به گزارش سایت خبری پرسون، فعال شدن دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم، حرکت در یکی از صحیح‌ترین مسیرهای توسعه کشور مبتنی بر انرژی را نوید می‌دهد. موقعیت ژئوپلتیک کشور به همراه منابع ارزنده انرژی در دنیا همواره این ظرفیت را برای کشور ایجاد کرده که تبدیل به یکی از قطب‌های تولید و ترانزیت حامل‌های انرژی در منطقه تبدیل شده و از این مسیر قدرت ارزنده‌ای را برای بازیگری در عرضه بین‌الملل به دست آورد. مسئله‌ای که در دهه‌های گذشته به دلیل فقدان نگاه راهبردی و توسعه کریدوری کمتر مورد توجه تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کشور بوده است.
در همین راستا، غفلت متولیان حوزه انرژی در دولت‌های گذشته نسبت به فعال‌سازی ظرفیت‌های دیپلماسی انرژی سبب شده تا فرصت‌های بسیاری در این زمینه از دست رفته و اندکی از فرصت ارزشمند موجود از دست برود. با این وجود، فعالیت ماه‌های ابتدایی دولت سیزدهم با تمرکز بر توسعه دیپلماسی انرژی مبتنی بر اولویت کشورهای منطقه بیانگر تغییر ریل سیاست‌گذاری به سمت مسیر تعامل حداکثری حوزه انرژی با کشورهای همسایه است.
بر همین اساس، یکی از اصلی‌ترین مقصدهای توسعه روابط دیپلماسی اقتصادی با اولویت دیپلماسی انرژی، همسایه شمال شرقی کشور یعنی ترکمنستان است.
کشور ترکمنستان با جمعیتی بالغ بر 6 میلیون نفر در شمال شرقی ایران واقع شده و اشتراکات فرهنگی و اعتقادی بسیاری میان مردم ایران و ترکمنستان برقرار است. ذخایر عظیم گاز طبیعی این کشور را به جمهوری گاز معروف کرده اس و در حال حاضر ترکمنستان با تولید سالانه نزدیک به 70 میلیارد متر مکعب دوازدهمین تولیدکننده برتر گاز دنیا تلقی می‌شوند و از سوی دیگر از منظر ذخایر گازی رتبه چهارم تولید گاز دنیا را در اختیار دارند.
حامل‌های انرژی ترکمنستان تنها به گاز طبیعی منتهی نشده و اوضاع این کشور در حوزه برق نیز اوضاع مساعدی نسبت به جمعیت این کشور را داراست. بر اساس آخرین گزارشات منتشر شده از شرایط برق ترکمنستان، این کشور با توان اسمی نیروگاهی 7 هزار مگاواتی بیشتر از 99 درصد جمعیت شهری و روستایی خود را برای دسترسی به برق پوشش می‌دهد.
در همین راستا نزدیک به 100 درصد از برق ترکمنستان از ذخایر فسیلی نظیر گاز طبیعی تامین می‌شود و کمتر از 2 مگاوات از ظرفیت نصب شده برق این کشور نیز وابسته به نیروگاه‌های برقابی واقع در سدها است.
علاوه بر این 31.8 درصد از برق کشور ترکمنستان برای تامین نیاز حوزه کشاروزی، 36 درصد از برق برای بهش صنعتی، 2.6 درصد برای حوزه حمل و نقل و 21.6 درصد باقی‌مانده از برق ترکمنستان نیز برای تامین مصارف خانگی ترکمن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با توجه به وضعیت شبکه برق ایران و ترکمنستان، تبادل برق میان دو کشور می‌تواند به شروع یک بازی برد-برد تبدیل شود. بر همین اساس، در شرایطی که شبکه برق دو کشور به یک دیگر متصل شود، بخش قابل توجهی از مشکلات هر کشور بسته به توان شبکه طرف مقابل قابل حل است.
واکاوی این مسئله به موضوع اختلاف اوج بار وابسته است. در حقیقت اقلیم متفاوت دو کشور به واسط قرارگیری در مدار متفاوت و همچنین اختلاف ساعت موجود سبب می‌شود تا زمان نیاز به تامین اوج بار متفاوت باشد. همین موضوع عامل می‌شود تا زمانی که کشور ترکمنستان به برق نیاز دارد، این برق را از شبکه نزدیک به 90 هزار مگاواتی کشور تامین کند و از سوی دیگر زمانیکه ایران به برق احتیاج دارد، مازاد ظرفیت 7 هزار مگاواتی طرف ترکمنستان برای تبادل در اختیار شبکه برق کشور قرار گیرد. این بازی برد-برد اقتصادی می‌تواند 2 کشور را برای تامین نیاز به برق در ساعات اوج بار بدون اضافه کردن زیرساخت تولید برق یاری کند.
تامین نیاز برق در اوج بار متفاوت 2 کشور تنها یکی از مزایای بی‌شمار اتصال شبکه برق ایران و ترکمنستان تلقی می‌شود. در حقیقت با توجه به این که کشور ترکمنستان علاوه بر همسایگان مشترک با ایران یعنی افغانستان، با ازبکستان و قزاقستان نیز هم مرز است، اتصال شبکه برق بین ایران و این کشور می‌تواند مقدمات اتصال شبکه برق کشور به کشورهای منطقه اورآسیا یعنی ازبکستان و قزاقستان را نیز مهیا کند. به معنای دیگر ترکمنستان می‌تواند دروازه صنعت برق ایران برای ورود به بازار اورآسیا تلقی شود.
با توجه به اهمیت روزافزون توسعه دیپلماسی حوزه انرژی به خصوص در بخش برق با کشور ترکمنستان، روز گذشته وزیر نیرو طی تماس تلفنی با معاون نخست وزیر در امور عمرانی، انرژی و آب و برق ترکمنستان، درخصوص همکاری‌های دو جانبه در حوزه برق بحث و تبادل نظر کردند.
در مذاکره تلفنی علی اکبر محرابیان وزیر نیرو با چاریمراد پورچکوف معاون نخست وزیر در امور عمرانی، انرژی و آب و برق ترکمنستان، طرفین با تاکید بر حسن روابط مفید دو کشور در حوزه برق، راه‌های توسعه بیش‌از پیش همکاری‌های برقی در زمینه تبادل انرژی الکتریکی، صدور خدمات فنی و مهندسی کالاهای برقی ایرانی به ترکمنستان و همچنین توسعه اتصالات شبکه‌های برق دو کشور به یکدیگر را بررسی و مورد تاکید قرار دادند.
در این مذاکره تلفنی، طرفین ضمن با اهمیت دانستن راه‌های جدید همکاری ناشی از اراده و اقدامات دولت جدید مستقر در ایران و تاکید بر لزوم اجرایی کردن توافقات مهم روسای جمهور دو کشور در جریان اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی شانگهای در تاجیکستان و همچنین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی در ترکمنستان اظهار امیدواری کردند که در جریان دیدارهای حضوری قریب الوقوع با یکدیگر، تصمیمات مزبور را نهایی و مقدمات اجرای آن را فراهم کنند.
رابطه خوب صنعت برق ایران و ترکمنستان مربوط به حال حاضر نیست و سال‌های گذشته نیز این رابطه خوب وجود داشته است. بر این اساس، به استناد اخبار رسانه‌های ترکمنستان در سال 1385، بیشتر از 55 درصد برق صادر شده توسط ترکمن‌ها به مقصد ایران بوده است.
همچنین در گذشته طرح خط انتقال برق 400 کیلوولت مرو-مشهد یکی از طرح‌های مهمی بوده که زمینه اتصال کریدوری شبکه برق ایران و ترکمنستان را مهیا می‌کرده‌است. بر اساس اظهارات معاون رئیس جمهور ترکمنستان در جلسه هیات دولت این کشور قرار بود در 2 سایت خط انتقال برق 150 کیلومتری از نیروگاه برق «مرو» ترکمنستان تا شهر سرخس و سپس نیز از سرخش تا مرز ایران خط انتقال برق 15 کیلومتری به ظرفیت 400 کیلووات احداث شود.
بر این اساس توسعه خط مذکور می‌تواند مقدمه مذکرات کنونی دولت ایران و ترکمنستان برای توسعه شبکه برق تلقی شده و زمینه کسب منفعت از دیپلماسی فعال انرژی را برای 2 طرف مهیا کند.
منبع: فارس
377203
