با هدف هاب لجستیکی،ترانزیتی و صادراتی کردن کشور صورت گرفت
به گزارش سایت خبری پرسون، علت این مساله چه قیمت بالای مسکن در ایران و کاهش ارزش پول ملی یا حتی طمع ایرانیان مطرح شود باید به‌درستی مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. میانگین قیمت مسکن در ترکیه در ژوئن ۲۰۲۱ (خرداد- تیر ۱۴۰۰) نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۹درصد افزایش یافته است؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی قیمت لیر نسبت به دلار بیش از ۳۰درصد کاهش ارزش داشته است؛ به‌عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران در مسکن ترکیه نه‌تنها سود نکرده‌اند، بلکه ۱۰درصد ضرر نیز کرده‌اند.
پول ترکیه از آغاز سال جاری میلادی تاکنون حدود ۵۰درصد ارزش خود را از دست داده است و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در سایه این وضعیت فشار بر بانک‌ها و افزایش تورم در سال آینده میلادی در این کشور ادامه خواهد یافت. واحد پول ترکیه با افت هشت درصدی به سطح ۱۷.۰۷لیر در هر دلار رسید که یک رکورد تاریخی محسوب می‌شود و دلیل آن فشارهای تورمی و تلاش برای کاهش نرخ بهره در این کشور است. برای اینکه سقوط ارزش لیر ترکیه بیشتر روشن شود باید گفت که حدود ۱۲ماه پیش یعنی ژانویه سال۲۰۲۱ میلادی هر دلار برابر با ۷.۴۳لیر ارزش‌گذاری می‌شد.
کاهش سنگین ارزش لیر در سال جاری در سایه افزایش سریع تورم صورت گرفته است. موضوع بدتر برای کل اقتصاد ترکیه این است که سرمایه‌گذاران و اقتصاددانان نگران‌اند که اوضاع ممکن است قبل از بهبود یافتن، بدتر شود. اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند با سقوط ارزش لیر، تورم در سال آینده تا نزدیک ۳۰درصد افزایش خواهد داشت و روی افزایش قیمت‌های اجناس وارداتی تاثیر خواهد گذاشت.
فضاسازی گسترده برای خرید ملک و مهاجرت به ترکیه درحالی بین ایرانیان رواج پیدا کرده است که بسیاری از آنان از مخاطرات و ریسک سرمایه‌گذاری در املاک ترکیه ناآگاه هستند. «سیر صعودی موج‌های تورمی سالانه»، «کاهش ارزش لیر»، «بازدهی منفی سرمایه‌گذاری دلاری به نسبت املاک ایران»، «وجود قوانین تبعیض‌آمیز معاملات املاک علیه مهاجران»، «کلاهبرداری و فروش املاک فاقد جواز به مهاجران»، «شیوع بیکاری در بین جوانان ترک»، «نبود اشتغال برای مهاجران» ازجمله مواردی بوده است که ایرانیان مقیم ترکیه در سال‌های اخیر به نحوی با آن مواجه و درگیر بوده‌اند.
دکتر میثم مهرپور، اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی می‌گوید: «سرمایه‌گذاری در ترکیه هیچ امنیتی ندارد. بعضا این سرمایه‌گذاری در کشور امن‌تر و با اطمینان بیشتری انجام می‌شود. ماه گذشته، پس از قرار گرفتن ترکیه در لیست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی به‌دلیل عدم تلاش کافی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، وضعیت اقتصادی ترکیه با سرعت بیشتری تغییر پیدا کرد. این در شرایطی است که طی ماه‌های اخیر به‌دلیل کاهش پیاپی ارزش لیر، اقتصاد ترکیه روزهای متفاوتی را تجربه کرده است. پس از این رویداد، هر دلار آمریکا که معادل ۹لیر ترکیه بود، به ۹.۶ رسید و این شکاف تا به امروز تداوم یافته است.
در چند روز گذشته، نرخ برابری دلار و لیر به سطح ۰۸/۱۳ رسیده است که این موضوع می‌تواند تبعات اقتصادی خطرناکی را برای سرمایه‌گذاران خارجی در پی داشته باشد. لازم به ذکر است که صندوق بین‌المللی پول با تحلیل شرایط فعلی اقتصاد ترکیه، ورود سرمایه به این کشور را ۶/۷-درصد از تولید ناخالص داخلی ارزیابی کرده است. براساس آمارهای بانک مرکزی، میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در کشورمان در همین بازه زمانی (خرداد ۱۴۰۰ نسبت‌به خرداد ۱۳۹۹) بیش از ۵۶درصد افزایش یافته است؛ بنابراین سرمایه‌گذاری دلاری در املاک یا حتی سپرده ارزی در داخل ایران می‌توانست بیشترین بازدهی را برای ایرانیان به ارمغان آورد.»
خرید ملک در ترکیه منطقی نیست
مهرپور با بیان اینکه خرید ملک در ترکیه به‌هیچ‌وجه منطقی نیست، توضیح می‌دهد: «ملک‌هایی که در ترکیه خریده می‌شود دو دلیل دارد: دلیل اول اینکه بتوان با آن پاسپورت ترکیه گرفت، با خرید ملک آزاد در ترکیه یک سال اقامت داده می‌شود.
این ملک به دلار محاسبه می‌شود و ارزش آن باید به ۲۵۰هزار دلار برسد. پس خرید آن در هر زمان فرقی برای سرمایه‌گذار ندارد. ارزش این ملک‌های ۲۵۰هزار دلاری ۱۷۰ تا ۸۰هزار دلار بیشتر نیست و استنباط من این است که مردم در خرید این ملک‌ها حدود ۴۰درصد ضرر می‌کنند. بخشی از ملک‌هایی که در ترکیه خریده می‌شود به‌دلیل مالیات بر عایدی سرمایه در کشور است. عده‌ای که در ایران ملک دوم یا سوم دارند آن را نگه نمی‌دارند تا برای آن مالیات بدهند و سرمایه خود را به خارج از کشور می‌برند ولی در چاله کاهش ارزش لیر ترکیه می‌افتند.»
این کارشناس اقتصادی می‌افزاید: «ترکیه با ۱۰۰هزار دلار پاسپورت می‌فروشد ولی پاسپورت ترکیه هم خیلی معتبر نیست. کسانی که صرفا برای سرمایه‌گذاری ملک می‌خرند در ایران سرمایه‌گذاری کنند، اجاره ملک در ایران ارزش بیشتری دارد و در کشور خود به قوانین مسلط‌تر هستند. در قدم بعدی مردم ملک نخرند. تورمی که درحال‌حاضر اتفاق افتاده اول خود را در استانبول نشان می‌دهد و مدتی طول می‌کشد تا به نواحی دیگر برسد، پس اگر کسی اصرار به سرمایه‌گذاری دارد به مناطقی برود که هنوز ملک در آن‌ها رشد نکرده است.»
لیر، ارز مرجع نیست
او تصریح می‌کند: «معمولا کشورهای همسایه باید یک سطح ارزی را نسبت‌به هم حفظ کنند. این اتفاق در ایران و سقوط ارزش پول در ایران ترکیه را به این نتیجه رساند که باید قیمت لیر هم کاهش پیدا کند چون بازارهای صادراتی خود را از دست داده بودند. این احتمال وجود دارد که دیگر کشورهای همسایه هم به‌تدریج به این نتیجه برسند. درخصوص تاثیر بر بازار ارز دو نکته وجود دارد: یکی از قسمت‌های اقتصادی ترکیه که در کنار دیگر عوامل باعث رشد اقتصادی آن شده خدمات پولی و بانکی است و به‌صورت واسطه بین بانک‌های خاورمیانه و اروپایی عمل می‌کند.
چنانچه ما در ایران بتوانیم به برجام برگردیم و شرایط تسهیلات مالی بهتری را داشته باشیم یکی از راه‌های خروج ارز می‌تواند از طریق ترکیه باشد که سرعت گردش پول برای ایران را افزایش می‌دهد. مهرپور با بیان اینکه سرمایه‌گذاری‌هایی را که برای دریافت پاسپورت انجام می‌شود پرریسک می‌داند و می‌گوید: «سرمایه‌گذاری‌هایی که برای خرید پاسپورت انجام می‌شود به دلار است، حتی افرادی که لیر می‌خرند با توجه به اینکه لیر، ارز مرجع نیست، اگر بخواهیم به این موضوع اشاره کنیم که ارزش لیر روی ارزش دلار در ایران تاثیر می‌گذارد یا نه باید اشاره کنیم چون خیلی حجم زیادی ندارد در سطح جهانی ندارد، چنانچه همین روند ادامه یابد باز هم فکر نمی‌کنم این خروج ارز در زمان کوتاه بتواند باعث افزایش قیمت دلار در ایران شود.»
او درباره تاثیر بازار سقوط لیر بر مسکن ایران توضیح می‌دهد: «سقوط لیر بر بازار مسکن ایران تاثیر دارد. علت آن هم این است که املاکی در مناطق خوب استانبول وجود دارد که قیمت آن از مسکن در خیابان‌های خوب تهران کمتر است و احتمالا آگهی‌های فروش ملک به‌دلیل مهاجرت زیاد می‌شود. این مساله روی تقاضای ارزی و مهاجرت ما هم به‌ویژه روی قشری که مازاد سرمایه دارند موثر است؛ البته من ترجیح می‌دهم سرمایه‌ای که دارم را در کشور خودم نگه دارم.»
تجربه چه می‌گوید؟
بهرام یکی از جوانانی است که بعد از حدود یک سال زندگی در ترکیه به ایران برگشته است. او می‌گوید: اوایل سال99 که نگران تشدید کرونا در کشور بودیم سرمایه‌ای را که داشتم برداشتم و با خانواده به ترکیه رفتیم. آنجا خانه‌ای خریدم و چون شرایط کارم در شرکت هم دورکاری بود مشکلی نداشتم. اما مساله دیگر دردسرهای به‌وجودآمده برای خانواده‌ام بود. دخترم را در مهدکودک ثبت‌نام کردم و هر جلسه بعد از کلاس دخترم گریه می‌کرد که چرا من زبان بچه‌ها را متوجه نمی‌شوم و چرا آن‌ها متفاوت حرف می‌زنند؟ همسرم هم در ارتباط‌گیری با اطرافیان اذیت می‌شد. او در ادامه می‌افزاید: در ماه اخیر هم که قیمت لیر افت کرد. حالا محل کارم هم الزام به حضور کرده و دوباره به ایران برگشته‌ایم. باید ببینم وضعیت لیر چطور می‌شود و چطور می‌توانم خانه را بفروشم تا پولم را به کشور برگردانم.
موارد دیگر اینچنینی هم در گوشه و کنار می‌توان یافت که ملکی در ترکیه خریده و حالا با مشکلات مشابه مواجه شده‌اند؛ اتفاقی که هرچند کارشناسان درباره آن هشدار می‌دادند اما گوش خیلی‌ها به این مساله بدهکار نبود.
سقوط لیر بر بازار مسکن ایران تاثیر دارد. علت آن هم این است که املاکی در مناطق خوب استانبول وجود دارد که قیمت آن از مسکن در خیابان‌های خوب تهران کمتر است و احتمالا آگهی‌های فروش ملک به‌دلیل مهاجرت زیاد می‌شود.
منبع: صبح نو
