به گزارش سایت خبری پرسون، کامران نرجه در یادداشتی نوشت: حدود ۷ ماه از شروع سال آبی جاری سپری شده و رفته رفته به فصل تابستان و خشک ترین روزهای سال نزدیک می شویم؛ در حالی که هنوز میزان بارش های دریافتی فلات ایران بسیار کمتر از حد طبیعی است و ذخایر سدهای کشور به کمترین حد خود رسیده است.
طبق جدیدترین آمار، میانگین بارش های جوی در سطح کشور تا دیروز به ۱۸۱ میلی متر رسید که همچنان ۱۵ میلی متر در این مقطع زمانی کمتر از میانگین بارش های دوره بلندمدت است.از سوی دیگر حجم فعلی ذخایر آبی پشت سدهای کشور تا دیروز به حدود ۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب رسید و با ورود به دوره کاهش نزولات جوی و افت ورودی آب به سدها، همچنان ۴۰ درصد مخازن سدهای ایران خالیست.
سفره های زیرزمینی هم که تامین کننده ۵۵ درصد مصارف آبی کشور هستند و ۶ سال قبل حدود ۱۴۰ میلیارمترمکعب ذخیره آبی داشتند ، اکنون در خوشبینانه ترین حالت کمتر از ۹۸ میلیارد مترمکعب آب دارند.
از جهت دیگر، آمار مصرف آب در بخش های کشاورزی، صنعتی و شرب بدون توقف در حال افزایش است و در تمامی بخش ها با الگوی مناسب مصرف فاصله زیادی داریم. بررسی های جدید نشان می دهد در ۲۰ درصد از چاه های مجاز و دارای پروانه کشور میزان برداشت روزانه آب تا ۱۰ برابر حد مجاز است و این اشتهای سیری ناپذیر باعث شده تا عمق دسترسی به آب در فلات مرکزی، جنوبی و شرقی کشور به بیش از ۳۵۰ متری سطح زمین برسد.
در چنین شرایط نگران کننده ای از وضعیت تأمین آب برای ماه های آینده، عده ای از کشاورزان استان های مرکزی با تجمع در مقابل دستگاه های مسئول و اظهار گلایه از کمبود آب، خواستار دریافت حقابه قانونی خود از حوضه های آبریز اطراف شده اند.
این مساله که حقوق آبی بهره برداران یک منطقه باید محترم شمرده شود، بر کسی پوشیده نیست و مطمئناً هیچیک از مسئولان کشور قادر به انکار حقابه های مستند کشاورزان نیستند، اما وقتی بارانی نباریده و منابع جدیدی حاصل نشده، انتظار دریافت حقابه از یک دشت خشک همانند توقع کندن مو از کف دست است!
تغییرات جدید اقلیمی که منجر به خشکسالی در اغلب نقاط جهان و از جمله فلات ایران شده، یک بلوف رسانه ای نیست وآثار مُخَرّب این پدیده زیست محیطی اکنون حتی گریبان کشورهایی که روزی پرآب قلمداد می شدند را گرفته است.
البته در ایران ما خشکسالی به دلیل مصارف بی رویه بخش کشاورزی و برداشت حریصانه آب از سفره های فقیر زیرزمینی شدت بیشتری دارد و منجر به فرونشست زمین در دوسوم دشت های کشور شده است. اصرار کشاورزان به تبعیت از شیوه های منسوخ و قدیمی در تولید محصولات پر آب چنین بلای ویرانگری را به تمامی استان ها تحمیل کرده و ادامه این رفتار نابخردانه می تواند برای زندگی همه مردم کشور مشکل ساز شود.
اکنون چه بخواهیم و چه نخواهیم، ناچاریم بپذیریم که دوران کشت برنج در جلگه خشکیده زاینده رود و عمل آوردن هندوانه در کرمان، یزد، سیستان، خراسان و سمنان و سایر دشت های بی آب کشور سپری شده است.
وقتی برای تأمین آب شرب مردم آذربایجان، همدان، کرمانشاه، لرستان، کردستان، زنجان و قزوین با مشکلات جدی روبرو هستیم، چگونه باید توقع داشت که کشاورزان این مناطق همچنان در پی تولید محصولات پرآب باشند؟
تغییر الگوی کشاورزی در ایران و پایبندی کشاورزان به مصرف بهینه آب، دیگر یک انتخاب نیست، اجبار شرایط جدید زنده ماندن در همه استانهاست!
درست است که روزی جویبارها مملو از آب بود و چاه ها و قنوات برای حقابه داران خود منابعی مطمئنی داشتند، اما اکنون شرایط عوض شده و همه کشور درگیر تشنگی است. در چنین وضعیتی مطالبه حقابه های تاریخی برای مصارف غیربهینه، شرعی و عادلانه نیست و آن دسته از افرادی که کشاورزان مظلوم و کم اطلاع را به جای تشویق به رعایت الگوی کشت، ترغیب به گلایه و برپایی تجمعات اعتراضی می کنند، یقینا در پی حذف مظاهر زندگی در کشور هستند و دلشان برای کشاورز و کشاورزی نسوخته است.
کشاورزان اگر سبک زندگی و شیوه های تولید خود را با شرایط جدید وفق ندهند، خیلی زودتر از آنکه انتظار داشته باشند، بیکار خواهند شد و بخاطر کمبود آب از ولایات مادری خود مهاجرت می کنند. این فرآیند ناگوار شروع شده و سرعت مهاجرت ساکنان استان های جنوبی و شرقی به سمت مناطق شمالی افزایش یافته است. بدتر آنکه ظرفیت منابع آبی استان های مهاجرپذیر هم اشباع شده و سفره های آبی آنها در حال خشکیدگی است؛ بنابر این پیش از آنکه همه فلات ایران را غیرقابل سکونت کنیم و منازعات آبی بین حوضه ای راه بیاندازیم، با کمی صرفه جویی در مصرف آب و تبعیت از شیوه های نوین کشاورزی، باید امکان ادامه زندگی را برای خود و فرزندان مان فراهم سازیم.
نسخه مناسب چاپ
منبع: اطلاعات
