گشودن راه سوم برجامی

ما برای رسیدن به حقوق کشور خود نه تنها در گام‌های هسته‌ای که در ابعاد سیاسی هم باید جبهه‌های جدید باز کنیم و افکار عمومی جهان را متوجه رنجی کنیم که تحریم‌های امریکا خصوصا در دوران کرونا متوجه ایرانیان کرده است. به نظر می‌رسد فشار سیاسی بر دولت بایدن موثر خواهد شد، درست برخلاف دولت ترامپ که هیچ فشاری را نمی‌پذیرفت و پیگیر پیروزی بزرگ و قاطع بود.

به گزارش سایت خبری پرسون، جعفر گلابی در یادداشتی نوشت:

میان ایران و امریکا همچنان جنگ اراده‌ها برپاست. واشنگتن از برداشتن تحریم‌ها خودداری می‌کند و تهران به محدودیت‌های هسته‌ای خود را یکی پس از دیگری خاتمه می‌هد. همچنان طرفین احساس می‌کنند که می‌توانند به وضع معلق فعلی ادامه دهند تا اینکه به صورتی یا ورود عامل جدیدی در معادلات موجود موازنه کنونی از بین برود و برجام کلا زنده شود یا برای همیشه به موزه تاریخ دیپلماسی جهان سپرده شود. به نظر می‌رسد دولت جدید امریکا از اراده لازم برای بازسازی فوری عمارتی که ترامپ آن را منفجر کرده بود برخوردار نیست و تعلل آشکاری از خود نشان می‌دهد که ممکن است امکان بازگشت به توافق هسته‌ای را از بین ببرد. اگر ایران همچنان از محدودیت‌های برجامی فاصله بگیرد که ابزاری جز آن برای فشار بر امریکا و اروپا ندارد به‌زودی به نقطه بی‌بازگشت در فن‌آوری اتمی خواهد رسید و این غربیان را برای تعامل با ایران بی‌انگیزه خواهد کرد.

از سوی دیگر اقتصاد ایران به هر حال توانسته است در برابر فشارهای حداکثری دوام آورد و رفته‌رفته توان بیشتری برای تحمل آنها از خود بروز دهد و همین توان باعث شده است که تعجیل در رفع تحریم‌ها را به قیمت برادشتن گام اول نپذیرد و این گام را از سوی امریکا مطالبه کند و ماجرا همچنان ادامه یابد. البته قطعا چنین وضع شکننده‌ای قابل دوام نیست و به نقطه‌ای خواهد رسید که همه طرف‌های توافق هسته‌ای مجاب به تصمیم و عمل خواهند شد. در چنین شرایطی و در میان بیم‌ها و امیدها کورسویی در حال روشن شدن است و گویی فعلا بضاعت دولت امریکا در همین حد است که مشوق‌هایی روانه تهران سازد و امیدوار است که این مشوق‌ها کارگر افتند و کم‌کم زمینه احیای برجام فراهم شود.

آغاز روند آزاد شدن برخی دارایی‌های ایران در کشورهایی چون کره‌جنوبی که قطعا چراغ سبز امریکا را لازم دارد خود امیدآفرین است که اگر به نتیجه برسد فضای تعلیق شده کنونی را بهبود خواهد داد و روزنه ایجاد شده در سد تحریم‌ها را فراخ خواهد کرد. اگرچه این مشوق‌ها چندان بزرگ نیستند که شایسته برداشت گام مهمی از سوی ایران باشند ولی چنانچه ادامه پیدا کنند بازی عمل در مقابل عمل را پررنگ و شدنی خواهند کرد و هرچه بر سرعت و بزرگی آنها افزوده شود مطلوب‌های طرفین بیشتر حاصل خواهد شد. به نظر می‌رسد این راه سومی است که در حال شکل‌گیری است و اگر کشورهایی چون ژاپن، چین، هند و عراق که بالغ بر 38 میلیارد دلار از دارایی‌ها ایران را در اختیار دارند به این روند بپیوندند کمک بزرگی به احیای برجام کرده‌اند. به عبارت دیگر در این شرایط خاص دیگر کشورها هم می‌توانند از خود حسن نیت به خرج دهند و بازیگری کنند و به دولتین ایران و امریکا برای رسیدن به توافق مجدد برجامی کمک برسانند.

در این زمینه بازهم باید از ابزار دیپلماسی مدد گرفت و کشورهای مذکور را برای آزاد کردن پول‌های ایران تحت فشار قرار داد. وزارت خارجه می‌تواند روی نیاز ایران به دارایی‌هایش برای مبارزه با کرونا و کم کردن خسارات ناشی از آن متمرکز شود و دولت‌های مذکور را برای تمکین در مقابل حقوق مردم ایران مجاب سازد. این دولت‌ها خواهند توانست در بازگرداندن اموال ایران از خود ابتکار عمل نشان دهند و مقاومت امریکا را کم‌اثر سازند. به نظر می‌رسد مجموع شرایط سیاسی جهان و وعده‌های انتخاباتی آقای بایدن امکان مقاومت سرسختانه برای جلوگیری از آزادسازی تدریجی اموال ایران را نمی‌دهد و کشورهای مختلف می‌توانند از این فضا استفاده کنند و در حل یک مناقشه بزرگ بین‌‌المللی نقش‌آفرین باشند.

در حال حاضر به نظر می‌رسد اکتفا به چند توییت و بیانیه و مصاحبه مسوولان وزارت خارجه کارساز نخواهد بود چرا که در مناسبات بین‌المللی دلیلی وجود ندارد که دولتی داوطلب حل مناقشه‌ای شود و خیرخواهانه خواستار مجوز امریکا شود تا پولی که در اختیارش هست را تقدیم دولت ثالثی کند. ابتکارات وزارت خارجه و سفر مسوولان ایران و دیدار با مقامات کشورهای مذکور خود فشاری است که آزادی اموال ایران را تسهیل خواهد کرد. در واقع ما برای رسیدن به حقوق کشور خود نه تنها در گام‌های هسته‌ای که در ابعاد سیاسی هم باید جبهه‌های جدید باز کنیم و افکار عمومی جهان را متوجه رنجی کنیم که تحریم‌های امریکا خصوصا در دوران کرونا متوجه ایرانیان کرده است. به نظر می‌رسد فشار سیاسی بر دولت بایدن موثر خواهد شد، درست برخلاف دولت ترامپ که هیچ فشاری را نمی‌پذیرفت و پیگیر پیروزی بزرگ و قاطع بود.

منبع: اعتماد

244847