دو مسیر موازی وجود دارد: یکی مسیر توافق کلی و حصول توافق برای برجام و دیگری مذاکرات آژانس و ایران. این دو مسیر میتواند جدای از هم باشد و در نهایت به هم مرتبط و تاثیرگذار هستند.
عدم احیای برجام را می توان در دو عامل بررسی کرد: جریان تندروی داخلی که مخالف توسعه کشور و همچنین تعامل ایران با کشورهای جهان هستند و دیگری جریان های تندروی آمریکایی که اگرچه با پایان دولت ترامپ تمام شده به نظر می رسیدند اما نفوذ و نقش آفرینی آنها در دولت بایدن کاملا مشهود به نظر می رسد.
شانس احیای برجام البته به زیر 20 درصد رسیده است، اما همین 20 درصد هم در پرتو یک استراتژی تازه یعنی گشودن دامنۀ آن به روی موضوعات دیگر بویژه جنگ اوکراین امکانپذیر است.
با توجه به خروج آمریکا از توافق هستهای در سال ۲۰۱۹، آغاز کاهش تدریجی تعهدات ایران در برجام با توسعه برنامه هستهای از سال ۲۰۱۹ و ناکامی مذاکرات احیای برجام از سال ۲۰۲۱ تاکنون، باید گفت سال ۲۰۲۳ سالی خواهد بود که بار دیگر مساله هستهای با شدت بسیار بیشتری کشور را در تنگنا قرار خواهد داد.
رامین مهمانپرست میگوید که من فکر نمیکنم مرگ برجام شدنی باشد تا موقعی که دو طرف نسبت به نیتهای خود جدی و واقع بین باشند، فضا برای یک توافق همیشه وجود دارد.
بایدن عراق را به میانجیگری در مذاکرات میان عربستان سعودی و ایران تشویق کرده است. همانطور که باراک اوباما، سلف او در سال 2016 گفت، هرج و مرج در خاورمیانه پایان نخواهد یافت تا زمانی که عربستان سعودی و ایران راهی برای «همسایگی مسالمتآمیز» پیدا کنند.
مقام روسی درباره اظهارات بورل درباره جایگزین نداشتن برجام گفت: سوال اینجاست که آیا فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان مشارکتکنندگان در مذاکرات وین، با آقای بورل همنظرند؟
یک کارشناس مسائل بینالملل گفت: درست است که روابط ایران و روسیه قوی است اما نباید به این معنا تلقی شود که ایران در محور چین و روسیه به ویژه این که روسیه در شرایط فعلی مقابل غرب قرار گرفته، وجود دارد.
در حالی غرب با آسمان و ریسمان بافتن بهدنبال اتلاف وقت و زمان خریدن در مذاکرات هستهای است که آنان برای تامین امنیت خود بیش از ایران نیازمند توافق هستند.