نا امنی محیط کار و خطر در کمین کارگران/ آیا کارفرما نظارتی دارد؟

به گزارش سایت خبری پرسون، جامعه کارگر در ایران بیش از 14 میلیون نفر است، که اعضای خانواده شان 39 میلیون نفر می شوند که به عبارتی نیمی از جمعیت کشور معیشت شان را از کارگری به دست می آوردند، بنابراین باید توجه ویژه ای به ایمن سازی محیط کار انجام شود.

کشورمان از جمله کشورهایی است که بر محیط‌های کارش کمترین استانداردهای ایمنی اعمال می‌شود و به همین دلیل همواره خطر مرگ و مصدومیت و ابتلاء به انواع بیماری‌ها و از کارافتادگی‌ها، کارگران را تهدید‌ می‌کند.

مرگ مظلومانه کارگران معدن یورت استان گلستان در چند سال پیش که در آن شماری از کارگران در زیر خروارها خاک مدفون شدند، مثال روشنی از رعایت نکردن استانداردهای ایمنی محل کار است؛ مثال‌هایی که پایان تلخ همه آنان به مرگ کارگری ختم می‌شود، در این گزارش نگاهی انداخته ایم به ایمن در هنگام کار.

کارفرما باید نظارت کند

در این خصوص جلال ملکی سخنگوی سازمن آتش نشانی شهر تهران به خبرنگار ما گفت: آمار دقیقی نداریم از اینکه حوادث اعزامی نیروهای آتش نشان چه میزان مربوط به حوادث کار است، اما این حوادث یکی از بیشترین امدادرسانی های ایستگاه های آتش نشانی شهرتهران را به شمارمی آورد.

او افزود: بیشتر حوادث ناشی از کار در محیط های رخ می دهد که نکات ایمنی از سوی کارفرما و کارگران صورت نمی گیرد، به طور نمونه در یک کارگاهی 500 متری مربعی در جنوب شهر تهران تنها 2 عدد کپسول آتش نشانی که تاریخ مصرف آن نیز گذشته بود و در این محیط مملو از چوپ رخ داد، که علت آن سیم کشی برق نامناسب موجب حادثه شد.

ملکی تصریح کرد: در ابتدا باید کارفرمایان توجه ویژه به جان خود، کارگران و سرمایه خود داشته باشند بنابراین انتظار داریم در مرحل نخست کارفرمایان به نکات ایمنی توجه داشته باشند، سپس کارگران و شهروندان عادی باید محیط های که نکات ایمنی در آن صورت نمی گیرد را به سازمان آتش نشانی گزارش دهند و نهایتا انتظار سازمان آتش نشانی از اتحادیه های اصناف است که از کارگاه های خود درخواست کنند که به نکات ایمنی توجه ویژه ای داشته باشند.

مسئولیت دولت ها

صدها میلیون نفر بر اثر حوادث ناشی از کار آسیب می‌بینند یا جان خود را از دست می‌دهند. کارفرمایان می‌توانند از آسیب و مرگ کارگران جلوگیری کنند در صورتی که حفاظت از کارگران، دارای اولولیت باشد و سلامت آنها به عنوان یک حق اساسی انسانی شناخته شود. سازمان بین‌المللی کار باید برای ایجاد امنیت شغلی به صورت بنیادین عمل کند.

نیک پال مدیرعامل انجمن طب حرفه‌ای انگلستان، توضیح داد: انجمن پزشکی حرفه‌ای باید از نقش سلامت و ایمنی شغلی به عنوان یک اصل بنیادین در بازار کار حمایت کند. ما اعضای انجمن از هیات حاکمه سازمان بین‌المللی کار می‌خواهیم تا دولت‌ها را در اجرای مصوبه‌های کنفرانس (جلسه ۱۰۸) ترغیب کند. این نهاد بین‌المللی باید نقش سلامت و امنیت شغلی را به عنوان یک بنیان اساسی در دستور کار خود قرار دهد.

شارون بارو دبیرکل کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری در ارتباط با بهداشت و ایمنی کار معتقد است: دولت‌ها و کارفرمایان باید پیرو متخصصان پیشرو عرصه بهداشت کار باشند. برای مدت بسیار طولانی، محافظت از کارگران در برابر آسیب‌های شغلی و بیماری نسبت به دیگر حقوق اساسی آن‌ها، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. برخی از کارفرمایان و دولت‌ها تصور می‌کنند که هزینه‌های تجارت را می‌توان با جان کارگران معاوضه کرد.

آموزش برای تغییر نگرش

غلامرضا غفوری، مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کارگفت: بیشتر حوادث برق گرفتگی در حوزه‌ی برق فشار متوسط است و نه فشار ضعیف. باز هم اولین پیش‌شرط، بحث آموزش است. یعنی ما هر چه نفرات خود را در این خصوص آگاه کنیم بهتر است، آنهم آگاهی نه صرفا در قالب برگزاری یک دوره آموزشی و صدور گواهینامه، بلکه در آموزش اینها را به یک تغییر نگرش برسانیم. به طوری که نفر ما بدون رعایت موازین ایمنی و نداشتنِ لوازم حفاظتی، کار خود را انجام ندهد. در خیلی از حوادث حوزه برق گرفتگی، فرد اصلا آموزش ندیده است.

وی توضیح داد: تفاهم نامه‌ای در سال ۱۳۹۴ فی‌مابین اتاق اصناف و مرکز سلامت محیط و کارِ وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت نیروی کار در کشور منعقد شد. قرار شد تمامی متصدیان واحدهای صنفی که با خطرات و عوامل زیان‌آور مختلف در ارتباط هستند از طریق آموزشگاه‌های بهداشت حرفه‌ای آموزش ببینند. همه اینها در سال ۹۴ آماده شد، از آن روز تا الان بیش از ۵ سال گذشته است و این موضوع پیش نرفته است؛ چرا؟ به دلیل انواع موانع و در برخی جاها عدم همکاری کسانی که در این تشکل‌ها و اصناف و اتحادیه‌ها حضور پیدا می‌کنند و فکر می‌کنند اینها هزینه است. در صورتی که اینگونه نیست. ما اگر نیروی کار سالم در سطح کشور داشته باشیم آن موقع می‌توانیم افتخار کنیم و بگوییم ما کشوری هستیم که تمام کار خود را با استفاده از نیروی متخصص داخلی انجام می‌دهیم.

غفوری در خصوص برق گرفتگی در حوادث کار ادامه داد: در مورد برق گرفتگی استفاده از تجهیزات مناسب و لوازم محافظتی مناسب، مهم است. همچنین رعایت حریم‌ها در بحث فشار متوسط و بالاتر خیلی مهم است و اگر رعایت نشود به ما آسیب می‌زند. در نهایت در بحث فشار ضعیف، موردی که وجود دارد ایمن‌سازی برق کارگاه‌هاست. خب وزارت کار خیلی در این زمینه زحمت کشیده و پیشرو بوده است. وزارت کار تمامی کارگاه را مکلف کرده که محیط کار را از نظر سیستم‌های الکتریکی ایمن کنند. همچنین کارگاه‌ها را به دریافت گواهی نامه ماده ۲۲ سیستم اتصال به زمین الزام کرده است و این مساله الان در کشور نهادینه شده است.

آمارها چه می گوید؟

براساس آمار مرکز اطلاعات راهبردی وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی منتشر شده، تعداد حادثه‌دیدگان ناشی از کار در سال 1395 معادل بیش از 10 هزار نفر ذکر شده است که 3 /97 درصد آن مربوط به مردان و تنها 7 /2 درصد مربوط به زنان است و در کل 903 مورد هم فوتی گزارش شده است، همچنین آمارها می‌گویند بیشتر از 20درصد تمام حوادث شغلی مربوط به بخش کار ساختمانی است.

آمارهای سازمان تامین اجتماعی و مرکز آمار ایران، از هر سه کارگر ساختمانی، فقط یک نفر آنان به سن طبیعی بازنشستگی‌ می‌رسد و دو نفر دیگر معلول یا ازکار افتاده‌ می‌شوند.

پس از کارگران ساختمانی که صدرنشین قربانیان حوادث کار هستند، بیشترین میزان مرگ و میر در محیط کار به کارگران معادن و کارگران صنایع اختصاص دارد.
بر اساس آمارهای موجود طی 10سال گذشته 6 هزار و 640 نفر از متوفیات حوادث کار بر اثر سقوط از بلندی جان خود را از دست داده‌اند که5/41درصد از کل تلفات حوادث کار 10 ساله را در بر‌ می‌گیرد.۳۹ درصد از دلایل وقوع حوادث هنگام کار به عدم نظارت برمی‌گردد.

گزارش‌های منتشرشده از سوی پزشکی قانونی نشان می‌دهد که روزانه به طور متوسط پنج کارگر در ایران جان خود را در حوادث حین کار از دست می‌دهند که دو برابر آمار اعلامی از سوی وزارت کار است.

حوادث شغلی در سال گذشته 18هزار و 876 نفر از نیروی کار تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی را درگیر کرده که این تعداد نسبت به سال 1395 حدود 1.9درصد رشد داشته است. از این تعداد 97.2درصد مرد و 2.8درصد زن بوده‌اند.

مساله حوادث کار، همچنان مساله بغرنج و پیچیده‌ای است؛ مساله‌ای که یک سر آن در آموزش است و سر دیگر آن به کارفرمایان و کارگران برمی‌گردد؛ هنوز آمار مرگ و میر بالاست و مشخص نیست چه زمانی می‌توانیم کارگاه‌های مطمئن یا کارگاه‌های فاقد مرگ و میر داشته باشیم.

گزارش از: محمد خادمی