تغذیه و سلامتی

مغز انسان برای حافظه، تمرکز، خلق و خو و عملکرد شناختی به مجموعه‌ای از ویتامین‌ها و مواد مغذی حیاتی متکی است. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند سلامت مغز را تحت تأثیر قرار دهد و در بلندمدت منجر به کاهش توانایی‌های ذهنی و اختلالات خلقی شود. ویتامین‌های گروه B، ویتامین D، روی و اسیدهای چرب امگا ۳ از جمله مهم‌ترین مواد مغذی برای مغز هستند که با تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم می‌توان کمبود آن‌ها را جبران کرد.

مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به شیوع گسترده آنفلوانزا در کشور گفت که واکسن آنفلوانزا پوشش کامل سویه فعلی را ندارد، اما می‌تواند مقاومت بدن را افزایش داده و شدت علائم را کاهش دهد. وی همچنین بر اهمیت استراحت، مصرف مایعات و دوری از حضور در جمع برای بهبود بیماران تأکید کرد و نسبت به مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک هشدار داد.

شیر و دارچین، ترکیبی سنتی که در طب سنتی برای متعادل‌سازی مزاج و بهبود هضم توصیه شده، امروز با شواهد علمی نیز توجه متخصصان تغذیه را جلب کرده است. مصرف متعادل این نوشیدنی ساده می‌تواند به سلامت قلب، استخوان‌ها و کنترل نسبی قند خون کمک کند، به شرط انتخاب نوع مناسب دارچین و رعایت میزان مصرف ایمن.

در پی شیوع موارد پراکنده بیماری تب برفکی در دام‌های برخی استان‌های کشور و کشورهای همسایه غربی، نگرانی‌هایی درباره انتقال این بیماری از طریق مصرف گوشت و لبنیات ایجاد شده است. دکتر حمید خسروی، متخصص علوم و صنایع غذایی، تأکید کرد که تب برفکی مختص دام‌هاست و مصرف گوشت پخته، شیر و لبنیات پاستوریزه کاملاً ایمن است و خطری برای انسان ندارد.

دکتر علیرضا موسویان، فوق‌تخصص جراحی پا و مچ پا و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد، هشدار داد که آرتروز مچ پا دیگر مختص سالمندان نیست و در سنین پایین‌تر به دلیل آسیب‌های قبلی، شکستگی‌ها و پیچ‌خوردگی‌های مکرر مفصل مچ پا در حال شیوع است. وی راهکارهای پیشگیری، درمان غیرجراحی و جراحی را برای حفظ کیفیت زندگی بیماران تشریح کرد.

بروکلی تنها یک سبزی معمولی نیست؛ این سبزی چلیپایی سرشار از ترکیباتی است که از مغز در برابر التهاب و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند و می‌توانند خطر زوال شناختی و ابتلا به آلزایمر را کاهش دهند. لوتئین، سولفورافان و فولات موجود در بروکلی نقش کلیدی در تقویت حافظه، توجه و تصمیم‌گیری دارند و گنجاندن این سبزی در رژیم غذایی روزانه، گامی مهم برای سلامت طولانی‌مدت مغز است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی نقش حیاتی در عملکرد درست دستگاه گوارش دارند و کمبود آنها می‌تواند به مشکلاتی مانند سوءهاضمه، نفخ، یبوست، کم‌خونی و اختلالات ایمنی منجر شود. دریافت کافی این مواد مغذی از طریق یک رژیم غذایی متنوع شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، تخم‌مرغ، مغزها و دانه‌ها ممکن است سلامت گوارش را تقویت کرده و علائم ناشی از بیماری‌های التهابی روده یا اختلال در جذب مواد مغذی را کاهش دهد.

ترکیب تخم‌مرغ و فلفل سیاه نه تنها طعم لذیذی دارد، بلکه فواید تغذیه‌ای فراوانی برای بدن فراهم می‌کند. این صبحانه سرشار از ویتامین‌ها، پروتئین و مواد معدنی است که انرژی، سلامت مغز، تقویت استخوان و سیستم ایمنی را به همراه دارد.

آب انار فقط یک نوشیدنی خوش‌طعم نیست؛ این آبمیوه سرشار از مواد مغذی و ترکیبات گیاهی با خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند سلامت قلب، مغز، روده و حتی سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم آب انار به کاهش فشار خون، بهبود ریکاوری ورزشی و کاهش التهاب کمک می‌کند.

علیرضا موسویان، فوق تخصص جراحی پا و مچ پا، داغی و سوزش کف پا در شب را نشانه‌ای مهم دانست که می‌تواند اولین هشدار برای دیابت، آسیب عصبی یا اختلالات متابولیک باشد. او توصیه کرد در صورت بروز این علامت، به‌ویژه در مبتلایان به دیابت یا دارای سابقه خانوادگی، سریعاً کنترل قند خون و ارزیابی پزشکی انجام شود.

ریزش مو شاخص مهمی از اختلال در سلامت کلی بدن است و مطالعات جدید نقش قابل‌توجه رژیم غذایی را در این مسئله برجسته می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۶۰ درصد موارد ریزش مو با الگوهای تغذیه‌ای ناسالم در ارتباط است.

کارشناسان تغذیه تأکید می‌کنند در دوره‌های آلودگی هوا، رعایت برخی اصول غذایی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و کاهش اثرات آلاینده‌ها بر بدن کمک کند. مصرف کافی مایعات، میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان و پرهیز از غذاهای چرب و سنگین از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری است.

نتایج یک تحقیق تازه نشان می‌دهد مصرف روزانه سیاه‌دانه می‌تواند به کاهش تری‌گلیسیرید، کلسترول بد و اشتها کمک کند. پژوهشگران ژاپنی می‌گویند این دانه ادویه‌ای ممکن است در کنار سبک‌زندگی سالم به‌عنوان یک عامل طبیعی پشتیبان در کنترل وزن و بهبود متابولیسم چربی‌ها عمل کند، هرچند مطالعات طولانی‌مدت‌تر همچنان ضروری است.

با آغاز فصل سرد و تشدید وارونگی دما، آلودگی هوای تهران دوباره به وضعیت هشدار رسیده است. کارشناسان به شهروندان توصیه می‌کنند علاوه بر رعایت نکات بهداشتی و استفاده از ماسک، مصرف برخی دمنوش‌های گیاهی می‌تواند به کاهش التهاب، تقویت سیستم ایمنی و حمایت از ریه‌ها کمک کند.

بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۴ همچنان چهارمین علت مرگ‌ومیر در دنیا محسوب می‌شود، در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳.۵ میلیون قربانی گرفته است. متخصصان می‌گویند افزایش آلودگی هوا، مصرف سیگار و بی‌توجهی به علائم اولیه، مهم‌ترین عوامل گسترش این بیماری خاموش هستند.

مغز حتی زمانی که تلاش می‌کنیم یک هفته کامل استراحت کنیم، همچنان با قدرت کار می‌کند؛ زیرا مرکز اصلی فکر، حافظه، تمرکز و کنترل احساسات ماست. اما این عضو حیاتی برای عملکرد صحیح خود به دریافت مداوم ویتامین‌ها و مواد مغذی وابسته است و کمبود برخی ویتامین‌ها می‌تواند عملکرد شناختی را دچار آسیب جدی کند.

مطالعه جدید پژوهشگران اسپانیایی نشان می‌دهد مصرف روزانه بادام‌زمینی، بر خلاف کره بادام‌زمینی، می‌تواند طول تلومرها را حفظ و روند پیری سلولی را کند کند. این یافته‌ها حاکی از کاهش خطر بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت نوع ۲ و مشکلات قلبی با مصرف بادام‌زمینی است.

پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد مصرف روزانه بادام‌زمینی می‌تواند با کند کردن روند کوتاه‌ شدن تلومرها، سرعت پیری سلولی را کاهش دهد و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت نوع ۲ و مشکلات قلبی را کمتر کند.

تخم‌شربتی یکی از مغذی‌ترین دانه‌های گیاهی است که از گذشته در طب سنتی ایران جایگاهی ویژه داشته و امروز نیز به‌عنوان یک اَبَرغذا شناخته می‌شود. این دانه کوچک و پرفایده سرشار از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌هاست و می‌تواند در کاهش وزن، بهبود گوارش، تنظیم قند خون، تقویت قلب و حتی سلامت پوست و مو نقش چشمگیر ایفا کند.

پونه کوهی (Origanum Vulgare) با طبع گرم و خشک، یک گیاه دارویی کامل است که دم‌نوش و روغن آن می‌تواند از ریه‌ها محافظت کند، عفونت‌ها را درمان کند، مشکلات گوارشی را بهبود بخشد و حتی به تنظیم قاعدگی و سلامت پوست کمک کند. با مصرف صحیح پونه، از فواید بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.

متخصصان سلامت می‌گویند پس از ۴۰ سالگی، انجام پنج آزمایش کلیدی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بسیاری بیماری‌های قلبی، هورمونی و متابولیک داشته باشد؛ از آزمایش خون گرفته تا بررسی فشار خون.

امیرحسین احسنی، متخصص گوش، گلو و بینی، با اشاره به شیوع پیرگوشی در سالمندان، هشدار داد که کاهش شنوایی از نوع حسی عصبی می‌تواند ارتباطات اجتماعی و کیفیت زندگی آنان را تحت تأثیر قرار دهد. وزوز گوش و اختلال در فهم گفتار از مهم‌ترین نشانه‌های این وضعیت هستند که ممکن است زمینه‌ساز انزوا و مشکلات روانی شوند.

دکتر غزاله مصلح، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مصرف متعادل زعفران را موجب تقویت جریان خون، بهبود خلق و خو، افزایش انرژی و شفافیت پوست عنوان کرد و هشدار داد که مصرف بیش از حد این گیاه می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد. ترکیبات فعال زعفران، به ویژه کروسین، خواص ضدافسردگی، ضدتشنج، ضدسرطان و محافظت از کبد را دارا هستند.