تحلیل گران 5 عامل عمده را دلیل فروپاشی افغانستان میدانند ساختار دولت، فساد، اراده طالبان تحت لوای مقاومت در برابر اشغالگران، ناروشن بودن استراتژی آمریکا و همینطور ناکامی این کشور در نهادسازی و سرانجام حمایت پاکستان از جمله این عوامل هستند.
کارشناس مسائل شبه قاره گفت: پس از خروج آمریکاییها از افغانستان طالبان فضا را مناسب دیدند وقتی مشاهده کردند که اشرف غنی به خواسته آمریکاییها تن نمیدهد، مراکز استانها حمله کردند و تا به حال ۱۳ - ۱۴ مرکز استان را تصرف کردند که هرات و قندهار نیز شامل آن میشود.
طالبان در طول هفتههای گذشته توانسته است کاملا در سراسر افغانستان به قدرت فائقه بدل شود. جایگاه طالبان در حاکمیت سرزمینی افغانستان امروز از بسیاری از گزارشهایی که در رسانهها منتشر میشود هم فراتر است، بیش از نیمی از ولایات افغانستان کاملا یا تقریبا کامل در اختیار طالبان قرار گرفتهاند و دولت مرکزی فقط به کابل و چند ولایت پیرامونش محدود شده است و درواقع کاملا تحت محاصره طالبان است.
پیشروی فــاجعهآمیز طالبان در ولایات تخار، قندهار، هلمند و نیمروز و اشغال دهها شهر دیگر نشان میدهد که طالبان درصدد سرنگونی دولت مشروع اشرف غنی و تشکیل یک خلافت اسلامی در سراسر افغانستان است.
طالبان شهر به شهر جلو میآید و سعی میکند منافذ حیاتی دولت کابل را ببندد. به هرحال اخبار افغانستان برای مردم ما نیز خوشایند نیست. جامعه معیار و سنجش شان در چنین مواقعی انسانیت است نه سیاست. شاید برخی سیاسیون در کشورمان از چنین پیشرویهایی حتی خشنود باشند و طالبان را جنبش اصیل منطقه خطاب کنند ولی این موضوعات باعث نمیشود نگاه مردم کوچه و بازار به این گروه تغییر نماید.
هجوم همهجانبه طالبان برای تصرف شهر استراتژیک هرات شدت گرفته است و نبرد تن به تن مردم با این گروه مذهبی تروریستی به دروازههای شهر رسیده است. پیش از آن اکثر ولسوالیهای ولایت هرات مثل اسلامقلعه، کرخ و شیندند سقوط کردهاند.
یک کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: استقرار طالبان در افغانستان سبب ایجاد مشکلات امنیتی برای ایران نظیر افزایش تعداد مهاجرین، رشد قاچاق مواد مخدر و آمار معتادین و ظهور گروههای تروریستی مشابه داعش در منطقه است.