جملهای است شهره؛ بهترین هدیه کتاب است که به کسانی که عمیقا ً دوستشان داریم هدیه میدهیم. اما مهمتر از تلقی کردن کتاب بعنوان یک هدیه، جدا کردن کتاب از کتابخانه شخصی و بخشیدن آن به دیگران است؛ از اینروی که کتابها ورای سایر اشیاء هستند و برخلاف ظاهر بیجانشان موجودات زندهای هستند که قادرند چنان الفتی در انسان ایجاد کنند که زمانی که دستمان قلبشان را در تکتک ورقهایشان لمس میکند به سادگی قادر نیستیم آنها را از خود دورکنیم و تنها برای کسانی چنین دستچینی از مجموعه شخصی خودمان انجام میدهیم که عمیقا ً دوستشان داشته باشیم. علی فتح اللهی، فرماندار رشت از آن دسته از مسئولانی است که بارها علاقه قلبیاش به مردم و شهروندان در گفتوگوهایش در رفتارهایش و در سمت وسوی عملکردهایش بر بسیاری ثابت شده است. باخبر شدیم که وی 75 جلد از کتابهای کتابخانه شخصی خود را به مردم شهر رشت اهدا و نزد کتابخانه مرکزی در شرف افتتاح رشت به امانت سپرده است؛ شیوهای اثرگذار از اشتراک تجربه مطالعاتی و منابعی که سودمند بودنشان قبلا ً تجربه شده است.
در این راستا خبرنگار پرسون درگفتوگویی با فرماندار رشت دیدگاههای وی را در حوزه کتاب و کتابخوانی مورد پرسش قرار داد که در ادامه میخوانید:
خرید کتاب و اهدای آن بمراتب آسانتر است از بخشیدن کتاب از کتابخانه شخصی؛ به جهت اُنسی که با کتابهایمان داریم. نیت شما برای انتخاب دوم در این اقدام ارزشمند فرهنگی چیست؟
معیار سنجش کارِ خیر، اثر مثبتی است که فعالیتهایمان بر دیگران دارد. حتی یک لبخند و روی خوش نیز جز خیرات محسوب میشود. درحوزه حساس فرهنگ هرکدام از ما مانند قطعاتی هستیم که با کنار هم قرار گرفتن تلاشهایمان، سطح فرهنگ میتواند به یک پله بالاتر ارتقاء یابد. اعتقادم بر این است که هریک از ما پیش از پرسش از دیگری از خودمان بپرسیم که چه فعالیت مفیدی میتوانم در حد بضاعتم برای بالابردن سطح آگاهی اطرافیانم انجام دهم. قصد من نیز از این کار این بود که بتوانم قدمی برای فرهنگسازی در حوزه مطالعه و کتابخوانی بردارم و کتابهایی را که خود بهره کافی از آنها بردهام و شناخت کافی به محتوای آنها داشتم را به سایرین نیز توصیه کرده باشم. چرا که ما چه باشیم و چه نباشیم کتابها همیشه هستند و از این طریق افراد بسیاری را در علایقمان شریک کردهایم.
برای انتخاب کتابها تمرکزتان بر روی کدام حوزههای مطالعاتی بوده و بر مطالعه کدام کتاب تأکید بیشتری دارید؟
سعی کردم از هر حوزه ای یک کتاب معرفی کنم از زمینههای مذهبی، گردشگری، علمی و حتی منابع دانشگاهی که مورد استفاده خودم در دوران تحصیل بوده است کتابهایی انتخاب کردم. اما مجموعه سه جلدی «کتاب گیلان» که به نوعی سند استانِ ما محسوب میشود نیز در میان کتابها وجود دارد که بمنظور آشنایی مردم شهر رشت با استان محل زندگی خود به کتابخانه مرکزی اهدا کردم و امیدوارم که مورد استفاده مفید شهروندان قرار گیرد.
با توجه به آمار نگران کننده پایین بودن سرانه مطالعه شهروندان در رشت که در حقیقت نشان از عدم تخصیص بودجه در خانوادهها برای خرید کتاب دارد و از طرفی حتی رغبتی به استفاده از فضاهای فرهنگی رایگان همچون کتابخانه نیست، تا چه اندازه حضور مستمر مسئولان شناخته شده شهر در فضاهای مطالعاتی را بعنوان یک انگیزه قوی در تغییر رویکرد مردم میبینید؟
بسیار زیاد. آنچه برای مردم بسیار دلگرم کننده است قطعا اینست که مسئولین را در کنار خود ببینند. متاسفانه بعضی از رفتارهای سازمانی باعث دوری مردم و مسئولین از یکدیگر شده است. شما میبینید وقتی یک مقام مسئول مثل استاندار بدون هماهنگی قبلی به میان مردم میرود تا چه اندازه در مردم احساس نزدیکی و همراهی ایجاد میشود. شخصا در هفته چندین بار بعنوان شهروند در میان مردم هستم و بازخوردهای این حضور را از نزدیک مشاهده میکنم و ایجاد این نگرش مثبت میتواند در تمام حوزههای فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و ... اثرات مثبت شگرفی بر روند فعالیتهای مردمی و همراهی آنان با دستگاهها داشته باشد.
تا چه اندازه سطح کیفی محتوای تولید شده در انتشار کتاب، علی الخصوص در چند سال اخیر را بعنوان عاملی اثرگذار؛ در کاهش میزان علاقمندی جمعیت کتابخوان به مطالعه، میدانید؟
قطعا ً دلیل بروز هیچ اتفاقی یک بُعد و یک عامل نیست. میتوانیم بگوییم یکی از دلایل مهم در کاهش جمعیت کتابخوان، فضای مجازی و رویکرد خوانش سریع محتوا است. هزینههای تهیه کتاب نیز از دیگر عوامل مؤثر در این بیعلاقگی است. با اینحال محتوا میتواند بسیار در جذب یا عدم جذب مخاطب اثرگذار باشد. اگر جستوجوهایمان در مورد موضوعات مختلف و محتوای مطالعاتی بتواند ما را به نتیجه دلخواهمان برساند قطعا نقش مؤثری در ایجاد انگیزه برای مطالعات بعدی و تداوم درکتابخوانی خواهد داشت. بنابراین شناخت ذوق و سلیقههای متنوع و گسترده مخاطبان از یک طرف و انتشار محتوای باکیفیت و شناخت و حمایت از نویسندگان برای انتشار آثار حرفهای از سویی دیگر، میتواند عامل بسیار موثری در افزایش میزان علاقهمندی به مطالعه باشد.
فعالیتهای دستگاههای ذی ربط در حوزه کتابخوانی را در افزایش سرانه مطالعاتی شهروندان رشت، تا چه میزان رضایتبخش ارزیابی میکنید و برای رسیدن به نتایج مطلوبتر چه راه حلی پیشنهاد میکنید؟
فلسفه اینکه حل مسائلی در قالب شوراها مطرح میشود به این دلیل است که رفع مشکلات آن نهاد همفکری و همیاری همه دستگاهها را میطلبد. مشکل حوزه کتابخوانی نیز تنها از طریق نهاد کتابخانهها قابل حل نیست و از طرفی بیتوجهی به آن در آینده متوجه ما و فرزندانمان خواهد بود. اما مهمتر از هماهنگی میان دستگاهها حضور مستقیم مردم در عرصههاست. تجربه نشان داده هرکجا که ما مسائل را به کمک مردم حل کردیم موفق بودهایم. شوراها بستر را فراهم میآورند و این مردم هستند که با عملکردشان نتایج مطلوب را رقم میزنند.
آیا پس از افتتاح برای ثبتنام کارت عضویت در کتابخانه مرکزی رشت اقدام میکنید؟
یقینا ًو با افتخار. و این حداقل کاری است که باید برای کتابخانه انجام دهیم.
و سخن پایانی؟
ضمن توصیه به همگان برای مطالعه، باید بگویم کتابخواندن فعالیتی است که اگر هر انسانی برای آن وقت بگذارد بدون کمک هیچکسی قادر خواهد بود به سطحی از توانمندی برسد که تنها با استفاده از زبان گفتوگو در جامعه خود اثرگذار باشد.