گویا موضوع «تضمین به آخرین گره در مذاکرات وین تبدیل شده است. این در حالی است که در سیاست بینالملل چیزی به اسم تضمین یا ضمانتِ دائمی وجود ندارد. کشورها بر اساس منافع شان که امری سیال است، تصمیماتشان را تغییر میدهند. هر کشوری، در صورت تغییر شرایط و به خطر افتادن منافعش، تصمیمات جدید میگیرد و صرفا به این دلیل که قبلا به امری متعهد شده است، به آن امر متعهد نمیماند و از هر راهی که شده بهانهای برای آن پیدا میکند.
واقعیت این است که از جزئیات مذاکرات بیخبریم و صحبتها بیشتر کلی است. اخبار را یا بیشتر از سوی نماینده روسیه دنبال میکنیم یا برخی مقامات آمریکایی که نامشان فاش نشده است و از طرف ما اطلاعاتی به بیرون درز پیدا نکرده بجز کلیاتی که دنبال یک مذاکره خوب هستیم و اگر این مذاکرات به نتیجه خوب منتهی شود، از آن استقبال میکنیم ولی در این پرونده چند نکته کلیدی برای آمریکا و کلا 1+5 وجود دارد.
درخواست اخیر وزیر خارجه مبنی بر صدور «بیانیه سیاسی» از سوی کنگره آمریکا مبنی بر تضمین عدم خروج مجدد از برجام و اجرای تعهداتشان؛ این موضوع را از این جهت مطرح شد تا نشان دهد دولت ایالات متحده آمریکا تا چه حد دچار تشتت داخلی هستند. بعضیها معتقدند آمریکاییها با نمایش اختلافات داخلی از زیر تعهدات فرار میکنند ولی معتقدیم که اختلاف بین کنگره آمریکا و جو بایدن در موضوع برجام، یک اختلاف واقعی است.
طی روزهای اخیر، جمهوریخواهان کنگره فعالیتهای خود را علیه احیای توافق هستهای و تعلیق تحریمهای ضد ایرانی توسط دولت بایدن تشدید کردهاند. بخشی از این اقدامات معطوف به معادلات داخلی آمریکاست، جایی که جمهوریخواهان قصد دارند بایدن و دموکراتها را در انتخابات میاندورهای کنگره به چالش بکشند. از سوی دیگر، نمونه این بازی را در جریان تصویب برجام در کنگره آمریکا مشاهده کردیم.
ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه گفته است: بریتانیا، فرانسه و آلمان با چین و روسیه و آمریکا به «همگرایی کافی» برای رسیدن به توافق با ایران دست یافتهاند و میتوان گفت؛ این توافق همین الان در دسترس است.
سناتور تندروی جمهوریخواه آمریکایی با اشاره به مذاکرات طرفهای برجام در وین، گفت که اطلاعاتی که درباره توافق جدید در وین به وی رسیده، حاکی از شرایطی بسیار نگرانکننده است.
اقدام رئیس جمهور آمریکا برای مصادره نیمی از داراییهای مردم افغانستان با واکنشهای گسترده روبرو شده است، برخی با انتقاد از چنین اقدامی تاکید کردهاند که غرامت هزاران شهید و زخمی افغان را باید از چه کسی گرفت؟
مذاکرات رفع تحریمها پس از یک دوره تنفس کوتاه در حالی از سر گرفته شده است که احتمال دستیابی به توافق نهایی در این دور، به میزان آمادگی و اراده طرف مقابل برای اتخاذ تصمیمات لازم خصوصا در حوزه رفع تحریمها بستگی دارد.
وجود اختلاف در داخل آمریکا مشخصا بیانگر این نکته است که دولت آمریکا در امر مذاکره بیاختیار است و بر خلاف آنچه سعی میکند نمایش دهد، عامل اصلی کُندی روند مذاکرات بوده و عملا دستیابی به توافق را در هالهای از ابهام فرو برده است.