به گزارش سایت خبری پرسون از کردستان، کودکان کار به کودکان کارگری گفته میشود که به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته میشوند که این امر آنها را در بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربۀ دوران کودکی بیبهره میسازد و سلامت روحی و جسمی آنها را تهدید میکند. کار کودک نزد بسیاری از کشورها و سازمانهای بینالمللی فعالیتی استثماری تلقی میشود.
کار کودکان بسیار معمول است و میتواند شامل کار در کارخانه، معدن، روسپیگری، کشاورزی، کمک در کسب و کار والدین، داشتن کسب و کار شخصی (مانند فروش غذا) یا کارهای نامتعارف باشد. ناپذیرفتنیترین شکلهای کار کودکان استفاده نظامی از کودکان و تنفروشی کودکان است.
موارد کمتر جنجالی و معمولاً قانونی (با بعضی محدودیتها) شامل کار کشاورزی در ایام تعطیلی مدرسه (کار فصلی)، کسب و کار خارج از ساعات مدرسه و همچنین بازیگری یا آوازخوانی کودکان میباشد.
کار کودک در درجات مختلف در طول تاریخ وجود داشته است اما با آغاز سوادآموزی همگانی و تغییراتی که در شرایط کار طی صنعتی شدن به وجود آمد و ظهور مفاهیم حقوق کارگر و حقوق کودکان مورد نقد و بحث عمومی قرار گرفت. کار کودکان همچنان در جاهایی که سن ترک مدرسه پایین است شیوع دارد.
بر اساس آمار سازمان جهانی کار، سالانه بیش از ۲۵۰ میلیون کودک ۵ تا ۱۴ ساله در جهان محروم از کودکی میشوند.
طبق این آمار ۱۲۰ میلیوننفر از آنها وارد بازار کار شده و مشغول به کار تماموقت هستند.
۶۱ درصد این کودکان در آسیا، ۳۲درصد در آفریقا و ۷ درصد درآمریکای لاتین زندگی میکنند.
قاچاق انسان از راههای عمده وارد کردن این کودکان به بازار است. به جز کارگری بردهوار، روسپیگری و فروش اعضای بدن کودکان، از دیگر سرنوشتهای کودکان کار است.
موضوع کودکان کار موضوع نسبتا پیچیده ای است و عوامل گوناگونی در آن اثر گذار هستند؛ از جمله: ساختار خانواده، فقر، تغییرات اقتصادی ناگهانی ناشی از جنگ و ... ( که منجر به مهاجرت به کشورهای همسایه برای کار با دستمزد بیشتر می شود) و هزینۀ تحصیل و نظام آموزشی نادرست
کودکان کار در شرایط بسیار نامطلوب از نظر تغذیه، بهداشت و انجام کارهای خطرناک و حاد به سر می برند. این کودکان می توانند به راحتی بازیچه دست بزهکاران حرفه ای اعم از سارقین یا باندهای توزیع مواد مخدر، عوامل ایجاد خانه های فساد و... قرار گیرند و همچنین عدم بهره گیری از آموزش و تحصیل علم و فن، قدرت رقابت با سایر کودکان در ایجاد یک زندگی سالم را هر جه بیشتر از این کودکان سلب می کند.
کودکان خیابانی
کودک خیابانی کودک بی خانمانی است که دورهای از زندگی خود را در خیابان سپری میکند. کودک خیابانی یک ناهنجاری اجتماعی است.
کودک خیابانی بر اساس ماده یک پیمان نامه حقوق کودک، به افرادی اطلاق میشود که زیر ۱۸ سال میباشند، در خیابان زندگی و کار میکنند. خانواده ندارند و یا امکان دسترسی به خانواده برخی از آنها وجود ندارد و بازگشت آنها نیز به خانواده امکان دارد و خانواده نیز منتظر بازگشت آنها است و همینطور کودکانی که خانواده منتظر آنان نمیباشد.
عواملی مانند ناکامی خانوادگی، جنگ، فقر، حوادث و سوانح طبیعی یا انسانی، سوء استفاده توسط بزرگسالان، مهاجرت و خشونت از مهمترین عوامل کشانده شدن کودکان به خیابانها هستند.
چندین دهه است کشورمان درگیر معضلات و مشکلات فراونی است که یکی از آنها کودکان کار هستند کودکانی که غریبانه زیر پایه ناعدالتی اقتصادی له می شوند وآینده آنها تباه می شود همیشه از خبرها و پیگیری ها می بینیم که چنین کردیم چنان کردیم ولی هنوز هیچکار جدی انجام نشده است همه طرحهای و کارهای انجام شده در حدی تبلیغ یا موقت بوده است.
همانطور که می دانیم این روزها باتوجه به شرایط اقتصادی پیش رو وتحریمهای ظالمانه همیشه به قشرهای ضعیف بیشتر آسیب می رسد و این روزها می بینیم کودکان کار در جامعه بیشتر شده است و آمار بیکاری وطلاق و بی خانمانی تاثیری زیادی به افزایش کودکان کار داده است و این موضوع متاسفانه به خاطره مظلومیت وبی عدالتی همیشه مسکوت مانده ایت چه بسا شاید درمیان این کودکان نخبه هایی وجود داشته باشد که یک کشور را متحول کند و یا زندگی خیلی انسانهای اطراف خود را تغییر دهند.
متاسفانه با توجه به راهکارهای که داده شد ولی میدانیم پشت پرده کودکان کار مافیای بزرگی هستند که به طور آزادنه کودکان را تحت کنترل خود می گیرند و به برده داری مشغولند و این روزها از قاچاق آنها و انتقالشان به کشورهای عربی و حتی اروپا در جریان است و مسائله دیگر کارکردن در جاهای سخت و جمع آوری آشغال و خیابان های شهر دیده می شوند و یکی از بدترین فجایع اعتیاد و تجاوز جنسی به آنهاست.
در کردستان با توجه به آمارهای غیر رسمی حدود 300 نفر کودکار وجود دارد و شاید بیشتر از اینها باشد و با توجه به حاشیه نشینی در شهر سنندج تعداد آن نیز بیشتر شده و این هشداری است برای مسئولین و مردم می باشد.
کودکان کار از تعریف احساسی آن جدا نیست و کودک کار به کودکی تبدیل میشود که به دلایل اقتصادی مجبور به فعالیت و اشتغال برای کسب درآمد در ساعاتی در شبانهروز است.
کودکان کار دریافت مزد ناعادلانه آنها در مقابل اشتغال است؛ دیگر ویژگی کودک کار را میتوان انعطاف و فرمانبرداری محض از کارفرما در مقایسه با کودکان در شرایط مطلوب دانست که می طلبد برای آن برنامه ریزی شود و خاطیان به محاکم قضایی تحویل گردند.
محرومیت از تحصیل، بزه را در جامعه برای کودک ایجاد میکند و از آثار مخرب اجتماعی کودکهای کار به حساب میآید.
پیگیری ویژه برای شناسایی مربوط به مکانهای اشتغال کودکان کار است که متأسفانه عموماً در اماکنی که مجوز قانونی نداشته باشند، مشغول به فعالیت هستند که به خودی خود زمینه بزه را برای کودکان کار مهیا خواهد ساخت.
انجام گشتهای شناسایی کودکان کار در کشور و شناسایی و ثبت آنها در سامانه و با کمک از ارگان های زیر ربط، تیم سیار حمایت کودکان با استفاده از مددکار، روانشناس، آموزش کودک و خانواده در مرکز آموزشی حمایت کودک و خانواده آنها به طور جدی انجام گیرد.
شناسایی کودکان کار، تذکرهای لازم در این ارتباط به خانواده داده شود و به اقدامهای لازم در حوزه معیشت خانواده و توانمندسازی خانوادهها توجه ویژه انجام گیرد.
ارتقای کیفیت زندگی کودک کار و خانوادههای آنها، ارائه خدمات آموزشی، فرهنگی، تربیتی از اقدامهای بهزیستی برای حمایت از کودکان کار است.
اجرای طرح پیشگیری از ابتلاء ویروس کرونا با هدف کاهش احتمال ابتلاء به کودک کار و خیابانی به ویروس کرونا در کشور انجام شود.
ایجاد فرصت برابر برای تحصیل کودکان را یک وظیفه ملی است حمایت از کودکان کار و تحت حمایت ارگانهای مردم نهاد برای ایجاد زمینه مناسب برای تحصیل یکی از اولویتهای مهم کشور باید باشد.
ایجاد فرصت و امکان برای کودکان بازمانده از تحصیل به عنوان یکی از اولویتها مهم است که باید برای آن برنامه ریزی شود.
با توجه به شرایط سال تحصیلی جاری و اتخاذ سیاست آموزش مجازی از سوی وزارت آموزش و پرورش، برای دانش آموزان نیازمند تحت پوشش تدابیری اتخاذ شود ایجاد شود.
فردین رحیمی ـ استان کردستان