به گزارش سایت خبری پرسون، در حال حاضر بزرگترین خطر محیطی برای مرگ زودرس، هوای آلوده است که از هر ۹ مرگ یکی به علت هوای آلوده میمیرد. به عنوان مثال، هوای آلوده سالانه ۷ میلیون نفر را میکشد که بسیار بیشتر از مجموع مرگ و میرهای ناشی از HIV، سل و مالاریا است.
متاسفانه در سالهای اخیر مواجهه با آلودگی هوا در ماههای سرد سال بهویژه آذر و دی تبدیل به عادت مردم شهرهای بزرگ و صنعتی مانند تهران شده است. مدیر واحد پایش کنترل کیفیت هوای تهران ضمن مقایسه وضعیت آلودگی هوا در پاییز امسال و سال گذشته میگوید که تعداد روزهای قابل قبول در پاییز ۱۴۰۰ کاهش یافته و تعداد روزهای آلوده افزایش پیدا کرده است که میتواند سلامت ارگانهای مختلف بدن را به مخاطره بیندازد لذا با توجه به اهمیت موضوع در این باره با دکترسید حسین آقا میری، متخصص مغز و اعصاب و دکتر سیدعلی جواد موسوی، فوق تخصص ریه و دکتر محمد اربابی، روانپزشک و دکترنادرافشاری، متخصص قلب و عروق گفتگو کرده است.
در ابتدا دکتر آقامیری میگوید: آلودگی هوا، سالیانه میلیونها انسان را میکشد. ذرات دود استنشاق شده به مروز زمان، مشکلات ریوی و قلبیعروقی مانند سکته و سرطان ریه ایجاد میکند. این آلایندههای هوایی بر مغز نیز تاثیرات پنهانی دارند.
این متخصص مغز و اعصاب اظهار کرد: میزان حساسیت به آلودگی هوا در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. وقتی این آلایندهها استنشاق شوند، میتوانند به مناطق عمیق ریه رسیده، وارد جریان خون شوند و از آنجا به مغز برسند.
وی ادامه داد: این ذرات آنقدر کوچک هستند که میتوانند از سد خونیمغزی که جلوی ورود سموم بزرگ به مغز را میگیرد، آزادانه عبور کنند. وقتی این ذرات از مسیر بینی استنشاق شوند، میتوانند ازطریق عصب بویایی که در حفره بینی قرار گرفته، به مغز برسند. این ذرات میتوانند موجب آغاز التهاب شده و درنهایت اختلالات مغزی و مشکلات شناختی ایجاد کنند.
دکتر آقامیری مطرح کرد: آلودگی هوا با افزایش مرگومیر ناشی از بیماریهای قلبی-عروقی و تنفسی و… مرتبط است. چیزی که ممکن است در سطح وسیعتر جامعه شاهد آن باشیم، این است که مواجهه با آلودگی هوا در کل منجر به افزایش خطر بروز اضطراب و اختلالات ناشی از آن میشود. اضطراب نیز یکی از عوامل سردرد و افسردگی محسوب میشود لذا با وجود افزایش آلودگی در بسیاری از شهرهای ایران از جمله شهر آلوده تهران، باید در آینده با این چالش رو به رو شویم.
این متخصص مغز و اعصاب میگوید: جهش ژنی، تخریب سلولی، اختلال در اکسیژنرسانی به قلب و مغز، کبد و کلیه و آسیبرسیدن به کیسههای هوایی و تاثیر بر سیستم اعصاب مرکزی تنها بخشی از مشکلاتی است که آلودگی هوا بر سر ما و به طور ویژه گروههای حساس میآورد.
وی عنوان کرد: ذرات معلق آلوده موجود در هوا، منجر به آزادشدن رادیکالهایی میشوند که این رادیکالها تاثیر مستقیمی بر سلولها میگذارند و آنها را از حالت طبیعی خارج میکنند. سرطان ریه یکی از نتایج این اتفاق است.
دکتر آقامیری ابراز کرد: ذرات معلق آلوده موجود در هوا منجر به افت عملکرد مغز میشوند و تفکر، تمرکز و دقت را کند و گاهی هم با ایجاد اختلال بر سیستم اعصاب محیطی، عملکرد دستها و پاها را ضعیف میکنند.
این متخصص مغز و اعصاب میگوید: تاثیرات آلودگی هوا بر روان اما جزو همان بخشهایی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. وقتی اکسیژنرسانی به مغز مختل میشود، بیماریهای روان خفته هم بیدار میشوند. فرد در کنترل رفتارهای هیجانی به مشکل میخورد، ذهنش آشفته میشود و شروع به پرخاشگری میکند.
وی تصریح کرد: در کنار همه مشکلات گفته شده درباره آلودگی هوا با ردشدن مواد آلاینده از سد خونی میان مادر و جنین، احتمال سقط جنین و مرده زایی بالا میرود و کاهش ذخیره تخمدان و اختلال در قاعدگی از دیگر تاثیرات آلودگی هوا است.
دکتر آقامیری عنوان کرد: آلودگی هوا عامل ابتلای یک تا ۵ درصد افراد به سرطان ریه است. تاثیرات ذرات معلق و آلایندهها بر سیستم تنفسی را به خوبی برای هر کسی در هر سنی قابل درک میباشد. رادیکالهای آزاد شده تحتتاثیر آلودگی هوا، منجر به جهشهای ژنی و ابتلا به سرطان میشود.
این متخصص مغز و اعصاب میگوید: سرطان ریه، ابتلا به بیماریهای تنفسی مثل آسم و... ، شاخصترین بیماریهایی است که تحتتاثیر آلودگی هوا ایجاد میشود.
آلودگی هوا بر روی آمار سکتههای مغزی تاثیر دارد
وی متذکر شد: آلودگی هوا بر روی آمار سکتههای مغزی هم تاثیر داشته و سبب بالا رفتن بروز سکته مغزی در افراد شده است. آلودگی هوا منجر به ایجاد مشکلات عروقی میشود، اکسیژنرسانی را مختل میکند و در نهایت روی سکته مغزی تاثیرمیگذارد.
دکتر آقامیری تشریح کرد: از مهمترین تاثیرات هوای آلوده روی سیستم اعصاب مرکزی است، ترکیباتی که سرب دارد، به شدت روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر میگذارد و منجر به افت عملکرد مغز میشود، یعنی تفکر و دقت افراد تحت تاثیر این آلایندهها، دچار منگی و کُندی میشود و گاهی اوقات فرد دچار علائمی به کما رفتن هم میشود.
این متخصص مغز و اعصاب بیان کرد: در حدود 70 درصد مرگ ومیرها در شهرهای بزرگ و صنعتی ناشی از بیماریهای تنفسی و قلبی است که این مشکلات ارتباط مستقیم و غیر مستقیم با آلودگی هوای تهران دارد. افرادی که در این شهر آلوده زندگی میکنند، جان خود و اعضای خانواده و دیگران را در معرض مرگ بیماریهای قلبی، مغزی، تنفسی و … قرار میدهند.
وی گفت: افراد باید این موضوع را جدی بگیرند که در صورت بروز آلودگی هوا تنها گروههای حساس آسیب نمیبینند، افراد عادی نیز درگیر میشوند. اما تفاوت این آسیبها این طور است که افراد حساس، مثل مبتلایان به آسم، بلافاصله بیماریشان شدت میگیرد، اما در افراد سالم باید زمان طولانیتری بگذرد تا بیماری خودش را نشان دهد.
خطر عفونت ریوی در کودکان و سالمندان بیشتر است
در ادامه نیز دکتر موسوی در اینباره خاطرنشان کرد: آلودگی هوا روی همه انسانها تاثیر دارد، اما تاثیر منفی بیشتر روی کسانی است که مبتلا به بیماری ریوی هستند؛ مثل مبتلایان به آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم. همچنین روی سلامت کودکان و سالمندان تاثیر منفی دارد. این افراد بیماریشان تشدید میشود.
وی ادامه داد: خطر عفونت ریوی در کودکان و سالمندان بیشتر است لذا سیستم ایمنیشان به دلیل آلودگی هوا تحت تاثیر قرار میگیرد و خطر عفونت به طور غیرمستقیم هم بالا میرود. این افراد نسبت به داروهایی که مصرف میکنند، مقاومت بیشتری دارند که نگرانکننده است. درنتیجه بیماریشان تشدید میشود. سرفه و خلط چرکی بیشتر میشود. تنگی نفس به وجود میآید و بیمار نیاز دارد به اورژانس مراجعه کند.
این فوق تخصص ریه اظهار کرد: آلودگی هوا عملکرد ریهها را کاهش میدهد. حجم ریه این افراد کمتر است. آلودگی هوا باعث کاهش رشد ریه در کودکان درحال رشد میشود که در محیط آلوده زندگی میکنند. چون ذرات هوا، میکروبها را جذب میکند و با خودش میکروب را به ریه میبرد و درنتیجه عفونت ریوی ایجاد میشود.
وی با بیان این نکته که " بخور رطوبت ایجاد میکند "، ابراز کرد: استفاده از بخور هنگام وجود آلودگی هوا خیلی توصیه نمیشود و ریختن دارو در بخور اصلا توصیه نمیشود. استفاده از بخور در شرایط استثنایی توصیه میشود چون بخور محیط را برای رشد قارچ آماده میکند. قارچ خطر عفونت ریه و حساسیت را بیشتر میکند.
دکتر موسوی در خصوص راههای پیشگیری از عفونتهای ویروسی مطرح کرد: استفاده از ماسک معمولی خطر انتقال عفونت را کم میکند؛ در مکانهای عمومی استفاده از سیستمهای تهویه بهترین است.
این فوق تخصص ریه با بیان این نکته که" استفاده از دستگاههای تصفیه به طور کلی خوب است؛ اما ما نمیدانیم در چه محیطی زندگی میکنیم و چه نوع آلودگی در هوا وجود دارد "، تاکید کرد: همچنین نمیدانیم از کدام دستگاه استفاده کنیم، چون دستگاهها انواع مختلف دارد که برای انواع آلودگیها ساخته شده است. به تازگی دستگاهی درحال ساخت است که بر همه میکروبها موثر است، ولی هنوز به بازار نیامده است.
وی با بیان این نکته که " در روزهای آلوده، فضای داخل ماشین یا داخل منزل هم آلوده است؛ اما میزان آن کمتر نسبت به محیط بیرون است "، توصیه کرد: بهتراست افرادی که بیمار هستند در روزهای آلوده ترددشان کمتر باشد. استفاده ازماسک به آنها توصیه میشود. ماسک این افراد باید ازنوع ۹۵ باشد و از داروخانه تهیه کنند. این ماسکها باید هفتهای یکبار تعویض شود. دکتر موسوی در خصوص آلودگی داخل منزل گفت: آلودگی ناشی از پخت و پز، اسپریها، افشانهها و شویندهها در داخل منزل وجود دارد ولی مهمترین آن استعمال سیگار و قلیان و انواع دود و مواد مخدر است.
این فوق تخصص ریه در خصوص برونشیت مزمن و آلودگی هوا گفت: این بیماری باعث درگیری راههای هوایی میشود و عامل اصلی آن سیگار و قلیان و انواع دود است. علل دیگری هم دارد. درگیری راههای هوایی غیر قابل برگشت است. مهمترین راه پیشگیری قطع مصرف سیگار و قلیان است. وی اضافه کرد: درمان این افراد با استفاده ازکورتیکواستروئیدهای استنشاقی و آنتیهیستامین است. این افراد هنگام آلودگی از منزل خارج نشوند و از سبزیجات و میوه تازه استفاده کنند.
مصرف غذای دریایی بویژه ماهی به آنها توصیه میشود و به سیستم ایمنی آنها کمک میکند. افرادی که حساسیت دارند هیدراته کردن و مصرف مایعات هم به آنها کمک میکند. دکتر موسوی بیان کرد: کسانی که هنگام بارندگی دچارسرفه مزمن میشود احتمالا دچار آسم میباشند زیرا هوای مرطوب آسم را تشدید میکند. باید این فرد به پزشک مراجعه کند و به احتمال زیاد آلرژی از نوع آسم دارد.
این فوقتخصص ریه توصیه کرد: جهت پیشگیری ازبروز آلودگی هوا بهتر است در روزهای آلوده از وسیله نقلیه عمومی استفاده شود. همچنین استفاده از سوخت الکترونیکی و برقی به جای سوخت فسیلی را توصیه میکنم. خانمهای خانه دار که بیشتر وقت خود را صرف پخت غذا میکنند، در حداقل زمان این کار را انجام دهند. استفاده کمتر از شومینه به خانوادهها توصیه میشود. افراد سیگاری هم سیگار کشیدن را ترک کنند.
آلودگی هوا احتمال بروز افسردگی رابیشتر میکند
در ادامه نیز دکتر اربابی در اینباره اظهار کرد: تحقیقات محققان نشان داده است که آلودگی هوا در سلامتی جسمیافراد تاثیرگذار است و حتی میتوان در روزهایی که آلودگی هوا در حد خطرناک است افزایش میزان مرگ ومیر را در گروههای پر خطر مانند سالمندان و کودکان را مشاهده کرد و به موازات همین، در سلامت روان هم تغییراتی را مشاهده میشود که تاثیرگذار است. وی بیان کرد: آلودگی هوا به سه صورت میتواند برسلامت روان اثر بگذارد، نخست برروی چگونگی سازگاری ما با تغییرات محیطی اثرگذار است و دوم بر روی رفتارها و عملکردهای روانی ما اثرمیگذارد و در نهایت، درمرحله سوم، آلودگی هوا میتواند به سبب اثرات سمی، درطولانی مدت بر روی رشد و عملکرد مغزاثر بگذارد.
این روانپزشک با اشاره به این نکته که باید قبل از اینکه به این سه شیوه اثر آلودگی هوا برسلامت روان، بپردازیم لازم است به عوامل زمینه ساز توجه کنیم،گفت: برخی از این عوامل زمینه ساز، با قشر دوسویه خود میتوانند هم باعث آلودگی هوا شوند و هم بر روی سلامت روان اثر بگذارند،ترافیک از اینگونه عوامل است. هنگامیکه ما افزایش میزان ترافیک را مشاهده میکنیم، افزایش تجمع خودروها میتواند آلودگی هوا را بیشتر کند و وقتی ترافیک هم زیاد شود افراد دچار تنش و اضطراب میشوند و این برروی سلامت روان افراد هم اثر میگذارد و به همین دلیل مشاهده میکنیم در اثر تنشها و اضطرابهای ناشی از ترافیک میزان پرخاشگری و خشونت افزایش پیدا میکند به عبارتی ترافیک خود مستقیم تنش و اضطراب افراد را زیاد میکند و نیز افزایش آلودگی هوا نیز این اثر مخرب را تشدید میکند.
وی ادامه داد: حال اگر به اثرات سه گانه آلودگی هوا برسلامت روان اشاره کنیم در مرحله اول، هنگامی که ما در معرض هوای آلوده قرار میگیریم مشاهده شده در چنین مواقعی احتمال اینکه دچار خستگی ذهنی شویم و توانایی سازگاری مرسوم خودمان را با مشکلات داشته باشیم کمتر شده است و افراد با محرکهای کمتری دچار اضطراب میشوند و واکنشهای مبتنی بر اضطراب را از خود نشان میدهند.
دکتر اربابی افزود: کاهش دسترسی بدن و مغز به هوای سالم واکسیژن کافی نیز میتواند سبب افزایش بروز واکنشهای مبتنی بر اضطراب، تصمیم گیریهای آنی و رفتارهای تکانشی شود که در چنین شرایطی احتمال خستگی افراد، کاهش عملکرد ذهنی افراد، پرخاشگری و خشونت افزایش پیدا مییابد و به عبارتی آلودگی هوامیتواند سازگاری افراد با شرایط معمول را دشوارتر کند. این روانپزشک با توجه به موارد گفته شده، ادامه داد: در مرحله بعد شواهد نشان میدهد آلودگی هوا احتمال بروز علایم افسردگی و اضطراب را بیشتر میکند و شواهد نشان میدهد که وقتی ما در هوای آلوده قرار میگیریم به ویژه درهوایی که ذرات آن بیشتر از 25 میکرون است. بر همین اساس ممکن است شکایتهایی مبنی بر احساس غمگینی، احساس تنش، احساس بیقراری در افراد بیشتر دیده شود و مشاهده این علائم کیفیت زندگی و رضایت افراد را کم میکند.
وی افزود: مشاهده این علائم گفته شده همیشه نشانه اختلال روانپزشکی نیست ولی میتواند سلامت روان واحساس خوب بودن را در افراد کاهش دهد. در مرحله سوم، در مطالعات مشاهده شده است مواجهه به مدت 10 ماه و روزانه 6 ساعت و هفتهای 5 روز با هوای آلوده با ذرات بیشتر از 25 میکروگرم، رشد مغزرا تحت تاثیر قرار میدهد، احتمال بروز علایمیهمچون افسردگی واختلال در تمرکز را بیشتر میکند و بر این اساس وقتی ما در مواجهه با هوای آلوده هستیم عملکرد مغزمان در سالهای بعد نیزتحت تاثیر آن قرار میگیرد، حتی کودکان هم در معرض این تاثیر قرار میگیرند و احتمال اینکه رشد مغز آنها دچار آسیب شود بسیار است.
دکتر اربابی گفت: تحقیقات انجام شده توسط محققان نشان میدهد که احتمال کاهش بهره هوشی کودکان در مواجهه طولانی مدت با آلودگی هوا وجود دارد لذا نیازاست به اثرمخرب آلودگی هوا بررشد مغز و سلامت روانی و هوشی فرزندانمان توجه جدی کنیم و به عنوان یک معضل جدی در سلامت جسم و روان برای رفع آن اقدامات موثری را انجام دهیم.
وی مطرح کرد: آلودگی هوا فارغ از اینکه به طور مستقیم بر روی سلامت روان اثر میگذارد، میتواند با تشدید بیماریهای جسمیهمانند آسم همراه با تنگی نفس وحملات تنفسی، علایم روانپزشکی همراه آن نظیر اضطراب و بیخوابی را تشدید کند.
دکتر اربابی در ادامه تصریح کرد: وقتی تنگی نفس به دلیل بروز آلودگی هوا افزایش پیدا کند بیمار دچار تنش و اضطراب میشود و از طرفی خوداضطراب میتواند بهبود علائم آسم را به تاخیر بیندازد.
این روانپزشک گفت: به طور کلی آلودگی هوا با اثرگذاری برروی سلامت جسم و روان و تشدید دوسویه آن، بسیار میتواند خطر جدی برای حیات ما باشد و نیاز است که همه به معضل آلودگی هوا توجه کنیم و در حد امکان با کنترل عوامل زمینه ساز و کاهش آلودگی هوا در سلامت فعلی و آینده خود و فرزندانمان نقش موثری ایفا کنیم.
آمار سکتههای قلبی هنگام آلودگی هوا به اوج خود میرسد
در ادامه نیز دکتر افشاری در این باره ابراز کرد: آلودگی هوا یک بحث جامع زیست شناختی است که باعث ایجاد بیماریهای مختلفی در تمام ارگانهای بدن میشود. مواد صنعتی که باعث آلودگی هوا میشوند بسیار وسیع است. این مواد معمولا شامل مونو اکسید کربن، گازهای دی اکسید نیتروژن و گازهای دی اکسید سولفور است که استنشاق آنها حتی در افراد سالم به مرور زمان و به تدریج، باعث ایجاد بیماریهایی مانند: برونشیت، آسم، تنگی نفس، آلرژیهای مختلف و واکنشهای تنفسی شدید میشود. حتی دیده شده هنگام آلودگی هوا، بیماریهای روانی هم گسترش پیدا میکنند.
وی مطرح کرد: معمولا در اوج آلودگی هوا، اورژانس بیمارستانها تراکم بیشتری دارند و افراد زیادی به دلیل مشکلهایی که برایشان ایجاد شده به بیمارستانها مراجعه میکنند. بیماران قلبی- عروقی هم از این امر مستثنی نیستند.
این متخصص قلب و عروق ادامه داد: بیماران قلبی به خصوص کسانی که بیماریهای قلبی پیشرفته دارند، ممکن است در اوج آلودگی هوا دچار ایسکمی قلبی، تشدید نارسایی قلبی، اختلالهای ریتم قلبی و نوسانات فشارخون شوند و از شرایط پایدار سیستم قلبی - عروقی خارج شوند و در این صورت ممکن است بیمار قلبی به سمت حمله قلبی و سکته قلبی پیش رود و به این دلایل است که وقتی آلودگی هوا به اوج خود میرسد با افزایش شیوع مرگها ی قلبی- عروقی مواجه میشویم.
وی عنوان کرد که در سطح دنیا مشاهده شده است که آمار سکتههای قلبی در زمانهایی که آلودگی هوا به اوج خود میرسد تا سی درصد افزایش پیدا میکند که البته آمار قابل توجهی است و همه اینها عوارض آلودگی هوا بر سیستم قلبی - عروقی، سیستم تنفسی و دیگر سیستمهای بدن است.
دکتر افشاری بیان کرد که این نکته را هم باید در نظر داشت که معمولا در شرایط بحرانی آلودگی هوا، هالهای از ترس، اضطراب و احساس بد به افراد جامعه و به خصوص به بیماران سالمند و قلبی - عروقی دست میدهد. این اضطراب و نگرانی شرایط بدنی را از حالت ثبات در میآورد و باعث عوارض قلبی عروقی و سکتههای قلبی میشود. در واقع زمانی که حوادث غیرمترقبه یا مترقبهای که آثار وسیعی در جامعه ایجاد میکنند، به وجود میآید، تنش روحی و روانی ایجاد میشود و موج نگرانی را در افراد افزایش میدهد و این امر آستانه تحریک پذیری و استرس را در جامعه بالا میبرد.
این متخصص قلب و عروق میگوید: علاوه بر آلودگی صنعتی، ریزگردها، غبارها و آلرژنها هم میتوانند سیستم قلبی- عروقی را تحت تاثیر قرار دهند. درواقع وقتی میزان ریزگردها و آلرژنها از سطح استاندارد خود افزایش مییابد، سیستم تنفسی و ریوی را تحریک میکند و استعداد ابتلا به بیماریهایی مانند پنومونی، آسم، برونشیت و ناراحتی تنفسی را بالا میبرد و همین بیماریها میتوانند به صورت غیر مستقیم باعث حملههای قلبی- عروقی شوند.
وی افزود: متاسفانه وقتی چنین شرایطی ایجاد میشود، توصیههای ما مبنی بر اینکه از منزل خارج نشوید یا شیشه تان را بالا بکشید تاثیری ندارد زیرا محیط منزل و خودرو هم از آلودگی هوا بیبهره نیست و همه در معرض آلودگی هستند.
دکتر افشاری توصیه کرد: جهت کاهش تاثیر آلودگی حتی الامکان هنگام حضور در خیابانها ماسک بزنید. شاید ایده آلترین توصیه این باشد که بیماران قلبی در شهرهای بزرگ و کلان شهرها که میزان آلودگی هوا و آلودگی صوتی بالاست، زندگی نکنند و به شهرهایی با تراکم جمعیت کمتر و هوای سالمتر نقل مکان کنند.
این متخصص در پایان گفت: هنگام بروز آلودگی هوا توصیه میکنیم که افراد فعالیت فیزیکی خود را محدود کنند و بار فشار کاری بر سیستم قلبی- عروقی خود را کاهش دهند. استفاده کمتر از وسایل نقلیه شخصی میتواند در کاهش آلودگی هوا موثر باشد اما بهبود کیفیت سوخت و رعایت استانداردهای لازم در خودروسازی اهمیت بیشتری دارد. مردم باید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند و به سلامت خودروی خود حساس باشند.
سوختهای فسیلی باعث کاهش باروری میشوند
مطالعات جدید نشان میدهد قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی ناشی از سوختهای فسیلی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر قدرت باروری تاثیر منفی دارد. ، در حالی که جمعیت جهان در بالاترین حد خود یعنی ۷.۷ میلیارد نفر قرار دارد و رو به افزایش است، آمارها نشان میدهد نرخ باروری در جهان تقریبا به نصف کاهش یافته و از ۴.۷ در سال ۱۹۵۰ میلادی، به ۲.۴ در سال ۲۰۱۷ میلادی رسیده است. در این صورت به زودی بسیاری از کشورهای جهان با کمبود نیروی جوان مواجه خواهند بود. همین امر باعث شده تحقیقات گستردهای در مورد عوامل موثر بر ناباروری صورت پذیرد.
مطالعات جدید محققان دانشگاه کپنهاگ نشان میدهد قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ناشی از سوختهای فسیلی به طور مستقیم و غیرمستقیم بر قدرت باروری تاثیر منفی دارد و تعداد و کیفیت اسپرم را کاهش میدهد.
مواد شیمیایی ناشی از سوختهای فسیلی در تمام مایعات بدن اعم از خون، ادرار، شیر مادر، مخاط و بافت چربی افراد یافت میشوند؛ آلایندههای شیمیایی ناشی از سوختهای فسیلی مختلکننده غدد درونریز هستند، سیستمهای هورمونی را به هم میریزند و به سلامت سیستم باروری آسیب میرسانند. این تاثیر در تمام آلایندههای شیمیایی از جمله دیاکسید کربن، دود ناشی از سوزاندن پلاستیک و سایر آلودگیهای شیمیایی وجود دارد.
منبع: آفتاب یزد