عباس عبدی

برخی از متولیان رسمی، گمان می‌کنند که باید نظام آموزشی را انحصاری‌تر از قبل کنند و دانش‌آموزان و دانشجویان را با متون و افراد گزینش‌شده‌تری آموزش دهند! اگر این راه نتیجه می‌داد تاکنون داده بود. بعید است که جامعه‌ای را بتوان یافت که جوانان آن تا این حد نسبت به تاریخ معاصر خود بیگانه شده باشند.

68 درصد مردم به میزان زیاد و خیلی زیاد معتقد به واکسیناسیون عمومی هستند و 12 درصد نیز این ضرورت را کم و خیلی کم می‌دانند. نکته مهم اینکه اولویت اول را به سالمندان می‌دهند و نه کادر درمان(27 امتیاز در برابر 22 امتیاز) و این نکته‌ای است که نشان می‌دهد هنوز به اهمیت نقش کادر درمان در موضوع توجه کافی صورت نگرفته است. 

فرآیند خروج نیروی کار در بالاترین سطوح تخصصی که تقاضای کار برای آنان در کشورهای دیگر وجود دارد آغاز می‌شود، همچون بخشی از پزشکان متخصص، استادان بسیاری از رشته‌های فنی، کارشناسان برنامه‌نویسی و کامپیوتر و حتی در سطوح تکنیسین‌ها نیز این اتفاق رخ خواهد داد.

هر گونه کوششی برای یک‌دست کردن جامعه و ساختار مدیریتی آن، آب در هاون کوبیدن است. با  هر سرعتی که از تنوع و گوناگونی فرار می‌کنید با سرعت بیشتری به آن نزدیک می‌شوید. از آنچه که فرار می‌کنید به‌ زودی آن را ملاقات خواهید کرد، یک‌دستی سراب  است.

تصور کنید که جنگ است، با نیروهای خط مقدم چه رفتاری باید داشت؟ روشن است که با تمام توان برای آرامش خاطر و دسترسی آنان به امکانات کوشش می‌کنیم. حالا اگر آنان را درگیر کاغذبازی و امور پیش پا افتاده کنیم نتیجه چه خواهد شد؟

جامعه ایران دچار ویروس «نظرسنجی زدگی» شده است. به همین علت برخی گمان می‌کنند با دستکاری در اعداد و ارقام می‌توان واقعیت را نیز شکل داد، در حالی که واقعیت تابع اعدادسازی نیست. واقعیت مسیر خود را می‌رود. این رقم‌سازی‌ها موجب خودفریبی می‌شود.

هر‌گونه کوششی برای فیلتر کلی یا جزیی و هوشمند به ویژه هنگامی که برآمده از اراده و خواست عمومی نباشد، با اقبال مواجه نخواهد شد و شکست می‌خورد. سیستم ایران باید خود را با آزادی فضای مجازی تطبیق دهد، و نه برعکس. فیلترینگ مساله مردم نیست.

سیاست رسمی در برابر واکسن کرونا مبهم‌تر از بقیه ابعاد ماجرا بود. ابتدا باید نقطه قوت آن را گفت. ایران به علت سابقه انستیتو پاستور و پایه علمی کارشناسان داخلی و حتی ایرانیان خارج از کشور، به درستی تصمیم گرفت تا راسا با همکاری کشوری دیگر واکسن کرونا را تولید کند.

مهم‌ترین اشتباه نظام مدیریتی کشور، تاخیر در شناسایی و اعلام وجود ویروس در کشور بود. این تاخیر، حداقل یک ماه یا در بهترین حالت 15 روز بوده است. با توجه به وجود بیماری در چین و رفت و آمد به چین باید حساسیت به خرج داده‌ و با اولین موارد مشکوکی که دیدند باید جدی تلقی می‌شد. اشتباهی که زمان طلایی برای پیشگیری را از دست داد و به سرعت استان‌های قم، گیلان و گلستان و سپس تهران را درگیر کرد.

دولت می‌توانست منابع آزادراه غدیر را در امور جاری هزینه کند تا بلکه فشار روزمره را کاهش دهد، ولی به هر صورت آن را انجام دادند تا اقدامی اساسی و زیربنایی انجام شده باشد.

اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو با مشکل جدی‌تری نیز مواجه هستند. تاکنون نیروهایی که فراتر از آنان و دورتر به حکومت بودند، در زمان انتخابات ترجیح می‌دادند که از نامزد اصلاح‌طلبان حمایت کنند، ولی اکنون و به عللی تحقق این حالت سخت و تا‌حدودی غیر‌ممکن شده است. یک علت آن افزایش کمّی این گرایش است که نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده‌اند.

اگر بتوان چشم‌انداز امیدبخشی را به جامعه عرضه کرد و اگر مردم احساس عاملیت و اثرگذاری کنند قطعا مشارکت خواهند کرد. مشارکتی که روز پس از انتخابات با آرامش عمومی همراه باشد.

انتخاباتی که همه نگران نتیجه آن باشند و فردای انتخابات تنش‌ها و نگرانی‌ها بیشتر شود، حتما مطلوب نیست و نباید آن تقویت کرد.

بدی و خوبی درباره روسای جمهور نسبی است. برای عده‌ای بد و برای عده‌ای خوب است. طبعا اگر اکثریت احساس خوبی نکنند رای خودشان را تغییر می‌دهند. ولی هر انتخاباتی فارغ از نتیجه آن یک دستاورد مهم دارد و آن مشروعیت‌زایی است که اعتبار حکومت را در داخل و نزد جهانیان بالا می‌برد و این سرمایه بزرگی است.

اگر روابط راهبردی میان دو کشور را بر مبنای منافع مشترک تعریف نکنیم و فقط بر اساس دشمن مشترک ایجاد کنیم این روابط نه تنها ناپایدار می‌شود بلکه کم‌عمق نیز خواهد بود ضمن اینکه استقلال در تصمیم‌گیری را مخدوش می‌کند.

نظام آموزشی مبتنی بر محفوظات، نظامی شکست خورده است. در واقع یک نظام آموزشی موفق، نظامی است که اگر دانشجو با گزاره‌های استاد مخالف بود و به آنها نقد دارد، نمره آن دانشجو را بدهد بلکه او را بیشتر ارج نهد، چون مهم‌ترین رکن آموزش، افزایش قدرت درک نقد است و نه موافقت یا مخالفت با فلان گزاره.

مهم‌ترین بخش نظارت‌های رسمی در امور حکومتی از طریق سازمان برنامه و سازمان حسابرسی است که در دهه اخیر تضعیف شدند همچنین نظارت قضایی نیز مهم است که همه با وضعیت فرآیند آن آشنا هستیم. نظارت‌های غیررسمی نیز از طریق رسانه‌ها و نهادهای مدنی است که آن نیز مشکلات زیادی دارد.

بسیاری از جرایم به صورت انفرادی و یا در خفا انجام می‌شوند. ولی هنگامی که یک عمل مجرمانه به صورت جمعی و سازماندهی شده و در ملا عام انجام و نمایش داده می‌شود، بسیار زیان‌بارتر است. این رفتارها فقط نقض آن جرم خاص نیست، بلکه نقض مفهوم کلی قانون نیز هست.

وجود تعدد مراکز اطلاعاتی موجب ایجاد نقاط کور و حفره‌های اطلاعاتی می‌شود و چنین عوارضی نیز نتیجه محتوم این شکاف‌های سازمانی و اطلاعاتی است.

واقعیت این است که رژیم گذشته فاقد پشتیبانی عمیق در جامعه بود. از یک‌سو با سنت و وجه غالب آن دین به مقابله برخاسته بود و از سوی دیگر با طبقات مدرن و رو به رشد که حاملان مدرنیته هستند نیز سر سازگاری نداشت و همه را تحقیر می‌کرد.