توسعه

اگر سرمایه‌های انسانی را مهمترین عامل توسعه و پیشرفت هر کشور بدانیم، باید گفت عدم‌تناسب تعداد افراد تحصیلکرده با مشاغل ایجاد شده و در نتیجه بیکار ماندن نیروی کار تحصیلکرده و هرز‌رفتن توانمندی‌ها و پتانسیل آنها یکی از مهمترین چالش‌ها در عرصه داخلی است.

حکومت‌های متمرکز با شکل‌گیری کشور ملت‌ها به‌وجود آمدند. این حکومت‌ها جانشین سیستم‌های قوم و قبیله‌ای یا دولت شهرهای غیرمتمرکز می‌شدند و برای حفاظت از منافع خود، ارتش‌های منظم به‌وجود آوردند که پس از نیروی زمینی که محافظ راه‌ها و مرزها بود، ناوگان‌های تجاری و نظامی هم به‌وجود آمدند. نخستین حکومت‌های متمرکز در چین، مصر، میان‌رودان، هند و ایران پدید آمدند. در این کشور ملت- حکومت‌ها مسیر توسعه و افزایش قدرت را با دادوستد با همسایگان آغاز کردند و با پیشرفت آگاهی از دیگر سرزمین‌ها و دستیابی به روش‌های تولید و تجمیع کالاهای قابل مبادله، مرزهای داد و ستد کالا را تا آن سوی همسایگان بلافصل گسترش دادند. پس از آنکه حکومت‌های ایرانی، یونانی و رومی جانشین تمدن‌های قبلی شدند، مبادلات دریایی نیز به زمینی افزوده شد که خود موجب گسترش جغرافیایی و موضوعی مبادلات کالایی و روابط فرهنگی بین کشورها و سرزمین‌ها می‌شد.