گزارش و تحلیل

در اقدامی کم سابقه، چین آمار رسمی را منتشر کرده که نشان می‌دهد این کشور با وجود تحریمهای آمریکا، از ایران نفت وارد می‌کند. از سوی دیگراوپک در گزارش جدید خود قیمت نفت ایران را ۵ دلار ارزان‌تر از نفت بقیه اعضا اعلام کرده است. این در حالی است که رئیس جمهور، خبر از افزایش۴۰ درصدی درآمدهای نفتی می‌دهد و حالا نگرانی از ارزان‌فروشی نفت در کشور به شدت افزایش یافته است. با این حال مسئولان معتقدند فروش نفت تحریم‌ها را بی‌اثر کرده است. سوال اینجاست که اگر ایران توانایی فروش نفت را دارد چرا مذاکرات وین در حال انجام است؟

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز چهارشنبه، ۱۹ ژانویه، مدعی شد که درخواست تضمین ایران برای بازگشت به برجام یکی از گره‌های اصلی گفت‌وگوهای وین است.آنتونی بلینکن در این خصوص، لبه تیز انتقادات خود را متوجه دولت پیشین آمریکا کرد و گفت: «فکر می‌کنم منصفانه است بگوییم که تصمیم برای خروج از آن توافق هسته‌ای یکی از بدترین تصمیم‌هایی بود که در تاریخ اخیر سیاست خارجی آمریکا گرفته شده است.»

تحرکات برجامی در کشورهای مذاکره کننده با ایران تعطیل نشده و تاکید دارند موضع ایران معیار تداوم مذاکرات است مانند سخنگوی‌ کاخ سفید در یک‌ کنفرانس خبری به سوالی درباره اظهارات اخیر رئیس‌جمهور آمریکا درباره احیای برجام پاسخ داد.

چند روز دیگر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری برای امضای توافقنامه 20 ساله همکاری با روسیه عازم این کشور خواهد شد. توافقی بلندمدت میان 2 شریک تجاری که می‌تواند زمینه همکاری‌ در حوزه‌های مختلف از اقتصاد گرفته تا سیاست، نظامی و فرهنگی و... را ایجاد کند.

ساعاتی بعد از حضور حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه در کشور چین، خبر از آغاز مرحله اجرایی تفاهم همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور رسید و دولت چین هم شروع اجرای این توافق را تأیید کرد. امیرعبداللهیان مشارکت و همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله دو کشور را با رویکرد «برد- برد» اعلام کرد.

حدود ۹ ماه پس از امضای توافقنامه جامع همکاری های مشترک ۲۵ ساله میان ایران و چین گویی سر و صداها، نفیاً یا اثباتاً در دو طرف خوابیده بود تا اینکه دیروز وزیر خارجه ایران وارد پکن شد. سفر عبداللهیان به چین اذهان را به سمت قرارداد ۲۵ ساله با چین سوق داد. همزمان با سفر رسمی شی جین پینگ؛ رئیس‌جمهور چین به ایران، در تاریخ ۳ به‌همن ۱۳۹۴، تهران و پکن با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که سطح روابط دو کشور را به مشارکت جامع راهبردی ارتقاء داده‌اند و بر اساس پیشنهاد طرف ایرانی به منظور تنظیم روابط بلندمدت با چین در بازه زمانی ۲۵ ساله و موافقت طرف چینی، دو کشور در بند ۶ بیانیه مذکور تمایل و آمادگی خود برای رایزنی و مذاکره جهت انعقاد سند همکاری بلندمدت اعلام کردند.

میخائیل اولیانوف مذاکره‌کننده ارشد روسیه از اظهارات ظریف در فایل صوتی درز پیدا کرده او پیش از انتخابات ریاست جمهوری انتقاد کرد.

دور هشتم مذاکرات وین از روز دوشنبه 6دی‌ماه از سر گرفته شد و طرف‌ها براساس پیش‌نویس مشترک تفاهم‌شده در پایان دور هفتم، به گفت‌وگوها ادامه دادند. در این دور از مذاکرات که با امیدواری سرتیم مذاکره‌کننده ایران همراه بود، نحوه پیاده‌سازی راستی‌آزمایی و تضمین لغو تحریم‌ها مورد مذاکره قرار گرفت. در این میان، دیدار جداگانه نماینده روسیه در مذاکرات با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بر سر احیای توافق برجام، بسیار خبرساز شد و انتقادات زیادی را به عملکرد تیم مذاکره‌کننده کشورمان وارد آورد.

این اولین‌بار نیست که شاهد پیشنهاد مذاکرات و توسعه روابط ایران و عربستان هستیم؛ مذاکراتی که چندین دوره در بغداد ادامه یافته اما اراده جدی ازسوی ریاض برای پیشرفت این مذاکرات دیده نشده است؛ کمااینکه پایان جنگ یمن یکی از پیش‌شرط‌های ایران برای گفت‌وگو با عربستان است؛ موضوعی که با ارسال سیگنال‌های متناقض هیات حاکمه آل‌سعود نوعی سردرگمی و اختلاف در میان هیات حاکمه سعودی برای عبور از مشکلات و بحران‌های موجود این کشور در عرصه سیاست خارجی به وجود آورده است.

از سرگیری مذاکرات احیای برجام و رفع تحریم‌ها در هتل کوبورگ وین و تلاش طرف‌های توافق برای بازیابی برنامه جامع اقدام مشترک، نقش‌یابی بازیگران منطقه‌ای تاثیرگذار و تاثیرپذیر در روند این توافق را مجددا به فضای رسانه‌ای آورده است. عربستان سعودی از جمله مهم‌ترین بازیگران منطقه‌ای است که سابقه کارشکنی در روند مذاکرات و همراهی در تحریم‌ها و کمپین فشار حداکثری آمریکای ترامپ علیه ایران را در کارنامه خود دارد.

ظرفیت‌های تقنینی و نظارتی مجالس کشورهای مختلف در مسیر توسعه پایدار، هم‌گرایی سیاسی، اشتراک‌گذاری تجارب موفق و گسترش منافع مشترک طرفین این روزها در حال تقویت بوده و به عنوان ابزار مؤثر برای تأمین منافع ملی کشورهاست، از این رو مجلس شورای اسلامی نیز گام‌های بلندی در راستای احیا و تقویت دیپلماسی پارلمانی برداشته و در این مسیر رو به‌ جلو است.

: روزنامه‌ کیهان در مطلبی با عنوان: «شکست مذاکرات، هدف بایدن» می‌نویسد: «با توجه به مواضع آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به نظر می‌رسد دور سختی از مذاکرات در وین در پیش است و در سال ۲۰۲۱ اتفاق خاصی نخواهد افتاد و همه چشم‌ها به سال ۲۰۲۲ دوخته شده، درحالی‌که برجامی که به دنبال احیای آن هستند، یک سال تا زمان نخستین بند غروبش یعنی پایان محدودیت‌های موشکی در قطعنامه ۲۲۳۱ باقی مانده است.

روز گذشته، خبری در صفحه توییتری سفارت کره‌جنوبی در تهران منتشر شد که خشم و عصبانیت کاربران فضای مجازی را در پی داشت. در این خبر آمده است که «در جریان دیدار جناب سفیر از بیمارستان آتیه و برای کمک به مردم‎ ایران برای غلبه بر ‎کووید۱۹، جناب سفیر یون، دوهزار عدد ‎ماسک (کی‌اف۹۴) را به بیمارستان اهدا کرد.»