ریاست جمهوری از جایگاه ویژه‌ای در قانون اساسی برخوردار است

علی فتاحی زفرقندی جانشین پژوهشکده شورای نگهبان در گفتگو با سایت خبری پرسون، در خصوص ویژگی‌های مهم رئیس‌جمهور گفت: با توجه به مجموعه وظایف و اختیارات متعددی که در قانون اساسی و قوانین مصوب مجلس در اختیار رئیس جمهور قرار گرفته است، رئیس جمهور جایگاه خاصی را در نظام جمهوری اسلامی ایران پیدا کرده است.

فتاحی زفرقندی افزود: رئیس جمهور عالی‌ترین مقام کشور پس از رهبری است، مسئول اجرای قانون اساسی است و توأمان ریاست قوه مجریه و هیئت وزیران را برعهده دارد. از طرفی مسئولیت امور اداری، اقتصادی و امور برنامه و بودجه کشور مستقیماً در اختیار رئیس جمهور قرار دارد. از این رو از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

وی در ادامه تشریح کرد: قانون اساسی برخلاف سایر مقاماتی که منتخب مردم هستند و تعیین شرایط آن‌ها را به قانون داده است، شرایط احراز دو مقام و دو جایگاه را که یکی به صورت غیر مستقیم و دیگری به صورت مستقیم توسط مردم انتخاب می‌شوند را خود مشخص کرده است و آن هم جایگاه و مقام رهبری و ریاست جمهوری است. البته شرایط رئیس قوه قضاییه و رئیس دیوان عالی کشور نیز تصریح شده اما آن‌ها توسط رهبری انتخاب می‌شوند یا حقوقدانان و فقهای شورای نگهبان که توسط مجلس یا رهبری انتخاب می‌شوند اما آن جایگاهی که مستقیماً توسط مردم انتخاب می‌شود و شرایطش تعیین شده و شرایط قابل توجهی نیز در نظر گرفته شده، جایگاه ریاست جمهوری است.

جانشین پژوهشکده شورای نگهبان خاطر نشان کرد: رئیس جمهور به دلیل جایگاه، وظایف و اختیاراتی که برعهده دارد باید یک شخصیت ویژه در نظام جمهوری اسلامی ایران باشد. اصل ۱۱۵ قانون اساسی این شرایط را تصریح کرده است.

فتاحی زفرقندی تصریح کرد: رجل سیاسی و مذهبی بودن، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران بودن، اعتقاد به مذهب رسمی داشتن، مدیر و مدبر بودن و دارای حسن سابقه، امانت و تقوا بودن، مجموعه شرایطی است که در قانون اساسی برای رئیس‌جمهور مشخص شده است. همه این موارد بیانگر این است که رئیس جمهور دارای جایگاه ویژه و خاصی در قانون اساسی ما است و باید یکی از شخصیت‌های مذهبی و سیاسی در این جایگاه قرار داشته باشد.

وی ادامه داد: با توجه به این‌که رئیس جمهور دارای وظایف و اختیارات متعددی در قانون اساسی است و وظایف و اختیارات سنگینی را برعهده دارد بنابراین باید هم مدیر باشد و هم مدبر تا بتواند امور مربوط به ریاست جمهوری را تدبیر کند.

جانشین پژوهشکده شورای نگهبان با اشاره به این‎که در انتخابات مجلس شورای اسلامی اصل صلاحیت رسیدگی به وضعیت داوطلبان و تأیید صلاحیت آن‌ها با وزارت کشور و هیئت‌های اجرایی وزارت کشور است، اظهار داشت: هیئت‌های اجرایی کار رسیدگی به صلاحیت‌ها را انجام می دهند و نهاد شورای نگهبان و بازوهای اجرایی این نهاد که هیئت‌های نظارت هستند، صرفاً نظارت کننده بر این فرآیند هستند.

وی همچنین بیان داشت: قانون اساسی صلاحیت نظارت بر وضعیت کاندیدای ریاست جمهوری از جهت دارا بودن شرایط قانون اساسی را از اختیار وزارت کشور خارج کرده و مستقیماً در اختیار شورای نگهبان قرار داده است و شورای نگهبان بر اساس بند ۹ اصل ۱۱۰ قانون اساسی بر این‌که آیا داوطلبان دارای شرایط ذکر شده هستند یا خیر، نظارت می‌کند.

علی فتاحی زفرقندی در پایان گفت: شورای نگهبان در قانون اساسی به عنوان مرجع ناظر برای رسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری تعیین شده است. از طرفی شرایط احراز صلاحیت داوطلبان در خود قانون اساسی مشخص شده است یعنی نهاد شورای نگهبان شرایطی را که در متن قانون اساسی مشخص شده را با افرادی که داوطلب انتخابات هستند تطبیق می‎دهد و آن‌ها را به عنوان داوطلب، احراز صلاحیت و یا عدم احراز صلاحیت آن‌ها را اعلام می‌کند.