آدرس غلطی که روحانی به مردم داد و همچنان می‌دهد

سایت خبری پرسون ـ حسن روحانی در روز پایانی حضورش به عنوان رئیس دولت در مصاحبه اش گفت: توقعاتی داریم که با مذاکرات ما نمی‌خواند و اگر قصد رفع همه تحریم‌ها را داریم باید اختیاراتی به ما بدهند تا در همه زمینه ها مذاکره کنیم‌.

در خصوص سخنان وی چند نکته لازم به ذکر است:

1) همین فرد بعد از توافق هسته‌ای به صراحت اعلام کرد با این توافق همه تحریم ها بالمره لغو خواهد شد و نه تعلیق. در حالی که اکنون می‌گوید اگر قصد رفع همه تحریم‌ها را داریم باید در همه زمینه ها مذاکره کنیم.

2) سخنان اخیر وی به وضوح نشان می‌دهد از سیاست خارجی سراپا غلطش درس عبرت نگرفته یا حداقل نمی‌خواهد خود را شکست خورده و ناکام تلقی نماید.

اشتباه استراتژیک وی این بود که قبل از تصدی سمت ریاست جمهوری، صریحا بر کوتاه آمدن از حق چرخش سانتریفیوژها برای چرخش زندگی مردم تاکید کرد. سخنان وی معنایش این بود که از حقی که طبق معاهده NPT به ما داده شده است صرفنظر می کنیم تا تحریم ها لغو شود.

همین گرای غلط باعث شکل‌گیری برهانی قاطع در ذهن طرف غربی شد دال بر این که جمهوری اسلامی تحت فشار حاضر به عقب نشینی از حقوق خود است، پس اهرم تحریم کارآمدترین ابزار برای گرفتن مولفه های قدرت ایران است.

سوال مهم منتقدان این بود، هنگامی که مقامات آمریکایی به این تحلیل رسیدند که ایران تحت فشار تحریم حاضر به عقب نشینی از حقوق مصرح خود است پس چرا باید تحریم ها را لغو کنند؟

همین موضع‌گیری غلط حسن روحانی مبنای سیاست‌گذاری ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی شد که ظریف آن را به اعتیاد آنها به تحریم تشبیه کرد.

3) طبق معاهده NPT کشورها حق دارند به میزان دلخواهشان غنی سازی اورانیوم داشته باشند به شرطی که به سمت سلاح اتمی نروند و ۶ ماه قبل از تزریق هگزافلوراید اورانیوم به سانتریفیوژها آژانس هسته‌ای را باخبر سازند.

ایران در طول دوران فعالیت هسته ای خود، تمام مقررات NPT را رعایت کرد اما به جای این که تعهداتش باعث برخورداری از مزایای این معاهده شود، موجبات فشار بیشتر قدرت های غربی بدان را فراهم آورد.

نکته مهم این بود که دولت حسن روحانی تحت فشار پذیرفت که فراتر از معاهده فوق الذکر نیز حاضر است رفتار ‌کند و در برجام تعهداتی را پذیرفت که ایران را عملا در دنیا به یک استثنا تبدیل می‌کرد.

یعنی مذاکره ‌کنندگان منتخب وی پذیرفتند که ایران یک کشور استثنا باشد و تعهدات بی سابقه ای را نیز به طرف غربی دادند. تعهداتی که مشابه آن در دنیا وجود نداشت (مثلا داشتن فقط ۶ هزار سانتریفیوژ ir1 و یا منحصر شدن غنی سازی به 3.5 درصد).

آن هم در قبال امتیازاتی که حق مسلم ایران بود و ایشان با فشارهای غیرقانونی خود آن را سلب نموده بودند (برای نمونه فروش نفت).

فقر دانش سیاسی در تیم مذاکره کننده هسته‌ای روحانی تا آنجا بود که نمی‌دانستند پارادایم حاکم بر سیاست بین الملل واقع گرایانه است و در این پارادایم قدرت‌های هژمون به دنبال بازی با حاصل جمع صفر هستند و خیال گرفتن نتیجه برد ـ برد در گفتگو با آنها شوخی ای تلخ بیش نخواهد بود.

4) حرف خطرناکی که روحانی دیروز بیان کرد، منوط ساختن لغو تحریم ها به مذاکرات جامع با آمریکا بود.

معنای مذاکرات جامع نیز مشخص است ؛ امتیاز دادن در خصوص قدرت پهپادی ، فضایی ، موشکی و منطقه ای.

پرسش نگارنده این‌است که کدام کشور در خصوص حق دفاع و نوع تسلیحاتش حاضر به مذاکره بوده ؟ جز ابر قدرت‌هایی مثل شوروی و آمریکا که آنهم در پیمان هایی مثل سالت حاضر شدند به صورتی متوازن و متناسب تسلیحاتشان را کاهش دهند.

آیا آمریکا حاضر خواهد شد در مذاکراتش با ایران نه حتی یک کلمه از حق تسلیحاتی‌اش کوتاه بیاید بلکه راجع به آن صرفا گفتگو کند؟ مسلما پاسخ منفی است.

پس چرا جمهوری اسلامی باید حاضر به کوتاه آمدن شود و دست خود را از عناصر قدرت سخت کوتاه کند؟

افتادن در دام مذاکره برای لغو تحریم، چاهی بی انتهاست که درآمدن از آن ممکن نخواهد بود.

5) لکن راه چاره چیست؟ ممکن است پرسیده شود اگر مذاکره راه حل لغو تحریم نیست پس چگونه باید شر حصر اقتصادی را کم کرد؟

جواب اینست که تحریم ها تا وقتی که طرف مقابل احساس کند که کارایی لازم را برایش در بر دارد برداشته نخواهد شد.

فشارهای اقتصادی زمانی به پایان می‌رسد که آمریکایی‌ها این باور را بپذیرند که این شیوه دیگر تامین کننده منافعشان نیست و نمی‌تواند رفتارهای ایران را تغییر دهد.

و در آخر این که جواد ظریف در جمله زیبایی بیان می‌کند: آمریکایی‌ها می‌گویند آن چیزی که مال ماست، خب مال ماست اما آن چیزی که مال شماست قابل مذاکره است.

انگاره فوق باید در قبال ایران از ذهن یانکی ها زدوده شود تا تحریم‌ها را لغو کنند و الا فشارهای اقتصادی روز به روز تشدید خواهد شد.

نویسنده: علیرضا تقوی‌نیا ـ کارشناس مسایل غرب آسیا

توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.