اصفهان_ پرسون؛ سیمبن دخت کلنی در گفتگو با خبرنگار پرسون اظهار داشت: فرسودگی شغلی پزشکان که شیوع آن در جهان و ایران باعث شده به یک ایده پژوهشی از سوی جامعه پزشکی اصفهان مبدل شود و در قالب پایان نامه دکتری به آن نگاه تحقیقاتی شود و در قالب یک کتاب در ۹ فصل به ان پرداخته شود.
وی بیان داشت: در این کتاب ضمن اینکه اعلام شده فرسودگی شغلی در پزشکان تا چه میزان جدی است و چه پیامدهایی میتواند به دنبال داشته باشد و نشانه های ابتدایی آن چیست و چه علایمی میتواند به همراه داشته باشد؛ دلایل فردی و سازمانی بروز فرسودگی شغلی و راهکارهای پیشگیری از این نشانگان نیز ارائه شده است.
دکتر کلنی گفت: از فصل پنجم تا نهم کتاب مذکور نیز به روش های بهبود فرسودگی شغلی پرداخته شده است.
وی با اظهار اینکه اکثر پزشکان بین ۴۰ تا ۶۰ ساعت در هفته کار می کنند و شیفت های طولانی مدت کار، عدم خواب کافی و خستگی زیاد از عوامل ایجاد کننده فرسودگی شغلی است، ادامه داد: مواجه بودن همیشگی با درد و رنج و هیجانات ناخوشایند ،حجم کاری بالا بدون آنکه بتوانند کنترلی روی آن داشته باشند؛ نیز از عوامل دلسردی و فرسودگی شغلی پزشکان می باشد.. وی همچنین اظهار داشت محیط پزشکی و جامعه در هر کشوری نسبت به اشتباهات پزشکی بسیار سختگیر و نابخشنده است. بسیاری از اوقات، گزارش‌های جنجالی رسانه¬ها درباره خطاهای پزشکی و رفتارهای غیراخلاقی معدودی از پزشکان باعث می شود جامعه این اشتباهات را به همه پزشکان تعمیم دهند قدرت و مهارت آنان را به چالش بکشند و مورد قضاوت نادرستی قرار دهند. همه این موارد موجب احساس ناامیدی، خشم و سرخوردگی خواهد شد در نهایت خستگی هیجانی و فرسودگی را به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: احساس عدم قدرشناسی از پزشکان توسط سازمان آنها و استرس زیاد کاری و حجم کار بالا و برخورد سرزنش آمیز یا تحقیرآمیز از سوی برخی اساتید پزشکان با دانشجویان به خاطر خطاهای پزشکی، همه از عوامل بروز فرسودگی شغلی در پزشکان جوان است.
دکتر کلنی گفت: ترس از انگ خوردن بیماری های روانشناختی بر پزشکانی که دچار فرسودگی شغلی شدند باعث می شود با وجود داشتن علایم برای درمان پیشقدم نشوند زیرا که با یک انگ ساده ممکن است آینده تحصیلی و یا شغلی آنها تحت تأثیر قرار گیرد.
وی اضافه کرد؛ با توجه به سرعت فزاینده دانش در علم پزشکی ،پزشکان مجبورند علاوه انجام وظایف خود در بیمارستان و ...، به طور مداوم در جریان این پیشرفت‌ها باشند و اطلاعات خود را به روز کنند. این مسئله فشار شغلی و محدودیت زمانی مضاعفی بر آنان ایجاد می کند. وی گفت: سخت گیری بروکراسی اداری در جامعه پزشکی برای چاپ یک مقاله پزشکی یا گذراندن یک دوره تخصصی همه در پزشکان عامل فرسودگی شغلی محسوب می شود.
تعارض بین کار و خانواده نیز نقش بزرگی در شکل‌گیری فرسودگی پزشکان دارد.
حجم کاری و درسی بالا، محدودیت زمانی و خستگی‌های مکرر تعادل کار و خانواده را برهم می‌زند.
برخی پژوهش‌ها نشان داده است که این تعارض بیشتر برای پزشکانی رخ می‌دهد که همسر آنان نیز پزشک است.
زنان ممکن است چالش‌های بالاتری نسبت به کار و مسئولیت‌های خانه داشته باشند و در اغلب اوقات با تعارض بین پیشرفت خود و مسئولیت همسر،مادر بودن مواجه می‌شوند. این مسئله بخصوص برای جراحان زن پررنگ است. ویژگی های شخصیتی، از جمله تیپ A شخصیتی، در بروز فرسودگی شغلی سهمیم است.
کمال‌گرایی و رقابتی بودن یک ویژگی تقریباً مشترک بین پزشکان است.
پزشکان اغلب به خاطر نیمرخ ویژگی‌های شخصیتی¬شان و همچنین انتظاراتی که از آنان می‌رود؛ مستعد فرسودگی شغلی هستند. "یکی از تناقضات غم‌انگیز فرسودگی این است که افراد فرسوده، افرادی مسئولیت‌پذیرتر، متعهدتر و پرانگیزه‌تر بوده‌اند. آنان اغلب، ایده آل¬گرا و کمال‌گرا هستند و اکثر دانشکده های پزشکی به دنبال افرادی با چنین ویژگی‌هایی هستند ".
بر اساس اخرین تحقیقاتی که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال ۹۵ انجام گرفت مشخص شد بیشترین میزان فرسودگی شغلی بین دانشجویان طب اورژانس، زنان و زایمان و داخلی است.
دکتر کلنی افزود: فرسودگی شغلی پزشکان یک اختلال و بیماری روانشناختی نیست بلکه یک ناخوشی روانی است که امکان بهبود آن با اموزش مقابله با فرسودگی وجود دارد.
فرسودگی شغلی سه مولفه اصلی دارد که شامل خستگی هیجانی و مسخ شخصیت (یا از خودبیگانگی فردی) و احساس کاهش شایستگی و موفقیت فردی است. خستگی هیجانی اصلی¬ترین بعد فرسودگی است و اشاره به خستگی مفرط ذهنی و جسمی، احساس تخلیه توان روانی، ناامیدی، منفی نگری و فقدان نشاط دارد. نشانه دوّم فرسودگی، مسخ شخصیت است و شامل دوری گزینی هیجانی، کاهش همدلی و شفقت، بدبینی به دیگران و تحریک‌پذیری است و در فرهنگ عامه به عاری بودن از احساس یا سنگدلی پزشکان معروف است. احساس کاهش شایستگی و موفقیت فردی نیز مؤلفۀ خودارزیابی فرسودگی شغلی است. این بعد فرسودگی شغلی بیان می‌کند که پزشک احساس بی‌کفایتی، ناشایستی، ناموفق بودن و نارضایتی می‌کند و ارزیابی پایین و منفی از عملکرد خود دارد و غیرمنصفانه و بی‌رحمانه به خودش برچسب ناموفق بودن می‌زند.
وی اظهار داشت علائم فرسودگی شغلی عبارتند از تجربه خستگی روانی و‌جسمی در حداقل دو هفته در طی شش ماه گذشته، کاهش توان مقاومت، مشکلات در حافظه و تمرکز،بی ثباتی هیجانی ، تحریک پذیری و اختلال در خواب.
وی بیان داشت: از علایم جسمانی میتوان به‌درد عضلانی و درد قفسه سینه و تپش قلب و عوارض گوارشی و سرگیجه و افزایش حساسیت به صدا اشاره کرد.
وی به راه های پیشگیری از فرسودگی شغلی اشاره کرد و گفت لازم است پزشکان به وضعیت جسمی، تغذیه و ورزش خود توجه داشته باشند، تفریح و مسافرت را جدی بگیرند، زمان خود را مدیریت کنند، فشار های کاری خود را مدیریت کنند و ارتباطات خود با خانواده، دوستان و دیگران را بهبود بخشند.
وی ادامه داد که در کتاب مذکور، برای بهبود فرسودگی شغلی نیز راهکارهای مبتنی بر درمان های موج سوم روانشناسی (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت)، ارائه شده است.
