به گزارش سایت خبری پرسون، صفرعلی اسلامیان‌کوپایی در یادداشتی نوشت: چند سالی است زنگ خطر کاهش رشد جمعیت در ایران به گوش می‌رسد و مسوولان کشور بارها در خصوص پیامدها و خطرات ناشی از کاهش رشد جمعیت در کشور هشدار داده و برنامه‌هایی را هم برای جلوگیری از کاهش بیشتر جمعیت در نظر گرفته‌اند. مسلما آثار منفی پیری جمعیت کشور می‌تواند تبعات و عواقب نگران‌کننده‌ای داشته باشد. افزایش جمعیت سالخورده، سنگین‌تر شدن هزینه‌ها و امکانات مورد نیاز آنها را در پی خواهد داشت و می‌تواند در وضعیت اقتصادی کشور نیز اثرگذار باشد.
هر چند رشد بالای جمعیت بر تحرک اقتصادی و عرضه و تقاضا تاثیر مثبت دارد ولی این مهم زمانی می‌تواند به واقعیت تبدیل شود و به صورت فاکتوری مثبت در جهت رشد و توسعه کشور عمل کند که زیرساخت‌های لازم، سرمایه‌های مورد نیاز، فرصت‌های شغلی، امکانات بهداشتی و آموزشی، مسکن و ... به موازات رشد جمعیت فراهم شده باشد و مردم امکانات و توانایی اقتصادی برای دسترسی به تحصیلات و کسب مهارت برای ورود به بازار کار را داشته باشند. وقتی جمعیت یک کشور بدون توجه به زیرساخت‌های موجود، گسترش یابد نه تنها رشد اقتصادی، پتانسیل بازار کار، کیفیت بخش آموزش و بهداشت را کاهش می‌دهد، بلکه تبعات منفی دیگری نظیر گسترش فقر، حاشیه‌نشینی، مصرف مواد مخدر، سرقت، ناامنی و جرایم اجتماعی دیگر را نیز به دنبال خواهد داشت.
عوامل موثر در رشد یا کاهش جمعیت یک کشور
شرایط بهداشتی مطلوب: مهم‌ترین عامل در رشد جمعیت یک کشور شرایط مناسب پزشکی و بهداشتی و دسترسی آسان و ارزان مردم به آن است. اگر جمعیت یک کشور به شرایط بهداشتی مطلوب و آسان برسد، نرخ تولد و زاد و ولد و علاقه‌مندی به فرزندآوری رو به افزایش خواهد رفت. افزایش نرخ سلامتی و دسترسی آسان و بدون دغدغه مردم به تسهیلات پزشکی و بیمارستانی افزایش جمعیت بارور کشور را سبب خواهد شد و طبیعتا در شرایط مناسب تولیدمثل و فرزندآوری افزایش می‌یابد.
شرایط نامناسب و بی‌ثباتی اقتصادی: زمانی که شرایط جامعه نامناسب و بی‌ثبات باشد، مردم به دلیل خوشبین نبودن به آینده و نگرانی از اوضاع پیش‌رو از فرزندآوری خودداری می‌کنند، زیرا حداقل شرایط مورد نیاز برای فرزندآوری اطمینان به آینده است که این مهم در شرایط بی‌ثبات برآورده نمی‌شود.
میزان مرگ و میر کودکان: عنصر مهم دیگر در رشد یا کاهش جمعیت یک کشور میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان است. در صورتی که شرایط بهداشت، پزشکی، دارویی، تغذیه و نگهداری کودکان مناسب باشد، میزان مرگ و میر نوزادان کاهش می‌یابد و به افراد اجازه رشد، شکل‌گیری و در نهایت تولیدمثل بیشتر و جوان شدن جمعیت یک کشور را می‌دهد. وجود شادی و نشاط: افزایش نشاط و بهبود شرایط زندگی در یک کشور به خودی خود منجر به تحرک و علاقه‌مندی مردم به فرزندآوری خواهد شد.
علاوه بر این وجود شادی و نشاط افزایش متوسط طول عمر مردم را در پی خواهد داشت. وجود شرایط نشاط و بالا بودن استانداردهای زندگی سبب می‌شود مردم از طول عمر بیشتری برخوردار و با اطمینان به آینده و سرنوشت فرزندان خود، علاقه‌مندی بیشتری به فرزندآوری داشته باشند. مهاجرت: از جمله دلایل کاهش و رشد منفی جمعیت در یک کشور مهاجرت است. فرار از شرایط یا عوامل نامساعد و محدود‌کننده یک زندگی عادی مانند فقر، بیماری، مسائل سیاسی، حوادث طبیعی، جنگ، بیکاری و نبود امنیت مهاجرت مردم و به خصوص قشر تحصیلکرده و متخصص کشور را که امکان مهاجرت دارند در پی خواهد داشت.
جذابیت شرایط و عوامل مساعد زندگی در کشور مقصد مهاجرت مانند امکانات بهداشتی بیشتر، آموزش بهتر، درآمد بیشتر، دستیابی آسان‌تر به مسکن و آزادی‌های سیاسی بیشتر از جمله عواملی است که مشوق مردم یک کشوری به پذیرش مهاجرت به منطقه‌ای دیگر است.
معمولا مهاجرت در درجه اول جوانان، اقشار تحصیلکرده، نیروهای متخصص و کسانی که با داشتن امکان مهاجرت، در پی استانداردهای بهتر زندگی هستند را تحت تاثیر قرار خواهد داد. با توجه به همین شرایط است که می‌بینیم بخش عمده‌ای از نیروهای زبده، متخصص و ماهر کشورهای پیشرفته از میان مهاجرین کشورهای جهان سوم تشکیل شده‌اند. جوانان متخصص و تحصیلکرده در کشورهای جهان سوم پس از فارغ‌التحصیل شدن از مراکز علمی و دانشگاهی و زمانی که به مرحله بهره‌برداری و ثمردهی رسیده‌اند به دلیل نبود اشتغال، سرمایه و فساد حاکم بر سیستم‌های اداری و دستگاه‌های دولتی که ناتوان از جذب و اقناع آنها هستند، مسیر مهاجرت به سوی کشورهای پیشرفته را در پیش می‌گیرند.
با ادامه این روند معیوب، کشورهای جهان سوم به منابعی رایگان برای تامین نیروی متخصص برای کشورهای پیشرفته تبدیل شده و خود روز‌به‌روز بیشتر در بحران اقتصادی، افزایش فقر و بیکاری و بحران اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی گرفتار می‌شوند.
تغییرات مثبت در کیفیت زندگی نظیر یک اقتصاد پویا، سیاست‌های باثبات، بازار کار پررونق و همچنین بازار بزرگ و پرتحرک خدمات و کالا معمولا از عواملی هستند که نه تنها علاقه‌مندی به فرزندآوری را افزایش می‌دهند، بلکه جذابیت برای ورود مهاجرین از سایر کشورها را نیز به ارمغان می‌آورد. یک کشور یا یک منطقه جغرافیایی وقتی از استاندارد بالای زندگی برخوردار و ساکنان آن مطمئن از آینده خود و خانواده‌شان باشند با رشد باروری و فرزندآوری و جذب مهاجرین متخصص و ماهر از رشد مثبت و متوازن جمعیت برخوردار خواهد بود.
منبع: روزنامه اعتماد
