سال 1379 در سومین سال دولت اصلاحات، دیک چنی معاون جرج بوش، رئیسجمهور وقت آمریکا در پوشش عوامل یک شرکت نفتی طی سفری مخفیانه به ایران آمد و با برخی جریانهای سیاسی داخلی که آن روزها در دستهبندی معاند گنجانده نمیشدند، دیدار کرد. او پس از بازگشت، نتیجه مذاکراتی که در تهران داشت را اینطور بیان کرد: «در ایران کسانی هستند که منتظر یک اشاره ما هستند تا علیه نظام شلیک کنند.»
اگر امروز شرکت های بزرگ و دارای تکنولوژی روز در بخش انرژی بیایند و در صنعت انرژی ما سرمایه گذاری کنند به نفع ما و به ضرر رقبای منطقه ای است. یعنی الان می توانیم خیلی بیشــتر از اینها نفت را صادر کنیم و پول آن را صرف تاسیســات زیربنایی مثل پالایشگاه ها، نیروگاه ها و بندرگاه ها کنیم و در زمینه زیربنایی یک ســرمایه گذاری مهم انجام دهیم. لذا همان طور که گفته شد مشکل در سیاست خارجی است.
یکی از مهمترین نقدهایی که به سیاستهای رسمی ایران وارد میشود، در امور بینالملل است. سخنان اخیر آقای ظریف به برخی از مؤلفههای نادرست این سیاست که شکلی و نه حتی محتوایی هستند، اشاره کرده است.
رهبر شیعیان نیجریه در بدو ورود به تهران با تشکر از شرکت کنندگان در مراسم استقبال از وی در فرودگاه امام خمینی (ره) گفت: بسیار خوشحالم که امروز چنین جمعیتی از مقاومت حمایت میکند و جز تشکر از شما عزیزان حرفی ندارم.
در واقع موضوع مهم این است که اکنون برای اروپاییها چندجانبهگرایی سنتی که شامل کنفرانسهای بزرگ و تصمیمگیری جمعی میشود چندان موثر نبوده و حالا هر چند که آنها قصد کردهاند از وضعیت قدیم فاصله بگیرند، اما به هیچ عنوان طرح کلی روشنی از آینده نیز ندارند.
ماموریت غربگرایان، تبرئه آمریکا، و ترویج مطلق همسایه هراسی و همسایه ستیزی است و هر همسایه ای که اشتراکات تاریخی و فرهنگی بیشتری با ملت ما داشته باشد، بیشتر در معرض این هراس افکنی است. دیروز عراق و امروز افغانستان. تهدیدها و چالش ها را باید دید و چاره جویی کرد. چالش های مزمن، دقت و تدبیر مضاعفی می طلبد. شفاف کردن مسائل و مدیریت و کاهش تدریجی دامنه آن، منطق حکیمانه ای است.
محمود سریعالقلم، پژوهشگر حوزه توسعه، علوم سیاسی و تاریخ معاصر ایران عضو هیات علمی و استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی در گفتگوی اختصاصی با خبر آنلاین به بیان مسائل روز کشور و پیچیدگی های سیاست در جهان پرداخته است
عضویت ایران در بریکس تاثیری در روندها و الگوهای رفتاری جمهوری اسلامی به جا نمیگذارد. بر اساس چنین انگارهای، عضویت ایران در بریکس نه تنها سودمندی اقتصادی چندانی برای ایران ندارد، بلکه زمینه رادیکالیسم سیاسی و امنیتی بازتولید شده در سیاست خارجی و الگوی رفتاری ایران را اجتنابناپذیر میسازد. طبعا چنین الگو و فرآیندی با شاخصهای چندجانبهگرایی سیاست خارجی ایران همگونی نخواهد داشت.
سیاست خاورمیانهای بایدن با چالشهای گوناگونی روبهرو است. چالش عمده و سترگ، ماهیت مسائل خاورمیانهای و سیاستهای آمریکا در قبال آنها است. در رأس این مسائل فلسطین و مخصوصا رفتار رژیم صهیونیستی کنونی است که با خشنترین روشها، هیچ فضای تنفس قابل مانوری را برای بایدن باقی نگذاشته است که بتواند در قباس فلسطین حتی گامهای کوچکی بردارد.
در روزهای گذشته مدعیان اصلاحات و اعتدال، پس از انتشار خبر «افتتاح و بهرهبرداری از فاز 11 پارس جنوبی» مدعی شدند که این اقدام، مربوط به دولت قبل است و نباید به عنوان عملکرد این دولت محاسبه شود، این ادعای مضحک علاوهبر آنکه با ادعای «اختیارات محدود رئیسجمهور و وزرا در دولت قبل» کاملا در تضاد است، یک سؤال هم در ذهن مخاطب ایجاد میکند و آن اینکه، اگر این موفقیت مربوط به عملکرد دولت قبل است چرا رسانهها و روزنامههای منتسب به جریان مدعی اصلاحات، عینا مشابه رفتار «صدای آمریکا» و «بی بیسی» و «رادیو فردا» و «اینترنشنال» و «منوتو» و دیگر رسانههای معاند، این موفقیت بزرگ را سانسور کردند؟!
درحالیکه در بیش از یک دهه گذشته رشد اقتصادی رخ نداده، ثروتمند شدن در یک بازی جمع صفر و کشیدن رفاه دیگری به سمت خود رخ خواهد داد. با باز کردن لای پنجره میتوان این بازی را به هم زد و همه ایرانیان را از موهبت رشد اقتصادی منتفع ساخت. اگر اعتماد به نفسی برای تغییر وجود نداشته باشد، اگر با اقتصاد جهانی همراهی نشود، اگر بازی جمع صفر متوقف نشود، معلوم نیست تا چه زمانی شیشههای این پنجره بسته، سالم باقی خواهد ماند.
چین پس از اروپا و امریکا و روسیه رتبه چهارم را داشته است. این وضعیت ناشی از رویکردی است که مردم به سیاست خارجی دولت دارند. به عبارت دیگر این رویکرد مردم بیش از اینکه مبتنی بر شواهد و دلایل مستند و قوی و ظرفیتهای چین باشد، علتهای دیگری دارد. علت اصلی نیز بیاعتمادی به سیاست خارجی کشور است که نتیجه وضعیت داخلی و اقتصادی آن چنین شده است که امروز شاهد آن هستیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و مالزی میتواند با تنظیم موافقتنامههایی باعث تحقق اهداف و تأمین منافع دو کشور شود، گفت: در شرایط تحریمهای ظالمانه و غیرقانونی آمریکا باید همکاریهای اقتصادی و توسعه روابط بانکی بدون استفاده از دلار را بهصورت عملی در دستور کار قرار دهیم.
این یک فرصت اساسی است که بسته به اینکه کماکان سیاست خارجی یک سیاست خارجی سخنرانی محور است یا اینکه جنبه مساله محوری و واقع گرایی در آن عمده شده می تواند دومین سفر آقای رئیسی را سامان دهد. اگر کماکان این سفر سخنرانی محور باشد خواهیم دید که آقای رئیسی صرفا یک سخنرانی را انجام خواهد داد و هیچ یک از چالش های بین المللی ایران حل نمی شود و کماکان نتیجه آن را می بینیم. مثلا ایران و عربستان پر سر و صدا ترین روند تنش زدایی را در سالیان اخیر در پیش گرفتند ولی بهره ای که عربستانی ها از این تنش زدایی بردند
اگر بخواهد به طور کامل از مزایای اقتصادی بریکس و این بلوک هایی که معمولا متعهد هم هستند که توسعه اقتصادی پایداری را در کشورهای پیرامونی خود داشته باشند. مثل همین بانکی که می خواهند تشکیل بدهند یا روابط اقتصادی خاص و سرمایه گذاری هایی که می خواهند با هم انجام دهند. لازمه این امر نیز این است که ایران سیاست خارجی و روابط اقتصادی خود را در یک چارچوب شناخته شده بین المللی قرار دهد.