نامزدی در واقع ارتباط زوجین با یکدیگر تا پیش از جاری شدن صیغه نکاح است. به عبارت دیگر از زمان خواستگاری و پاسخ مثبت خانم تا زمانیکه طرفین در دفتر ازدواج حاضر شوند و شرعا و قانونا به زوجیت یکدیگر درآیند دوران نامزدی میگویند.
دوران نامزدی و استحقاق دریافت مهریه
مهریه را باید یکی از مهمترین و البته اصلیترین حقوق مالی رابطه زوجیت دانست. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: به مجرد عقد، زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
همانطور که از ماده قانونی مشخص است، به محض ایجاد عقد خانم مالک مهر میشود. این موضوع نشان میدهد که تا قبل از جاری شدن صیغه نکاح و شروع رابطه زوجیت، خانم هیچ حقی در خصوص دریافت مهریه ندارد. پس خانم در دوران نامزدی مستحق دریافت مهریه نیست.
اما ممکن است پیش از انعقاد نکاح بین زوجین، صیغه محرمیت خوانده شده باشد که دراینصورت موضوع متفاوت خواهد بود.
در طول دوران صیغه محرمیت یا همان ازدواج موقت برخلاف دوران نامزدی خانم مستحق دریافت مهریه است.
که میزان دریافت مهریه بستگی به برقراری رابطه جنسی دارد. اگر رابطه جنسی صورت بگیرد خانم مستحق دریافت تمام مهریه است، درغیراینصورت باید نصف مهریه را دریافت کند.
دوران نامزدی و استحقاق دریافت نفقه
یکی دیگر از آثار مالی نکاح بحث نفقه است. پرداخت نفقه در عقد نکاح و پس از ایجاد رابطه زوجیت بر عهده آقا است و لزومی به سکونت در منزل مشترک نیست. اما استحقاق دریافت نفقه هم همانند مهریه در دوران نامزدی برای خانم امکانپذیر نخواهد بود.
دوران نامزدی و پس گرفتن هدایا
اصولا در هنگام عقد نکاح، بستگان هر دو طرف به آقا و خانم هدایایی اعطا مینمایند. اما بههرحال ممکن است در دوران نامزدی هم هدایایی بین طرفین رد و بدل شده باشد و پس از به هم خوردن رابطه این سوال مطرح شود که تکلیف هدایا چه میشود. در این قسمت قصد داریم به آن بپردازیم.
ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی در این باره مقرر داشته است:
هر یک از نامزدها میتواند در صورت به هم خوردن وصلت مورد نظر، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین (پدر و مادر) او برای این وصلت داده است مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگاه داشته میشود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
ذکر این نکته در خصوص این ماده ضروری است که میبایست به نوع هدایا توجه کرد. اگر هدایا مصرفشدنی باشد (با مصرف از بین برود)، برای مثال عطر اگر موجود نباشد، دیگر نمیتوان قیمت آن را از طرف مقابل درخواست نمود.