ترس از مذاکره و نگران از احیای برجام

به گزارش سایت خبری پرسون، نشست وین و کمیسیون مشترک برجام از یک سو و انفجار در سایت هسته‌ای نطنز از سوی دیگر حکایت از جنگ دولت در دو جبهه دارد؛ جبهه نخست با سلاح مذاکره و با انگیزه رفع تحریم‌ها و جبهه دوم با استفاده از حق هسته‌ای ایران و افزایش غنی‌سازی اورانیوم به ۶۰ درصد. در هریک از این سنگرها دولت با لشکر سومی از انتقادات و هجمه‌ها روبروست. حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری در جلسه روز چهارشنبه هیات دولت در توصیف شرایط حاضر سخنانی ایراد کرد که چند نکته قابل تامل است.

۱-ترس از مذاکره نشانه ضعف است

مذاکره با غرب؛ به ویژه آمریکا یکی از تابوهای سیاست ایران پیش از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بود. سخن از مذاکره برای احقاق حقوق و حفظ منافع ملی، پیشنهادی بود که حجت الاسلام «حسن روحانی» به عنوان نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مطرح کرد و مورد استقبال جامعه ایران در سال ۹۲ قرار گرفت.

دولت نخست تدبیر و امید، در برجام حقوق هسته‌ای ایران را پس از سال‌ها کشمکش تثبیت کرد و در مسیر رفع تحریم‌ها گام‌های بلندی برداشت. دستگاه دیپلماسی نشان داد که در حوزه مذاکره با جهان توانایی لازم را دارد و از این مفهوم نه تنها نباید ترسید. بلکه مذاکره بستر احیای یکی از شعارهای سه گانه وزارت خارجه یعنی مصلحت، است. گرچه دستاوردهای برجام با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» آسیب دید اما اصل مذاکره‌ای که به مصلحت کشور و مردم است، در جهان پیچیده کنونی نباید آسیب ببیند.

این مهم در سخنرانی‌های مختلف رییس جمهوری مانند آنچه روز چهارشنبه ۲۵ فروردین در جلسه هیات گفته شد؛ انعکاس یافته است. حجت الاسلام روحانی در نشست هیات دولت تاکید کرد: «ما با مذاکره مشکلی نداریم اما با منطق خودمان مذاکره می‌کنیم؛ از مذاکره وین نترسید. بعضی‌ها از مذاکره وین می‌ترسند. آنقدر هم که شما نگران هستید که زود این مذاکره به نتیجه برسد و تحریم فوری برداشته شود که در انتخابات مشکل پیدا نشود، مذاکره این گونه که نیست. مذاکره پیچیدگی‌های خود را دارد لذا اینقدر نگران نباشید.»

اصول مذاکره علمی است که آن را از شعار دادن و بیانیه خوانی متمایز می‌کند و منطبق بر این اصول دو طرف مذاکره باید به زبان مشترک، موضوع واضح و روشن و تفاهم نسبی دست یابند و با توجه به سوابق مذاکراتی منتقدان کنونی دولت، طبیعی است که این گزاره‌ها از دیدگاه آن‌ها محلی از اعراب نداشته باشد.

نگرانی از موفقیت دولت نه به عنوان عضوی از سیستم سیاسی کشور بلکه در مقام رقیب انتخاباتی هم می‌تواند یکی از دلایل نگرانی و ترس مخالفان از مذاکره باشد که این روزها در قالب انتقاد از گفت و گوهای کمیسیون برجام در وین نمود یافته است. ترسی که در روابط بین الملل نه تنها نشانه عزت نیست و در مسیر مصلحت بلکه نشان دهنده ضعفی است که می‌تواند زمینه سوء استفاده طرف مقابل را فراهم آورد.

۲-مبارزه با زیاده خواهی‌ها زمان و مکان ندارد

حاکم شدن نگاه انتخاباتی و جناحی به موضوعات فراجناحی موجب شده است برخی با هر بهانه و رویدادی، از تعویق پروسه رفع تحریم‌های هسته ای ایران و احیای برجام دلواپس شوند. حجت الاسلام روحانی در توصیف این گروه‌ها تصریح کرده است: «ما باید جنگ اقتصادی را قطع کرده و به ظلم پایان دهیم، برخی‌ها می‌گویند دست ظالم باید قطع شود منتها کی، می‌گویند خوب نیست و در اردیبهشت و خرداد کراهت دارد. بگذارید به تیر برسیم آن‌وقت خوب است. دست ظالم را باید فورا قطع کرد تیر و مرداد ندارد.»

گروگانگیری معیشت و آرامش مردم چه از سوی دونالد ترامپ و با هدف نابودی ایران صورت گیرد و چه از سوی برخی از رقبای سیاسی داخلی با هدف تضعیف دولت، اقدامی در وهله نخست غیرانسانی و بعد غیرعقلایی است. البته رفتارهای غیرانسانی و عقلانی در دولت پیشین آمریکا، پیشینه طولانی داشت اما اگر گروه و جریانی در داخل کشور تعویق رهایی مردم از بند تحریم ها را با اهداف سیاسی خواستار باشد باید به شعارهای مردم‌دوستی و آرمان خواهانه آن‌ها مشکوک بود.

واضح‌ترین نتیجه رفع تحریم‌ها در شرایط کنونی؛ واردات واکسن و کاستن از تعداد مرگ و میرهای کرونا در کشور است و تعویق این مهم یعنی مرگ یک انسان و هموطن. هرچه ظلم و تروریسم اقتصادی علیه مردم ایران زودتر و در هفته‌ها و ماه‌های آتی برداشته شود به همان میزان امید و اعتماد مردم به بهبود شرایط بیشتر خواهد شد که این افزایش بیش و پیش از آنکه به نفع روحانی و دولتش باشد به نفع مردم، نظام و دولت آینده خواهد بود.

۳-دولت فرصتی برای رفع تحریم می‌خواهد

همزمان با افزایش تحرکات برجامی، راستی آزمایی وعده‌های آمریکا در توافق هسته ای به کلیدواژه جدیدی برای نقد دولت تبدیل شده است که قوه مجریه در مسیر رفع تحریم‌ها مصمم بوده و بسترهای لازم به منظور راستی آزمایی‌های احتمالی را آماده کرده است. رییس جمهوری در جلسه هیات دولت روز چهارشنبه به برخی از نگرانی‌ها درباره راستی آزمایی پاسخ داد و گفت: «برخی‌ها راستی‌آزمایی را بلد نیستند ولی ما راستی‌آزمایی را بلدیم. نیازی نیست شما برای راستی‌آزمایی غصه بخورید. ما راستی‌آزمایی را طراحی کرده‌ایم، وزیران ما راستی‌آزمایی را طراحی کرده‌اند، و می‌دانیم راستی‌آزمایی چقدر زمان می‌برد، زمان زیادی نمی‌برد.»

در برهه کنونی و در فرصت ۱۰۰ روزه باقی مانده تا پایان مسوولیت، تنها خواست دولت از منتقدان این است که اجازه دهند سد تحریم شکسته شود. دولت تدبیر و امید در ۱۰۰روز نخست روی کار آمدن خود هم توانسته بود سد سخن گفتن از حقوق خود با جهان را بشکند و به دیوار تحریم‌های هسته ای آسیب وارد سازد. همین توانایی هم آن‌ها را برای ادامه مسیر و رفع دوباره تحریم‌ها مصمم کرده، شرط این مهم اما همراهی همه نهادها و قوا و پرهیز از تصمیمات هیجانی است.

۴- دولت قاطعانه با شرارت ها برخورد می‌کند

سخن از مذاکره از منظر دولت به معنای نادیده گفتن شرارت‌های رژیم صهیونیستی به عنوان مهم ترین مخالف توافق هسته ای و مذاکره ایران با جهان نیست. نشان مشهود و متاخر این گزاره هم آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی در پاسخ به عملیات خرابکارانه در سایت هسته‌ای نظنز با محوریت رژیم صهیونیستی است.

رییس جمهوری روز چهارشنبه خطاب به دشمنان ملت ایران گفت: «این که امروز ما اعلام کردیم IR۶ را در نطنز فعال خواهیم کرد یا غنی‌سازی را به ۶۰ درصد خواهیم رساند، این پاسخ خباثت‌های شما است. نمی‌توانید شما علیه ملت ایران توطئه کنید و در نطنز جنایت کنید. دست شما را ما می‌بریم وقتی که جنایت کردید. دو دست شما را ما زدیم. یک با IR۶ زدیم و یکی با ۶۰ درصد زدیم. معلوم است که ما نمی‌ایستیم و معطل نمی‌مانیم.»

آغاز غنی سازی ۶۰ درصد اورانیوم، در حالی است که مخالفان دولت از همان نخستین ساعات امضای قرداد برجام، فریادهای نابودی انرژی هسته‌ای در ایران سر دادند و مدعی بتن‌ریزی در سایت‌های هسته‌ای شدند و حتی رییس سازمان انرژی اتمی را تهدید به دفن کردن در آن سیمان‌ها کردند. حال این منتقدان دربرابر این پرسش که اگر سایت های هسته‌ای تعطیل و نابود شده بود؛ غنی‌سازی بیست درصدی و شصت درصدی چگونه طی مدت چندماه آغاز و اجرایی شد؟ گرچه منتقدان در این زمینه هم مانند بسیاری از واقعیت‌های امروز کشور و نیز نقش دولت سکوت می‌کنند اما در نگاهی منصفانه و با دیدن اقدامات و اظهارات دولتمردان می‌توانند دستکم برای چند هفته درگیری‌های جناحی و رقابت‌های انتخاباتی را کنار بگذارند تا دولت در مسیر احیای همزمان برجام و مقابله با زیاده خواهی‌ها و ماجراجویی‌های خارجی تمرکز مورد نیاز را داشته باشد.