افزایش قاچاق دام زنده به خارج از کشور از جمله مباحث داغی است که هم‌زمان با افزایش قیمت گوشت قرمز، مطرح‌شده است. معضلی که گویا همواره وجود داشته ولی این روزها محسوس‌تر شده است.
به گزارش سایت خبری پرسون، باوجود تدابیر در نظر گرفته شده برای کاهش قاچاق دام زنده، آمارها، گفته‌های مسئولان و شواهد بازار، حاکی از آن است که نه‌تنها قاچاق دام کاهش نیافته بلکه روند افزایشی هم داشته است. چالشی که به دلیل گرانی گوشت قرمز، خود را پررنگ‌تر نشان می‌دهد.
هرچند برخی مسئولان معتقدند دلیل اصلی گرانی گوشت قرمز به افزایش قیمت نهاده‌های دامی برمی‌گردد، اما به نظر می‌رسد، عمده‌ترین دلیل برای گرانی این محصول، قاچاق دام زنده و کمبود آن در داخل کشور است. زیرا طی یک ماه گذشته به‌صورت بی‌رویه در اغلب شهرها و استان‌های کشور اقدام به قاچاق دام زنده کرده‌اند که سبب شده بازار با کمبود و جهش قیمت مواجه شود و در این بین مسئولانی هم با تکذیب روند افزایش قاچاق دام زنده معتقدند، این موضوع سرپوشی بر دیگر دلایل گرانی گوشت قرمز است درصورتی‌که می‌بایست به دنبال عوامل اصلی چنین معضلی باشیم.
*ازجمله عواملی که برشدت قاچاق دام زنده می‌افزاید
برخی از کارشناسان بر این باورند، افزایش قیمت دلار، باعث افزایش قاچاق دام به خارج از کشور شده و این موضوع نیز بر افزایش قیمت گوشت تأثیر گذاشته است. عده‌ای دیگر معتقدند بالا بودن قیمت گوشت در آن‌سوی مرزها، کاهش گوشت قرمز در سبد غذایی مردم، انباشت دام پرواری در واحدهای دامداری و جبران نشدن هزینه‌های دامدار موجب شده بسیاری از دامداران به‌ویژه در استان‌های مرزی خطر قاچاق دام زنده را به جان بخرند.
افزایش قیمت گوشت در داخل نسبت به سال قبل و حتی ماه‌های قبل، به گرانی حاکم بر بازار و افزایش هزینه‌های تولید مربوط می‌شود. براین اساس انباشت دام پرواری در واحدهای دامداری و عدم جبران هزینه‌های دامدار، زمینه ضرر و زیان تولیدکنندگان را فراهم کرده است
گفته می‌شود علت افزایش قیمت گوشت در داخل نسبت به سال قبل و حتی ماه‌های قبل، به گرانی حاکم بر بازار و افزایش هزینه‌های تولید مربوط می‌شود. براین اساس انباشت دام پرواری در واحدهای دامداری و عدم جبران هزینه‌های دامدار، زمینه ضرر و زیان تولیدکنندگان را فراهم کرده و با توجه به ممنوعیت صادرات دام زنده از خردادماه سال ۹۷ و تفاوت قیمت دام زنده در داخل کشور با آن‌سوی مرزها، با افزایش انگیزه قاچاق دام و سوءاستفاده برخی از سودجویان مواجه هستیم که به‌عنوان چوب‌دار، با مراجعه به واحدهای دامداری، با قیمت بالا و به‌صورت نقدی به خرید دام زنده به قصد قاچاق اقدام می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
کشف و توقیف ۱۳ راس دام قاچاق درشهرستان سومار
سرکرده باندهای سازمان یافته قاچاق سلاح و مواد مخدر در دام سربازان گمنام
کجای ایران قیمت گوشت 20 هزار ارزان شده است؟/ مسئول محترم لطفا با ملت کمی صادق باش
در این زمینه یک فعال صنعت دامداری به «پرسون» گفت: وابستگی شدید کشورهای همسایه به واردات دام زنده از ایران و رشد نرخ ارز، فرصت مناسبی برای افزایش قاچاق دام فراهم کرده است. به‌طوری‌که فعالان به‌جای عرضه دام خود به داخل کشور، آن را با نرخ بسیار بالاتری به خارج از مرزها می‌فرستند و قطعا یکی از دلایل اصلی گرانی گوشت قرمز هم افزایش قاچاق دام به خارج از کشور است.
این فعال بیان می‌کند: درصورتی‌که اگر نهاده‌های دامی و دیگر امکانات مورد نیاز، با نرخ مناسبی به دست دامدار می‌رسید چه لزومی برای این اقدام پردردسر وجود داشت. زمانی که فعال، وضعیت مناسبی برای پرورش دام خود ندارد آن را به‌طور قاچاق به خارج از مرزها می‌فرستد و دراین بین هم واسطه‌هایی هستند که سود فراوانی می‌برند.
وی یادآور می‌شود: بنابراین شاهد آن هستیم با وجود نظارت‌های شدیدی که می‌شود قاچاق دام روزبه‌روز در حال افزایش است. به گفته وی: دامدار، به‌غیراز نهاده‌های دامی با گرانی واکسن و مکمل‌های موردنیاز نیز روبرو است که با ارز نیمایی وارد کشور می‌شود و باعث شده هزینه تمام‌شده تولید افزایش یابد و می‌افزاید: به‌علاوه هزینه تولید مانند دستمزد کارگر، هزینه‌های حمل‌ونقل و هزینه‌های بیمه از عللی هستند که دامدار را به این نتیجه می‌رساند تا دام خود را به‌جای داخل، در خارج از کشور عرضه کند تا با سود بیشتر بتواند هزینه‌هایی که برای پرورش دام متقبل شده را جبران کند.
*قاچاق دام زنده و نقل‌قول مسئولان
بحثی که وجود دارد و مسئولان پاسخ‌هایی متفاوت به آن داده‌اند آنکه قاچاق دام در مقایسه با سال گذشته تا چه میزان افزایش داشته است؟ آیا قاچاق دام زنده متهم اصلی برای گرانی گوشت به شمار می‌آید؟ وچه تدابیری برای ممانعت از این معضل وجود دارد؟
سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این باره می‌گوید: بیشترین آمار کشف قاچاق دام زنده در سال، ۶۰ هزار رأس است و ۱۲ برابر شدن کشفیات قاچاق دام زنده را نمی‌پذیریم.
حمیدرضا دهقانی نیا، می‌افزاید: میزان قاچاق دام زنده در مقایسه با جمعیت دام کشور قابل‌توجه نیست و در افزایش قیمت گوشت بی‌تأثیر است. و اگر قاچاق دام را برجسته کنیم که مقدار آن بسیار زیاد است این مسئله با آمار و ارقام دیگر همخوانی ندارد.
منصور پوریان، نیز در رابطه با سهم و تأثیر قاچاق دام برافزایش قیمت گوشت قرمز در بازار اظهار می‌کند: عده‌ای طی روزهای اخیر با برجسته‌سازی قاچاق دام به کشورهای همسایه در تلاش هستند تا بر دلایل اصلی گرانی گوشت سرپوش بگذراند، درحالی‌که قاچاق در پاییز معنی ندارد.
به گفته رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام زنده، پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در چند ماهه گذشته قیمت نهاده‌های دامی بسیار بالا رفته و قیمت تمام‌شده گوشت در ایران هم بالا رفته و دولت هم برای جلوگیری از قاچاق، نظارت بر مرزها را شدت بخشیده است.
اما مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران ایران با اشاره به تأثیر قاچاق دام در گرانی گوشت قرمز، از کشفیات ۱۲ برابری قاچاق دام زنده امسال در برابر سال گذشته خبر می‌دهد. سعید سلطانی سروستانی، می‌گوید: به علت تخصیص ندادن ارز دولتی برای واردات گوشت، واردات این کالا برای واردکنندگان به علت قیمت بازار ارز مقرون‌به‌صرفه نیست. از طرفی، قیمتی که باید دام زنده را از دامدار بخرند، نمی‌خرند و به علت مشکلات معیشتی نیز مصرف گوشت در سبد خانوار پایین آمده، بنابراین دامداران مجبورند دام خود را به قاچاقچیان، بفروشند.
این فعال تصریح می‌کند: اگر فقط دام نر بیرون می‌رفت مشکلی نبود، اما کشورهای خلیج‌فارس به علت کیفیت خوب گوشت دام‌های ایران، دو برابر پول می‌پردازند و حتی دام‌ها از قرنطینه نیز عبور نمی‌کنند. اگر این روند ادامه یابد در سال‌های آینده محتاج آن کشور‌ها برای واردات گوشت می‌شویم.
علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی کشور نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر نهاده دام گران است می‌گوید: با توجه به اینکه پرورش دام علاوه بر خوراک، مخارج دیگری همچون دارو و … دارد، بنابراین هزینه تمام‌شده بالا رفته و حتی اگر تلفات آن را هم نادیده بگیریم، باز هم پرورش گوسفند صرفه اقتصادی چندانی برای دامداران ندارد. به همین دلیل برخی از آن‌ها برای ادامه کسب‌وکار خود و تأمین هزینه‌ها مجبور به قاچاق دام می‌شوند و هرچند بسیاری از آن‌ها با مجازات قاچاق هم روبرو می‌شوند. اما قاچاق همچنان ادامه دارد و البته در شرایط کنونی با تشدید شدن نظارت بر مرزها و مقابله با قاچاق کمی شرایط تغییر کرده، اما منطقی این است که اقتصاد دامداری در ایران به روال عادی برگردد تا دامداری در کشور رونق بگیرد.
محمدصادقی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان نیز در گفتگو با «پرسون» با تأکید بر دلایلی چون عدم وجود کار مناسب برای هم‌وطنان مرزنشین، اختلاف قیمت دلاری و ریال ناشی از کاهش ارزش پول ملی و نبود سیستم‌های نظارتی و آماری تولید بیان می‌کند: چنین عوملی بر جذابیت قاچاق دام زنده می‌افزاید.
وی تصریح می‌کند: دامداران کشور به دلیل عدم بنیه مالی، هزینه بالای نگهداری دام، گرانی نهادهای دامی، خشک‌سالی و عدم‌حمایت دولت و اتحادیه‌ها، ترجیح به قاچاق دام خود به خارج از مرزها می‌دهند. درکل برخی دامداران به علت نرخ زیاد نهاده‌های دامی متأثر از افزایش نرخ ارز، ترجیح می‌دهند سرمایه دامی خود را به فروش برسانند و بدین طریق دام‌ها به خارج کشور قاچاق می‌شود که این روال بر کمبود گوشت در کشور و قیمت گوشت داخلی تأثیرگذار است.
صادقی می‌افزاید: گذشته از قاچاق دام، از دیگر دلایل نابسامانی بازار گوشت قرمز، نبود آمار و اطلاعات برای زمان‌بندی تنظیم و کنترل عرضه و تقاضای بازار واردات و صادرات است که تاثیرزیادی بر قیمت‌ها دارد. این عضو اتاق بازرگانی معتقد است، راهکار اجرایی برای ممانعت از قاچاق دام، استفاده صحیح از سیستم‌های نظارتی است. چراکه باوجود تعداد بالای سیستم‌های نظارتی نمی‌توان توجیهی منطقی برای قاچاق دام آورد.
*دلایل قاچاق، رفع شود
بحث دیگری نیز در رابطه با قاچاق دام زنده از ایران به آن‌سوی مرزها وجود دارد، آنکه شاید چنین معضلی دلیلی مهم برای کمیابی وگرانی گوشت محسوب شود ولی این نکته نیز قابل‌توجه است که چه شرایطی باعث قاچاق می‌شود؟ آیا اگر تسهیلات مناسب در اختیار یک دامدار قرار گیرد، حتی با وجود کاهش ارزش ریال و افزایش نرخ دلار، این فعالان حاضر به فروش دام خود به خارج از مرزهای ایران می‌شوند؟ و آیا با وجود فراهم بودن نهاده‌ها و مکمل‌ها با نرخ مناسب، بازهم دامدار تمایلی به قاچاق دام خود به خارج از کشور خواهد داشت یا خیر؟ و مورد دیگر چگونه باوجود نظارت‌های دقیق، از چند برابر شدن قاچاق دام خبر داده می‌شود؟ آن‌هم در شرایطی که مردم با گرانی انواع اقلام اساسی روبرو هستند و بدون تردید افزایش قاچاق دام نیز عاملی برگرانی بیشتر گوشت قرمز می‌شود. درحالی‌که این ماده غذایی همواره رکورددار گرانی‌ها در میان سبد غذایی خانوار بوده است. اما این بار با توجه به شرایط موجود، رکورد بی‌سابقه‌ای را در کارنامه تغییرات قیمتی خود به ثبت رسانده که قابل‌تأمل تر است.
