراوان دیده‌اند.

در اسلام پذیرش مسئولیت که همانا خدمتگزاری به آحاد مردم است اگر با انگیزه‌ خدایی و تلاش در جهت رفع مشکلات و نابسامانی‌های مردم باشد کاری بس نیکو و پسندیده است؛ ولی هر صاحب‌پستی باید به این نکته توجه داشته باشد که پست و مقام نباید هدف باشد به طوری که با تمام وجود به آن دل ببندد.

هر پست و مقامی دو چهره دارد: یک چهره آن خدمت به مردم؛ یعنی عبادت و چهره دوم آن دنیاطلبی و استفاده‌های مادی و تظاهر و فخر‌فروشی است. که قرآن این بعد را نکوهش می‌کند و به انسان‌ها هشدار می‌دهد که: « وَمَا الحَیوهُ الدُّنیا اِلّا لَعِبٌ و لهو وَ للدارُ الاخره خیرُ لِلذینَ یَتّقون اَفَلا تعقلون َ» (انعام[6]/32)
و زندگی دنیا جز بازی و سرگرمی نیست و قطعاً سرای بازپسین برای کسانی که پرهیزگاری می‌کنند بهتر است. آیا نمی‌اندیشید؟

خداوند به صراحت کسانی را که در دنیا به دنبال برتری‌طلبی هستند به شدت توبیخ کرده و آن‌ها را از نعمت خاص خود در آخرت محروم کرده است. مسلما قدرت‌طلبی یکی از مصادیق اصلی برتری‌طلبی است:
تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ
این سراى آخرت را از آن کسانى ساخته‌ایم که در این جهان نه خواهان برترى‌جویى هستند و نه خواهان فساد. و سرانجام نیک از آن پرهیزگاران است.
(قصص/۸۳)

در روایتی امام صادق علیه‌السلام قدرت‌طلبان و آن‌ها را که با انگیزه دنیاطلبی برای ریاست دست و پا می‌زنند ملعون خطاب کرده و می‌فرماید: مَلْعُونٌ مَنْ تَرَأَّسَ مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا مَلْعُونٌ مَنْ حَدَّثَ بِهَا نَفْسَهُ

امام صادق علیه‌السلام فرمود: ملعون است کسی که ریاست را به خود بندد، ملعون است کسی که به آن همت گمارد، ملعون است کسی که به فکر آن باشد.
(وسائل‌الشیعه، ج ۱۵، صفحه ۳۵۱)
نتیجه آنکه هر مدیر نباید نگاه دنیوی به پست داشته باشد که جز بازیچه و سرگرمی نیست.

دلبستگی به پست موجب می‌شود که مدیر در انجام وظیفه نیز نتواند به نحو مطلوب عمل کند. در چنین شرایطی دستیابی و حفظ مقام، مقصود اصلی می‌شود و حفظ آن در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد. به همین خاطر این گونه مدیران هرگز قادر نخواهند بود قاطعیت لازم را در انجام مسؤولیت‌ها داشته باشند.

در موارد بسیاری مجبور به مسامحه و کوتاهی از وظایف محوله خواهند شد و قطعاً این گونه مدیران خدمتگزاران خوبی برای مردم نخواهند بود.

نویسنده: دکتر نصرالله شفیعی

326929