توسعه

اگر سرمایه‌های انسانی را مهمترین عامل توسعه و پیشرفت هر کشور بدانیم، باید گفت عدم‌تناسب تعداد افراد تحصیلکرده با مشاغل ایجاد شده و در نتیجه بیکار ماندن نیروی کار تحصیلکرده و هرز‌رفتن توانمندی‌ها و پتانسیل آنها یکی از مهمترین چالش‌ها در عرصه داخلی است.

حکومت‌های متمرکز با شکل‌گیری کشور ملت‌ها به‌وجود آمدند. این حکومت‌ها جانشین سیستم‌های قوم و قبیله‌ای یا دولت شهرهای غیرمتمرکز می‌شدند و برای حفاظت از منافع خود، ارتش‌های منظم به‌وجود آوردند که پس از نیروی زمینی که محافظ راه‌ها و مرزها بود، ناوگان‌های تجاری و نظامی هم به‌وجود آمدند. نخستین حکومت‌های متمرکز در چین، مصر، میان‌رودان، هند و ایران پدید آمدند. در این کشور ملت- حکومت‌ها مسیر توسعه و افزایش قدرت را با دادوستد با همسایگان آغاز کردند و با پیشرفت آگاهی از دیگر سرزمین‌ها و دستیابی به روش‌های تولید و تجمیع کالاهای قابل مبادله، مرزهای داد و ستد کالا را تا آن سوی همسایگان بلافصل گسترش دادند. پس از آنکه حکومت‌های ایرانی، یونانی و رومی جانشین تمدن‌های قبلی شدند، مبادلات دریایی نیز به زمینی افزوده شد که خود موجب گسترش جغرافیایی و موضوعی مبادلات کالایی و روابط فرهنگی بین کشورها و سرزمین‌ها می‌شد.

مکاتب اقتصاد سیاسی کلاسیک و معاصر از مرکانتالیست‌ها گرفته تا اجتماعیون و اشتراکیون و اخیرا نئوکلاسیک‌ها و نهادگرایان معاصر بر آنند که دادوستد و همکاری‌های اقتصادی بین کشورها و قاره‌ها، کاهنده منازعات هستند و موجب افزایش رفاه و ثروت می‌شوند. چندان‌که مبادلات فرامرزی نه تنها ضریب امنیت و آسایش را در داخل کشورها و جوامع بشری افزایش می‌دهند، بلکه پیش‌نیاز ثبات و رشد و توسعه اقتصادی-اجتماعی به‌شمار می‌روند. بدیهی است افزایش ضریب امنیت ملی و منطقه‌ای به ایجاد و حفظ صلح جهانی کمک می‌کند. در دهه‌های اخیر، نوآوری‌های فنی، انبوه‌سازی کالاهای با فناوری بالا را ممکن ساخته و به نماد تولید و مبادله بین‌المللی تبدیل کرده است که علاوه بر مبادله در زمینه‌های انرژی (برق، گاز و نفت) کالاهای مصرفی نیز با محتوای بالای تکنولوژیک بخش اعظم حجم و ارزش مبادلات را به خود تخصیص داده‌اند و بنابراین حمل‌ونقل جاده‌ای، دریایی و شبکه‌های برق، گاز و نفت نقش عمده‌ای در تولید و درآمد ملی کشورها دارند. لاجرم ایجاد زیرساخت‌ها و فضاهای کسب‌وکار مشترک نیز با توسعه روابط تکنوبیزینس ملازمه پیدا کرده‌اند. «تعامل سازنده با جهان» در بخش‌های زیر می‌تواند مورد توجه اداره‌کنندگان کشور قرار گیرد.

جریان توسعه همواره همراه با عزم ملی بوده‌ است. به بیان دیگر ملتی در این مسیر به موفقیت دست یافته که توانسته نیرو و همت تمام اقشار جامعه و دولتمردان را همسو کند و با استفاده از این نیرو به پیش برود. این همسویی را می‌توان در قالب وحدت ملی و یک خواستن بزرگ که از سوی تمام آحاد جامعه تکرار می‌شود و دراصل همگان منافع خود را در آن می‌بینند، تصویر کرد.