رضا عابدی گناباد، کارشناس مسائل افغانستان در گفتوگو با خبرنگار سایت خبری پرسون، بیان کرد: افغانستان درگیر یک وضعیت پیچیدهای است که معلول عوامل متعددی میباشد. عملکرد بسیار بد دولت مرکزی این کشور، دو شقه شدن ساختار حکومت و قدرت در افغانستان، نفوذ و جایگاه طالبان، توافقات پنهان، نفوذ اسرائیل و آمریکا در این کشور از دلایل ایجاد اوضاع فعلی افغانستان است.
عابدی تصریح کرد: ممکن است کشورهایی نظیر آمریکا درصدد ایجاد باتلاقی برای کشورهای مجاور یعنی ایران، چین، روسیه و هند در افغانستان باشند. بنابراین موضوع پیچیده است.
وی ادامه داد: برخی از کشورهای همسایه افغانستان توان تأثیرگذاری بر معادلات افغانستان را ندارند. برای مثال کشوری مانند ترکمنستان ضعیف، کوچک و منزوی است و توان تأثیرگذاری بر معادلات افغانستان را ندارد. کشورهای ازبکستان و تاجیکستان نیز دلمشغولیهای خود را دارند و توان تأثیرگذاری ندارند. برخی کشورها مانند ایران، چین و پاکستان منتظر تغییر و تحولات ماندند تا سپس واکنش نشان دهند.
این کارشناس مسائل افغانستان افزود: دخالت در امور افغانستان به مصلحت هیچ یک از کشورهای منطقه نیست. زیرا این کشور محیط بسیار پیچیدهای دارد. قدرتهای بزرگ جز شکست خروجی دیگری از دخالت در افغانستان نداشتند. برای مثال حضور 20 ساله آمریکاییها در افغانستان سبب پیچیده شدن اوضاع و افزایش گروههای تروریستی شد. روزی که ایالات متحده وارد افغانستان شد، در این کشور 2 گروه تروریستی وجود داشت که اکنون به 25 مورد افزایش یافته است.
عابدی گفت: آمریکا صدها میلیارد دلار برای بازسازی افغانستان و تقویت ارتش این کشور هزینه کرد و 300 هزار نفر را آموزش دادند؛ اما تمام طراحیهای آنها بیثمر ماند و شهرهای افغانستان به آسانی تسلیم طالبان شدند.
وی بیان کرد: تجربه تاریخی نشان میدهد که دخالت در افغانستان مسائل این کشور را پیچیده میکند. کشورهای هم مرز با افغانستان مانند ایران، پاکستان، چین که قدرت بیشتری دارند در آماده باش کامل هستند و مرزها را کنترل میکنند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: روسیه از طریق ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان، افغانستان را تحت نظر دارد. روسها دغدغههایی در خصوص بحث مواد مخدر و تروریست دارند؛ بنابراین فعال هستند. نیروهای روسیه در مرز تاجیکستان با افغانستان حضور فعال دارند و اوضاع را رصد میکنند.
عابدی در خصوص نگرانی مردم در داخل ایران گفت: نهادهای امنیتی و انتظامی رصدهای خود را انجام میدهند و قطعا تأمینهای لازم را لحاظ میکنند. این موضوع به صورت جدی پیگیری میشود و نیروهای نظامی ایران بر مرزها اشراف کامل دارند.
این کارشناس مسائل افغانستان ادامه داد: بحث مهاجران را نباید سیاسی کرد، زیرا به جنبههای انسانی مسئله آسیب وارد میشود. چارهای جز رسیدگی به مهاجرین وجود ندارد. امیدوار هستیم که این مسائل افغانستان سریعتر رفع و فکری برای آینده این کشور شود. اگر وضعیت فعلی ادامه یابد قطعا با موج گستردهای از مهاجرین مواجه میشویم. البته موضوع صرفا ایران را شامل نمیشود. ترکیه در حال حاضر به شدت نگران است و در حال مسدودسازی مرزها است. همچنین کشورهای اروپایی نیز درگیر میشوند.