به گزارش سایت خبری پرسون از اصفهان، شرق خیابان هاتف مجموعه‌ای جالب‌توجه از دوره‌های سلجوقی و صفوی قرار دارد که شامل مسجد تاریخی شعیا، مقبره امامزاده اسماعیل، سردر، صحن و چهارسوق بسیار بزرگی در جوار آن است. این بنا این روزها با آسیب‌های فراوان و بی‌توجهی‌های عمیقی روبه‌روست و جانش در خطر قرار گرفته است. در این گزارش به معرفی این میراث ملی مهم ایرانیان پرداخته‌ایم و ضمن شرح آسیب‌هایش، راهکارهایی برای درمان ارائه کرده‌ایم. این اولین گزارش از مجموعه مطالب «دیدبان» است که در هر کدام به دیدار، معرفی مفصل و ارزیابی میراث مهم اصفهان می‌پردازیم و ضمن شرح مشکلات، راهکارهای بهبود را هم بیان می‌کنیم.
قدم اول: کتیبه‌خوانی‌های آستانه
سردر رفیع بنای مقبره و امامزاده دارای یک حاشیه کاشی است و یحتمل از دوران حکومت ترکمانان آق‌قویونلو باقی‌مانده است. در بالای پشت بغل سنگی سردر ورودی و در زیر چهارسوق به خط نستعلیق برجسته بر لوح سنگی این بیت حک‌شده است: «بتوفیق سرکاری این بنا/ عوض شد بلطف خدا بی عوض». در طرفین در به خط نستعلیق سفید بر زمینه لاجوردی این چهار بیت نوشته شده است: «اول ابراهیم از امر شهنشاه جهان/ آنکه محمود دوکون از طالع مسعود شد/ در صفای بقعه و سعی بنای مدرسه/ کین عمارات از علو همتش موجود شد/حبذا فرخنده اقبال معلی فطرتی/بانی تعمیر در این کعبه مقصود شد/ صوفی پاک‌اعتقاد شاه دین سلطان‌حسین/ ساعی اتمام هریک عاقبت محمود شد/ کتبه علی نقی الامامی ۱۱۱۵.» بالای سکوی طرفین سردر به خط بنایی شطرنجی لاجوردی بر زمینه آجر سوره نصر در دو طرف تکرار شده و عبارت «قال النبی صلی الله علیه و آله انا مدینه العلم و علی بابها» نیز نوشته شده است. کتیبه سردر ورودی نیز به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی بدین نحو است: «بسم‌الله‌الرحمن الرحیم/ قد وفق‌الله تعالی مشید ارکان الزمان سلطان العدل والاحسان و محکم بنیان الامن والامان ناشر المسلک الجعفری ناصر مذهب الاثناعشری السلطان بن السلطان بن السلطان والخاقان بن الخاقان بن الخاقان شاه سلطان حسین الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان عن‌الله طبیب هذه العتبه الی سیدالجلیل اسماعیل بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابیطالب علیه‌السلام و کان السالک فی داعی المقرب حضره السلطان حاجی محمدابراهیم بیک یوزباشی زید توفیقه. کتبه ابن محمدمحسن علی‌نقی الامامی سنه ۱۱۱۵.»
قدم دوم: کتیبه‌خوانی‌های امامزاده
کتیبه سردر امامزاده واقع در جنوب صحن، به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی بدین شرح است: «اتمام هذه العماره المنوره فی ایام الدوله السلطان الاعظم و الخاقان الاکرم مروج مذهب الائمه المعصومین السلطان بن السلطان بن السلطان ابوالمظفر شاه صفی الموسوی الحسینی الصفوی بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه و افاض علی کافه العالمین بره و عدله و احسانه فی شهر ذی‌القعده الحرام فی ۱۰۴۱ کتبه محمدرضا الامامی.» در زیر کتیبه مذکور لوح سنگی نصب و به خط ثلث عبارات و اشعاری بدین نحو حجاری شده است: «قد وفق لعماره هذه البقعه الشریفه والروضه المنیفه من فاز التائید لدین الاحمدی و امتاز بترویج الشرع المحمدی اعنی السلطان بن السلطان بن السلطان و الخاقان بن الخاقان بن‌الخاقان ابوالمظفر ابوالمنصور شاه سلطان حسین الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان لازال به رکن الاسلام رکینا و متن الایمان متینا کتبه ابن محمد محسن علی نقی الامامی ۱۱۱۴.» در ادامه شعری با این ابیات را می‌بینیم: «شهنشهی که عطارد که منشی در اوست/ همیشه عاجز طغراکشی کشور اوست/ جناب حضرت سلطان‌حسین که روی زمین/ تمام در کنف ظل عدل‌پرور اوست/ رسید رشحه از فیض عام و انعامش/ بدین زمین که فلک سایه‌بان منظر اوست/ مزار حضرت عالی‌مقام اسمعیل/ که قبله‌گاه دعا بارگاه اطهر اوست/ بگوش هوش شنیدم ز غیب مصراعی/چو لولویی که ز بحر خیال مظهر اوست/ ببین شکوه حریم مزار اسمعیل/ چه خوش مطابق تاریخ مهرگستر اوست/قبله ایرانیان بانی این خیر است لیک/ یافت اتمام این بنا از سعی ابراهیم بیگ». در سمت راست مدخل رواق بقعه، لوحی از مرمر نصب شده و روی آن این دو بیت دیده می‌شود: «به عهد جم نگین فتحعلی‌شه خسرو عادل/ ز خاصان نظام‌الدوله مردی نام او جعفر/ نمود اقدام بر تعمیر این کاخ سرافرازی/ که باشد نامش اسماعیل از ذریه حیدر». کمی که در مقبره بگردید، می‌بینید که در اطراف رواق بقعه به خط نستعلیق بر زمینه لاجوردی این اشعار گچ‌بری شده است: «از حکم دارای زمان سلطان‌حسین کامران/ معمار ارکان جهان شاهنشه فرمانروا- کتبه محمد صالح الاصفهانی/ شاهی که شد معماری دولت‌سرای دین او/ زان پیش کز حکم خدا بنیاد هستی شد بنا/ آنجا که موج آور شود دریای عدل دائمش/ زنجیر نوشروان بود موج سراب کم‌بقا/ آواز طبل شهرت نام سکندر را گرفت/ چون شد سواد لشکرش در چشم عالم سرمه سا/ ساعی شد ابراهیم بیگ آن خیراندیشی که هست/ از بندگان محرم خلوت‌سرای پادشا/ از پاکی ذاتش بود ره در حریم حرمتی/ کز دورباش کبریا ره بسته بر باد صبا/ کین روضه جنت‌سرشت این عبرت قصر بهشت/ آرد زمهر و ماه خشت سازد به‌صدق از نو بنا/ چه روضه دارالامن جان دل‌های نور قدسیان/ آویخته بر سقف آن مانند قندیل طلا/ دست دعای سائلان برگشته در این آستان/ز ایوان نعمای جنان یابند کشکول گدا/ شاهنشهی کز لطف او هرگز نگردد ناامید/ کوری به این درگاه اگر افتد به امید شفا/ آواز طبل شهرت نام سکندر را گرفت/ همت به آن راضی نشد این مصرعم شد رهنما/ باز این ملائک آشیان نو شد ز سلطان جوان/راضی نشد خاطر به آن درفکر شد طبع رسا/ تا از مکان و از مکین از ساعی و از شاه دین/ باشد قلم حرف‌آفرین باز این دو مصرع شد ادا/ این منزل چون کعبه نو، از سعی ابراهیم شد/ سلطان داور کرد نو، مأوای اسماعیل را/ دیگر به فکر دلنشین در طبع معنی‌آفرین/از لطف رب‌العالمین آمد به‌گوشم این ندا/این کعبه آیین صفا، از سعی ابراهیم شد/الطاف سلطان نو نمود این حجر اسماعیل را ۱۱۱۱». نکته مهم درباره این کتیبه این است که عبارت «الخاقان شاه سلطان حسین الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان» در به رنگ زرد است؛ همچنین به نظر می‌رسد برخی از کلمات در این سردر پس از مرمت در جای مناسب خود قرار نگرفته‌اند.
در بالای این اشعار به خط ثلث طلایی بر زمینه فیروزه‌ای صلوات بر معصومین نوشته شده است؛ به این صورت: «اللهم صل علی محمد المصطفی وعلی علی المرتضی و علی حسن المجتبی و علی حسین الشهید بکربلا و علی زین‌العابدین و علی محمدالباقر و علی جعفرالصادق و علی موسی‌الکاظم و علی علی موسی‌الرضا و علی محمدالتقی و علی علی‌النقی و علی حسن‌العسکری و علی محمدالمهدی.» و در هلال صورتی پس از دو آیه اول آیه‌الکرسی این جملات دیده می‌شود: «هذا المشهد و الروضه المنور المقدس الامام سید اسماعیل بن الامام زید بن حسن بن الامام امیرالمؤمنین حسن بن الامام المتقین و امیرالمؤمنین علی‌بن ابیطالب.» در داخل سرسرا نیز کلمات «الحکم لله، الملک لله، الحمد لله و العزه لله» نوشته شده است. در غرب سردر، سنگ نوشته‌ای به خط ثلث برجسته بر دیوار نصب شده که حاکی از معافیت مردم محل از یراق‌پوشی و بستن نخل است: «بسم‌الله الرحمن الرحیم حسب‌الفرمان قضاجریان از تاریخ شهر محرم‌الحرام سنه ۱۱۱۵ رقم مبارک اشرف صادر شد؛ آنکه حکم جهان‌مطاع شد؛ آنکه دراین‌وقت اهل محله واقعه در جوار امامزاده واجب التعظیم والتکریم اسماعیل علیه و علی آبائه التحیه والتسلیم به‌محله امامزاده از تکلیف یراق‌پوشی ایام عاشورا و امثال آن از بستن نخل و غیره معاف فرمودیم. داروغکان و عمال دارالسلطنه مزبوره حسب المسطور مقرر دانسته من بعد به هیچ‌وجه من الوجوه تکلیف یراق پوشی و بستن نخل و غیره به اهل محله مزبوره ننموده و ایشان را از امور مزبوره معاف و مسلم دانند ودر این باب غدقن دانسته هرساله رقم مجدد طلب ندارند و از فرموده تخلف نورزند و در عهده شناسند برطبق عرض عالی‌جاه مقرب الخاقانی جالینوس الزمانی حکیم باشی کتبه علی نقی.» بر آرامگاه در این بخش ضریح منبتی قرار دارد و پیرامون دیوارها ازاره‌هایی به ارتفاع یک متر و مزین به کاشی برجسته و طلایی و از این قسمت تا سقف، گچ‌بری‌ها و طلاکاری‌های بسیار نفیس دیده می‌شود و بین آن در اطراف حرم به خط ثلث برجسته طلایی بر زمینه لاجوردی ۲۶ آیه اول به همراه بخشی از آیه ۲۷ سوره ملک به این ترتیب: «بِسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمَنِ‌الرَّحِیمِ تبَارَکَ‌الَّذِی بِیَدِهِ‌الْمُلْکُ وَ هُوَ ... سِیئَتْ وُجُوهُ‌الَّذِینَ کَفَرُوا وَقِیلَم» به زیبایی هرچه تمام‌تر گچ‌بری شده است.
قدم سوم: دیدار با دختر شاه‌اسماعیل سوم!
در ضلع جنوب داخل حرم، سنگ قبری از جنس مرمر متعلق به دختر شاه اسماعیل سوم وجود دارد که بر روی آن جمله: «هوالباقی وفات مرحومه مغفوره زینت نساء بیگم بنت مرحمت و غفران پناه شاه اسمعیل به تاریخ هجدهم شهر شعبان سنه ۱۱۹۶» حکاکی شده است.
قدم چهارم: دری که موزه‌های جهان خواستارش هستند!
بین مقبره امامزاده و مسجد شعیاء دهلیزی وجود دارد که به‌وسیله در فوق‌العاده نفیسی از دوران آل‌مظفر به یکدیگر متصل می‌شوند. روی این در علاوه بر صلوات بر پیامبر و ائمه، کلمات «الله، لااله الَا الله، العظمه لله، الملک لله، محمد، محمد رسول‌الله و علی» و این عبارت حجاری شده است: «امر باحداث هذاالباب احرازا للمغفره والثواب فی ایام دوله السلطان الاعظم مولی سلاطین الامم ناشر العدل والاحسان باسط الامن والامان ظل الله فی الارضین قطب الحق والدین شاه محمود بن السلطان الاعظم محمد بن المظفر خلدالله ملکه الپهلوان الاعظم الصاحب الاکرم تاج‌الدوله والدین علی رشیدالخراسانی من خاص ماله.»
قدم پنجم: گردشگری کتیبه‌محور در محوطه مسدود!
در ضلع جنوب شرقی چهارسوق و در داخل محوطه مشرف به کوچه که با نرده و درب آهنی همیشه مسدود است، چهار سنگ‌قبر و دیواری که مزین به انواع کاشی‌کارهای مختلف است، وجود دارد. روی دومین قبر که بسیار نفیس و مدفن قاضی صفی‌الدین محمد زواره‌ای است، از سمت راست «الملک لله» و ابیات ذیل نوشته شده است: «چون نامه جرم ما به هم پیچیدند/ بردند و به میزان عمل سنجیدند/ بیش از همه کس گناه ما بود ولی/ مارا به محبت علی بخشیدند». بر غرب آن به سال ۹۹۵ عباراتی به این شرح می‌بینید: «وفات العالم الربانی والعارف الصمدانی قدوه العلماء المحققین و اسوه الفقهاء المدققین قاضی حوائج السائلین و کفیل مصالح المومنین مطاع العالمین و مطبوع العالمین صفیا للشریعه والافاده والدین محمد ابن عمده القضاه و المتشرعین خادم شرع سید المرسلین غیاث‌المله والدین الملاعلی الزواری تغمد هماالله بغفرانه فی منتصف فی شهر شعبان المعظم سنه خمس و تسعین و تسعمائه من هجره مقصود ایجاد البریه عمل صدرالدین سنگ‌تراش.» در ضلع جنوبی به خط نستعلیق برجسته این اشعار نوشته شده است: «افتاد دین ز مرتبه اعتبار حیف/ حیف از سپهر شرع که شد بی‌مدار حیف/ رفت از جهان جهان فضیلت دریغ و درد/ شد کاروان فضل و شرف زین دیار حیف/قاضی صفی که مرکز پرگار شرع بود/رفت از میان و کرد کنار اختیار حیف/ تاریخ فوت قاضی دنیا و دین که رفت/از مرگ او هر آئینه بر روزگار حیف/ جستم زعقل گفت که بر لوح دل همین/ حیف از جهان دانش و دین صدهزار حیف ۹۹۵.» و در شمال سنگ قبر نیز این ابیات وجود دارد: «احکم قاضیان صفی‌الدین/ که حکم بود در فروع و اصول/عمرها بر بساط شرع نشست/ به‌طریق رسول و زوج بتول/ روز آخر ازین نشیمن خاک/ کرد در روضه جنان نزول/سال فوتش ز هر که پرسیدم/ بس که بودند از عزاش ملول/ اشک می‌ریختند و می‌گفتند/ وای از مرگ جانشین رسول». بر اضلاع راست و چپ دیوار شرقی صحن به خط بنایی لاجوردی بر زمینه آجر «لااله‌الاالله محمد رسول‌الله علی ولی‌الله» و بر داخل هلال سقف این بخش به خط بنایی لاجوردی و فیروزه‌ای بر زمینه آجر «الله محمد علی» نوشته شده است؛ همچنین بر سایر قبور نیز تاریخ‌های 1027 و 1088 و برخی اشعار و عبارات وجود دارد.
قدم ششم: دیدار مسجد کهن و کتیبه‌هایش
درجوار امامزاده، بنایی بسیار قدیمی منتسب به حضرت شعیا قرار دارد. در ضلع شمالی داخل ضریح کتیبه‌ای سنگی نصب و بر آن، این جملات حک شده است: «وَ وَجَدْنا فی کتابِ اَصِفا اَنَّ اَوَّلَ مَسجِدٍ کبیرٍ بُنِیَ بِاصفهان مَسجِدُ شَعیاءِ وَ بَناهُ ابوعباس المُغتی فی زَمَنِ عَلی صلواتُ الله علیهِ و آلب اَرسلان بَعد نَیِّف وَ خَمس مِأه بَعدَ ما عَلیها بِقوةٍ وَ قَدْ اَمَرَ بِعمارتِهِ فی عامِ احَدَ عَشَرَ وَ مِأه بَعدَ اَلفَ وَ بعبارةٍ اُخری هِیَ مَرقَدُ شَعیاءِ النبی علیه‌السلام. علی‌نقی الامامی ۱۱۱۲.» در حاشیه مقبره آیات ۱۸ و ۱۹ سوره توبه به این صورت گچ‌بری شده‌اند: «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَاللَّهِ ... وَاللَّهُ لَا یَهْدِی‌الْقَوْمَ‌الظَّالِمِین» و در انتهای آن جمله «صدق الله العظیم و صدق رسوله النبی الکریم کتبه ابن محمد محسن الامامی» نوشته شده است.
کتیبه سردر شمالی این مسجد به خط ثلث طلایی بر زمینه کاشی لاجوردی گل‌دار، مجددا شامل آیات ۱۸ و ۱۹ سوره توبه «قَالَ‌اَللَّهُ تَبَارَک وَ تَعَالَی بِسْمِ‌اَللّهِ اَلرَّحْمنِ‌اَلرَّحِیمِ وَ بِهِ نَسْتَعِینُ قَالَ‌اَللَّهُ َتعَالَی إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَاللَّهِ... وَاللَّهُ لَا یَهْدِی‌الْقَومَ‌الظَّالِمِینَ» و در انتها عبارت «صدق الله العظیم و صدق رسوله الکریم کتبه علی نقی الامامی ۱۱۱۲» است.
در شرق سردر گفته شده، در آهنی قرار دارد که پس از ورود به آن به شبستانی متصل می‌شود. در جنوب آن محرابی قرار دارد که بر سمت راست آن پس از (بِسْمِ اَللّهِ اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَلَّ جَلَالُهُ وَ عَظِمَ شَأْنِهِ وّ َلَا إِلَهَ غَیْرُهُ) آیه الکرسی «اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَالْحَی‌الْقَیومُ ... هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ» نوشته و در پایان به «کتبه محسن الامامی» ختم شده است. در سمت چپ نیز آیات ۲۶ و ۲۷ سوره آل‌عمران «بِسْمِ اَللّهِ اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ قَالَ‌اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَلَّ جَلَالُهُ وِ عَظِمَ شَأْنِهِ و لَا إِلَهَ قُلِ‌اللَّهُمَّ مَالِک‌الْمُلْک تُؤْتِی‌الْمُلْک مَنْ تَشَاءُ وَ تَنْزِعُ‌الْمُلْک ... مَنْ تَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ» دیده می‌شود. در اطراف محراب نیز آیات ۱۸ و ۱۹ سوره توبه «قَاْلُ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَاللَّهِ ... وَاللَّهُ لَا یَهْدِی‌الْقَوْمَ‌الظَّالِمِینَ صَدَقَ اَللَّهُ اَلْعَظِیمُ» نوشته شده است. پس از آن در دو سطر و به اندازه کوچک‌تر ، عبارت «توفیق یافت به اتمام این محراب محمدمهدی بن میرزا اسمعیل انباردار کتبه محمدمحسن ابن محمدرضا الامامی فی سنه ۱۱۰۰» به چشم می‌خورد. داخل محراب نیز آیه ۱۴۴ سوره بقره «قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ ... مَااللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ» و جمله «کتبه محسن الامامی سنه ۱۱۰۰» قرار دارد. در بالای محراب به خط ثلث بر زمینه لاجوردی «سُبْحَانَ اَللَّهِ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَااَللَّهُ وَ اَللَّهُ أَکبَرُ وَ لاَحَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَا بِاللَّه» نوشته شده است و در داخل محراب کاشی‌کاری، محراب کوچک بسیار زیبایی از سنگ مرمر قرار دارد که بالای آن به خط ثلث زرد بر زمینه آبی کم‌رنگ «سبحان ربی الاعلی و بحمده» و بر روی مرمر «لااله الَا الله محمدرسول الله علی ولی‌الله» نوشته شده است.در ضلع جنوب‌غربی مقبره محرابی دیده می‌شود که بر روی آن این عبارات به خط نستعلیق سفید بر زمینه لاجوردی نوشته شده است: «به توفیق پروردگار قادر سید حسینعلی طباطبائی نقیب‌زاده مشایخ موفق شد درسال یک‌هزار و سیصد و شصت و دو هجری قمری آستان مقدس حضرت اسماعیل دیباج جد بزرگوار خود و مسجد شعیا را که منهدم شده بود با مراقبت سید عبدالکریم میرعمادی تعمیر نماید.» بر گنبد بنا هم به خط بنایی لاجوردی بر زمینه آجر پس از سوره اخلاص به همان شیوه، این جملات نوشته شده است: «قال الله تعالی واذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسمعیل ربنا تقبل منا انک انت السمیع العلیم صدق الله العظیم و صدق رسوله النبی الکریم عمل کاتب العبد حسن بن علی بن غیاث البناء.» همچنین در زیر آن به خط ثلث بسیار برجسته سه رگی شامل دو لاجوردی و یک سفید بر زمینه آجر چهار بار «یا سبحان» و چهار بار «یا سلطان» دیده می‌شود.
قدم هفتم: سنگاب‌خوانی!
صحن امامزاده فضایی مستطیل‌شکل به مساحت تقریبی 800 مترمربع است. پیرامون آن در سه ضلع شرق، غرب و شمال نزدیک به 15 اتاق و حجره قرار دارد. در وسط صحن و در جوار باغچه، دو سنگاب قرار دارد که روی هردو صلوات بر پیامبر و ائمه حکاکی شده است و بر سنگاب سمت راست، علاوه بر آن، جمله «وقف نمود بر آستانه حضرت امامزاده اسمعیل این حوض را حاجیه شاهمر بنت حاج‌میرزا علی جزی برخواری سنه ۱۰۴۹» نیز دیده می‌شود.
قدم هشتم: روایت مشکلات و راهکارها
وضعیت محوطه مقبره قاضی صفی‌الدین بسیار اسفناک است. پایین دیوار و روی قبرها به‌طور مرتب مکانی برای تعویض روغن خودرو یا موتورسیکلت بوده است و اکنون انبار دپوی نخاله است؛ به‌طوری‌که خوانش عبارات روی یکی از سنگ‌قبرها به‌سختی میسر شد. در پایین دیوار، بسیاری از آجرها شکسته شده و همه‌جا مملو از وسایلی مانند نردبان، گونی و پلاستیک است. برای نمایش این منظره دلربا البته نیازی به ورود به محوطه نیست و تمامی آن از نرده‌های زنگ‌زده جداکننده فضا، قابل‌دیدن است. ضمنا برای ورود به این بخش اخذ مجوز از سازمان اوقاف الزامی است.
دیوارهای زیر چهارسوق بسیار کثیف بوده، برخی از قسمت‌ها نم‌زدگی داشته و از شوره، سفید شده است.
شش فروشگاه در بخش پیشین تعطیل شده و وضعیت نامطلوبشان فضا را زشت و به‌هم‌ریخته کرده است.
این فضا به‌شدت نیاز به نورپردازی استاندارد دارد.
رنگ سفیدی که بر دیوارهای مشرف‌به صحن امامزاده در سنوات گذشته زده‌شده، پوسته کرده و منظره نامطلوبی دارد.
بسیاری از کاشی‌های مشرف به صحن محتاج مرمت فوری‌اند.
تابلوی بسیار بزرگ فلزی با عبارت هیئت حسینی امامزاده اسماعیل در زیر بخش بیرونی چهارسوق نصب شده که از شدت مستعمل بودن دورنگ شده است.
در معبر سمت چپ سردر ورودی (ضلع شمالی)، به نظر می‌رسد سقف کوچه دچار سستی شده و به شکل اضطراری دو چوب بزرگ برای جلوگیری از وقوع فاجعه در وسط کوچه بر سقف عمود کرده‌اند؛ منتها از زمان به‌کارگیری این روش نوین و استاندارد بیش از 15 ماه می‌گذرد.
فضای سبزی حدفاصل چهارسوق تا خیابان هاتف ایجادشده است. در این فضا جای کاشت حداقل شش درخت یا درختچه تزیینی وجود دارد. یکی از درختان سرو کاشته شده کاملا خشک‌شده و یک درخت دیگر نیز در حال خشک شدن است. جای خالی تابلوی معرفی دوزبانه این مکان در ورودی معبر از سمت خیابان هاتف به‌شدت خالی است. باتوجه به سن بیشتر گردشگران، نصب چهار نیمکت در معبر و زیر چهارسوق و دو نیمکت در صحن امامزاده لازم است.
منبع:اصفهان زیبا
