به گزارش سایت خبری پرسون، مقامات وزارت امور خارجه ایران روز سه شنبه از شهادت حسن ایرلو، سفیر ایران در یمن بر اثر ابتلا به کرونا خبر دادند. شهید ایرلو که از جانبازان جنگ تحمیلی بود به دلیل همکاری دیرهنگام برخی کشورها، متاسفانه در شرایط نامناسبی به کشور بازگشت و با وجود به کارگیری همه مراحل درمانی برای بهبود وضعیت بیماری ایشان، به فیض شهادت نائل آمد.
در پی این حادثه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه تشییع پیکر شهید ایرلو ضمن انتقاد از رفتار سعودی‌ها اعلام کرد که اعتراض خود را به کنوانسیون‌های بین المللی به طور رسمی اعلام خواهد کرد.
این در حالی است که ریاض برای سرپوش بر جنایت خود مدعی شده که هیچ نشانه‌ای از بیماری جدی در سفیر دیده نمی‌شد. با این حال عربستان قوانین بین المللی مربوط به دیپلمات‌ها را نادیده گرفته، از بیماری سفیر ایران در یمن سوء استفاده کرده و از انصارالله خواسته بود که در ازای اجازه عبور شهید ایرلو، تعدادی از اسیران سعودی را آزاد کند.
شهید حسن ایرلو از سال ۹۸ ماموریت دیپلماتیک خود را در صنعا آغاز کرد و چند ماه بعد به دلیل اتهامات بی اساس از طرف دولت آمریکا تحریم شد.
سعودی‌ها قوانین بین المللی درباره دیپلمات ها را نادیده گرفتند!
عربستان که هفت سال است مردم مظلوم یمن را محاصره کرده و همواره قوانین بین المللی را زیر پا گذاشته، بعد از درخواست انصارالله برای بازگشت دیپلمات ارشد ایرانی در یمن، به رهبران انصارالله گفته است که اجازه نخواهند داد ایران به یمن هواپیما بفرستد. سرانجام روز ۲۷ آذرماه تفاهمی میان ایران و عربستان از طریق بغداد (کشور ثالث) درباره انتقال سفیر ایران در صنعا توسط هواپیمای عراقی صورت گرفت و شهید ایرلو توانست با هواپیمای نظامی عراقی از یمن خارج شود.
طبق قوانین بین المللی و کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک که در سال ۱۹۶۱ در وین، پایتخت اتریش به امضا رسید و سپس در سازمان ملل تصویب شد، مأموران دیپلماتیک مصون از تعرض هستند و مسئول هیچ گونه دستگیری یا بازداشت نیستند و دولت پذیرنده باید با تمام احترام با آن‌ها رفتار کند. محل اقامت مخصوص مأمور سیاسی مانند اماکن مأموریت مصون و مورد حمایت کشور پذیرنده خواهد بود.
از طرف دیگر نیز با توجه به این قوانین، دیپلمات‌ها در صورت داشتن گذرنامه دیپلماتیک، آزادی تردد بین کشور پذیرنده و ثالث را دارند. کشور پذیرنده وظیفه دارد حتی در صورت وجود اختلاف و شرایط جنگی، تسهیلات لازم را برای دیپلمات‌ها و اعضای خانواده آن‌ها و وسایل نقلیه مناسب فراهم کرده تا به راحتی در اولین فرصت بتوانند کشور درگیر جنگ را ترک کنند.
همچنین بر اساس معاهده چهل و پنج کنوانسیون وین، در صورت قطع روابط سیاسی بین دو کشور، کشور پذیرنده موظف است که با وجود اختلافات، مکان ماموریت و اموال دیپلمات کشور فرستنده را محترم شمرده و از آن محافظت کند. کشور فرستنده نیز می‌تواند بدون محددویت خاصی دیپلمات‌ها و اموال خود را به کشوری ثالث که مورد قبول کشور پذیرنده باشد، واگذار کند. اما سعودی‌ها همه این قوانین بین‌المللی را نادیده گرفته و مانع از بازگشت شهید حسن ایرلو به کشور خود شدند.
فضاسازی رسانه‌ای به جای پذیرش مسئولیت دیپلماتیک!
در بحبوحه تلاش‌های دیپلماتیک برای خروج ایرلو از یمن، روزنامه وال استریت ژورنال گزارشی را منتشر کرد و در این گزارش مدعی اختلافات بین ایران و انصارالله یمن شد. این روزنامه در این گزارش مدعی شد که سفیر ایران در یمن به دلیل اختلافاتی که با جنبش انصارالله به وجود آمده از یمن اخراج شده و به دنبال خارج شدن از این کشور است. رسانه‌های سعودی هم متعاقب آن به این فضاسازی نادرست دامن زدند.
در نهایت پس از آن محمد عبدالسلام، سخنگوی انصارالله در مصاحبه خود تاکید کرد: آقای ایرلو، سفیر ایران در یمن با هماهنگی‌هایی که انجام شده توانسته است از یمن خارج شود و تمامی صحبت‌هایی که در مورد اختلافات با ایران وجود دارد همه کذب است و ما آن‌ها رد می‌کنیم.
مقامات جمهوری اسلامی ایران از جمله سخنگوی وزارت خارجه هم تاکید کردند که حسن ایرلو به دلیل کرونا و پیگیری مداوای خود در راه کشور است و صحبت‌هایی که در مورد اختلافات با انصارالله مطرح شده به هیچ وجه صحت ندارد.
پیگیری جنایت سعودی‌ها در سازمان های بین المللی
همانطور که قبلا اشاره شد وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه تشییع پیکر شهید ایرلو، ضمن محکومیت جنایات و تجاوزات سعوی‌ها اعلام کرد: «ما اعتراض خودمان را بر اساس کنوانسیون‌های بین المللی به طور رسمی اعلام خواهیم کرد و در عین حال امیدوار هستیم که هر چه زودتر یمن در مسیر راه حل سیاسی بتواند از این جنگ و محاصره سخت انسانی خارج شود.»
کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک، پروتکلی اختیاری مربوط به حل اختلافات دولت‌های متعهد به قرارداد وین تصویب کرده که در صورت اختلاف بین کشورها، دولت‌ها می‌توانند شکایت خود را به دیوان دادگستری بین المللی واقع در لاهه کشور هلند ارائه دهند. در واقع دادگاه لاهه وظیفه رسیدگی به اختلافات قانونی میان کشورها را دارد. طرفین دعوا می‌توانند ظرف دو ماه بعد از اعلام وجود اختلاف با یکدیگر با توافق مشترک به جای دیوان دادگستری بین‌المللی، شکایت خود را به یک‌محکمه داوری ارجاع نمایند.
دیوان بین‌المللی دادگستری هیأتی شامل ۱۵ قاضی، یک رئیس و یک نائب رئیس است که برای مدت سه سال توسط قضات دیوان انتخاب می‌شوند و انتخاب قضات به عهده مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل است. قضات با استناد به موازین حقوق بین الملل شکایت کشورها را بررسی کرده و حکم صادر می‌کند.
آینده مذاکرات تهران و ریاض چگونه خواهد شد؟
تاکنون ۴ دور مذاکره مستقیم بین تهران و ریاض به صورت غیررسمی و در سطح امنیتی برگزار شده است. در این مذاکرات دو طرف با یکدیگر تبادل اطلاعات کرده و از مواضع یکدیگر مطلع شدند. با این حال عربستان حتی حین مذاکرات با ایران خواستار جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران شده است. حال با توجه به شهادت سفیر ایران در صنعا و تعلل سعودی‌ها برای اجازه بازگشت او به ایران و درگیری‌های لفظی بین مقامات ریاض و تهران این سوال پیش می‌آید که این مسائل بر مذاکرات بین ایران و عربستان چه تاثیراتی خواهد داشت.
دکتر حکم اهمز، کارشناس لبنانی مسائل خاورمیانه و سردبیر شبکه خبر المنار در مناظره با یک کارشناس سعودی درباره شهادت حسن ایرلو و تاثیرات آن در مذاکرات ریاض و تهران، پاسخ داد: «مقصر اصلی شهادت حسن ایرلو، سعودی‌ها هستند. زیرا بر اساس قوانین سازمان ملل، این دیپلمات حتی اجازه عبور از آسمان خودِ عربستان را نیز داشت.»
اهمز در ادامه به مذاکرات بین ایران و عربستان اشاره و افزود: «طرفی که در این مذاکرات کوتاهی و تعلل می‌کند سعودی‌ها هستند. آن‌ها منتظر نتایج مذاکرات وین هستند. اگر نتایج این مذاکرات مثبت باشد عربستان به مذاکرات باز می‌گردد. ایرانی‌ها در مذاکرات صادق هستند و عقب نمی‌کشند.»
او در ادامه در پاسخ به ادعا‌های سعودی‌ها مبنی بر دخالت ایران در امور کشور‌های منطقه و یمن، گفت: «همه کشور‌های منطقه آگاه هستند که ایران قادر است تا به راحتی هر کشوری را که می‌خواهد هدف قرار دهد، اما بعد از انقلاب اسلامی به هیچ کشوری حمله نکرده و همیشه از کشور‌های عربی و غیرعربی منطقه حمایت کرده است و هیچ گاه در امور داخلی کشوری دخالت نکرده مگر زمانی که از او درخواست کمک شده باشند.»
سلیمان العقیلی، کارشناس سعودی این مناظره با فرافکنی سعی کرد بر جنایات سعودی‌ها سرپوش بگذارد و ادعا کرد: «وفات سفیر ایران ربطی به عربستان نداشت و علت وقوع این حادثه به دلیل اهمال «حوثی ها» بود. مذاکرات ایران و عربستان کاملا وابسته به مذاکرات وین است و این وابسته به قدرت هسته‌ای ایران است.»
گفتنی است شهادت سفیر حسن ایرلو تنها نمونه‌ای از صد‌ها هزار مرگی است که صدایی ندارند. تجاوزات ائتلاف سعودی به صنعا باعث شده هزاران یمنی در حالی که منتظر پرواز‌های پزشکی و کمک‌های به اصطلاح بشردوستانه که سال‌ها پیش وعده داده شده و عملی نشده، هستند، کشته شوند.
عربستان با حمایت آمریکا و متحدان منطقه ای از هفت سال پیش تجاوزات خود را به یمن آغاز کرده که نتیجه آن کشته شدن صد‌ها هزار یمنی و میلیون‌ها نفر آواره بوده است. همچنین زیرساخت‌های یمن را ویران کرده و قحطی و بیماری‌های عفونی را در این کشور گسترش داده است.
گردآوری و تنظیم: فاطمه دخیلی
منابع:
کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک (۱۹۶۱)
https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/۹_۱_۱۹۶۱.pdf
چه کسی مسئول تاخیر در خروج حسن ایرلو سفیر تهران از صنعا است؟ (۲۲ دسامبر ۲۰۲۱)
https://www.youtube.com/watch?v=lBDpzWnsDXc
ایران از ریاض به دلیل تاخیر عمدی که منجر به مرگ سفیر شد شکایت خواهد کرد (۲۲ دسامبر ۲۰۲۱)
https://www.tehrantimes.com/news/۴۶۸۳۵۹/Iran-to-sue-Riyadh-for-deliberate-delay-that-led-to-ambassador-s
آیا سفیر ایران به دلیل اختلاف با «انصارالله» صنعا را ترک کرد؟ (۲۰ دسامبر ۲۰۲۱)
https://arabic.sputniknews.com/۲۰۲۱۱۲۲۰/
