به گزارش سایت خبری پرسون، داستان احداث دیوار بتنی بین مرز ایران و ترکیه برمی گردد به 5 سال پیش که مقامات ترکیه اعلام کردند احداث دیوار بتنی در مرز مشترک با ایران با نیت جلوگیری از تردد تروریست‌ها و شبه نظامیان پ کا کا وابسته به حزب کارگران کردستان ترکیه بین دو کشور است.
آن طور که رسانه‌های ترکی مطرح کردند بیش از یک هزار نیروی پ. ک. ک. در اردوگاه‌هایی در مرز با ایران فعالیت دارند و با احداث این دیوار جلو تردد آنها گرفته خواهد شد، چرا که این افراد خرابکار هرازگاه مورد تعقیب ارتش ترکیه قرار می‌گیرند و برای فرار به داخل ایران خودشان را پنهان می کنند و دست دولت ترکیه به آنها کوتاه می شود.
البته برخی دیگر معتقدند که این دیوار بتنی بانیت جلوگیری از سیل مهاجرت غیر قانونی از دیگر کشورها از مرز ایران رخ می دهد؛ به طوری که شبکه دولتی تی‌آر‌تی هابر اعلام کردکه این دیوارها “به شکل قابل ملاحظه‌ای” در “کاهش” عبور مهاجران غیرقانونی و قاچاق کالا موثر بوده‌اند و حتی متین کوراباتیر مدیر مرکز تحقیقات پناهندگی و مهاجرت در آنکارا، گفت: ساخت این دیوار به اتمام نرسیده است هنوز هم برخی مهاجران از مرز ایران وارد خاک ترکیه می‌شوند.
خبرنگار پرسون برای اینکه موضوع را بیشتر بررسی کند با تعدادی از کارشناسان بین المللی صحبت کرده است که در ادامه می خوانید:
دیوار کشی با تایید مقامات ایران انجام می شود
رحمان قهرمانپور کارشناس مسائل ترکیه در این خصوص معتقد است: احداث دیوار مرزی توسط دولت ترکیه موضوع نگران کننده ای برای ایران نیست و تنها ترکیه با نیت جلوگیری از فعالیت گروه های پ ک ک دست به این کار زده است.
وی گفت: از زمان بحران جنگ داخلی سوریه کردها به واسطه حمایت غربی ها از جمله امریکایی ها و به دست آوردن تسهیلات نظامی اقدام به حملاتی به ترکیه کردند به همین خاطر رجب طیب اردوغان رئس جمهور ترکیه برای مقابله با قدرت گرفتن این گروه دست به احداث مرز دیواری کرده است، که این مرز دیواری تنها در مرز ایران نیست بلکه در مرز ترکیه با سوریه نیز این دیوار مرزی احداث شده است.
این کارشناس مسائل ترکیه ادامه داد: گروه پ ک ک به سه محور فعالیت دارند بخشی از آنها در مرز ایران_ ترکیه به نام پژاک، بخشی به نام حزب خلق در مرز سوریه_ ترکیه و بخشی دیگر در مرز اقلیم کردستان عراق_ ترکیه فعالیت دارند که باعث نگرانی دولت ترکیه شده است.
قهرمانپور تصریح کرد: دولت ترکیه برای احداث این دیوار مرزی اش با دولت ایران همسو است و مقامات کشورمان این موضوع را نگران کننده نمی دانند؛ چرا که چندین بار گروه های کرد دست به خرابکاری در مرز ایران و ترکیه زده اند از جمله لطمه زدن خط انتقال گاز ایران به ترکیه که موجب خسارت مالی به دو کشور شده بود.
او یادآور شد: برخی از اوقات گروهک های کرد دست به خرابکاری در کشور ترکیه می زنند و برای فرار به مرز ایران هجوم می آوردند که با احداث این دیوار مرزی جلو تردد آنها گرفته خواهد شد و به نوعی قدرت این گروه خراب کار گرفته خواهد شد.
این کارشناس مسائل ترکیه در پاسخ به سوال خبرنگار پرسون درباره اینکه آیا نیت ترکیه برای احداث این دیوار مرزی جلوگیری از سیل مهاجرت غیر قانونی و پناهجویان از کشور افغانستان و پاکستان از مرز ایران به ترکیه و کشورهای دیگر اتحادیه اروپا است؟ پاسخ داد: پناهجویان غیر قانونی خیلی برای کشور ترکیه تهدید به حساب نمی آیند؛ در حال حاضر سه میلیون نفر از مردم سوریه در ترکیه سکونت دارند و این موضوع یک برگ برنده ای برای ترک ها در مقابل اتحادیه اروپا به حساب می آید که نشان می دهد که جمعیت قابل توجهی از پناهجویان را در کشورش نگهداری می کند، بنابراین موضوع جلو گیری از تردد مهاجران غیر قانونی به ترکیه برای احداث دیوار مرزی قابل قبول نیست.
قهرمانپور خاطرنشان کرد: احداث دیوار مرزی بین ایران_ ترکیه مورد استقبال مقامات ایرانی است و جای نگرانی وجود ندارد؛ البته این مرز دیواری برای تمامی نقاط مرزی طراحی نخواهد شد و تنها بخشی از مرز بین دو کشور این دیوار به اجرا در خواهد آمد.
نگرانی وجود ندارد
برای بررسی بیشتر این موضوع خبرنگار پرسون گفتگویی با یکی دیگر از کارشناسان مسائل ترکیه انجام داده است که وی تمایلی نداشت نامش در این گزارش درج شود،گفت: احداث مرز دیواری بین ایران و ترکیه از سوی دولت ترکیه موضوع جدیدی نیست که بخواهیم به آن واکنش نشان دهیم چرا که اجرای این طرح برمی گردد به 4 سال پیش و دولت ایران نیز کاملا در جریان اهداف این طرح از سوی دولت ترکیه قرار دارد.
وی ادامه داد: جای هیچ نگرانی وجود ندارد چرا که ترکیه همواره روابط سیاسی و اقتصادی نزدیکی با ایران داشته و به عنوان یک دولت دوست در کنار ایران بوده است و به اعتقاد بنده نیازی نیست رسانه ها به این موضوع بپردازند.
این کارشناس مسائل ترکیه خاطرنشان شد: دولت چین نیز با برخی از کشورهای هم مرزش دیوار مرزی احداث کرده است و حتی دولت امریکا در زمان ریاست جمهوری ترامپ نیز طرح احداث دیوار مرزی بین ایالات متحده با مکزیک را آغاز کرد بنابراین احداث دیوار مرزی یک مسئله داخلی در هر کشور است و نمی توان به این موضوع ورود پیدا کنیم؛ شاید زمانی دولت ایران نیز به دلیل پهناور بودن کشورش بخواهد در برخی از مرزها برای کنترل امنیت این اقدام را انجام دهد.
دیوارکشی مانع پیش روی روابط ملت ها نیست
سیامک کاکایی کارشناس مسایل منطقه نیز در این خصوص گفت: احداث دیوار مرزی در بخش‌هایی از مرز ایران و ترکیه مساله داخلی ترکیه است و اما به لحاظ روانی حس خوشایندی به ایرانیان نمی‌دهد.
او اعلام کرده است که دیوار مرزی میان ایران و ترکیه با هدف ایجاد امنیت و مقابله با ناامنی، مقابله با مهاجرت روز افزون افغان‌ها که از مرز ایران انجام می‌شود و مقابله با قاچاق کالا احداث می‌شود، گفت: این دیوار اکنون در مرز استان وان با ایران در حال احداث است. چهار استان شرقی ترکیه با ایران هم مرز است که بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند. در فاز اول دیوار سازی فعلا ۶۲ کیلومتر از مرز وان ساخته شده است.
وی افزود: ترکیه با هدف مقابله با ناامنی و قاچاق کالا و تردد مهاجران اقدام به احداث دیوار در مرز ایران می کند. احداث دیوار و اقدامات بلوک بندی بر کنترل ترددها از جمله تحرکات گروه‌های تروریستی در نواحی مرزی تاثیر گذار است، اما آیا دیوارکشی کلید حل مشکلات امنیتی در ترکیه است؟ آن‌هم در مرز با ایران که کمترین تنش و چالش را داشته است. اگر این روش مناسب و موثر برای امنیت باشد، پس باید انتظار داشت ترکیه سراسر مرز با عراق را دیوارکشی کند؛ کاری که دشوار و پر هزینه به نظر می آید. برخی کارشناسان سیاست و امنیت یک عامل مهم‌تر ثبات و امنیت داخلی کشورها را اهتمام به حل ریشه‌ای مشکلات از جنبه های اقتصادی و فرهنگی می دانند. در عین حال در بلندمدت این مساله جای پرسش دارد و مشخص نیست که واقعا دیوارسازی مرزی تا چه اندازه اهداف اعلامی ترکیه از احداث این دیوار را تامین می کند و با آن مطابقت خواهد داشت.
استقبال مقامات ایرانی ازدیوار کشی مرزی
پیش از این یک منبع آگاه در وزارت امورخارجه ایران با تأیید تصمیم ترکیه مبنی بر احداث دیوار در بخشی از مرزهای خود با ایران اعلام کرد: چنین اقدامی باید با اطلاع تهران باشد. به گزارش ایرنا و خبرگزاری صدا و سیما، این مقام که نامش فاش نشده، تأکید کرده که ایران از طرح ترکیه برای احداث دیوار در مرز با ایران آگاه است و از آن استقبال می‌کند. منبع آگاه مذکور اعلام کرده «دو میلیارد دلار کالای منسوجات قاچاق از مرزهای ترکیه وارد ایران می‌شود که اگر دیواری کشیده شود، از ورود این میزان قاچاق به کشور جلوگیری می‌شود. ما حتی تشویق می‌کنیم این اتفاق زودتر بیفتد و کالای قاچاق به ایران نیاید.
در سال ۹۶ سردار محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح در پاسخ به سوالی درباره سفرش به کشور ترکیه از گفت وگو با همتای ترک خود درباره این دیوار صحبت کرده و گفته بود: در این سفر با رییس ستاد ارتش ترکیه دیدار و گفت‌وگو کردیم و توافقات خوبی نیز بین دو طرف انجام شد. در موضوع مرزهای مشترک با ترکیه مقرر شد تا این کشور نیز به مرز توجه بیشتری کند. ما از امتداد مرزها و اقدامات کنترلی از سوی ترکیه در مرزها استقبال کردیم چراکه این کار برای مقابله با قاچاقچیان انسان، موادمخدر، اسلحه و همچنین اقدامات تروریستی و... انجام می‌شود. به گفته باقری، اقدامات ایران و ترکیه در این زمینه، مکمل یکدیگر خواهد بود. وی ادامه داد: در بحث جلوگیری از عبور تروریست‌ها نیز از مرزهای مشترک، توافقات خوبی صورت گرفت و در آینده نیز رییس ستاد ارتش ترکیه به ایران سفر خواهد کرد.
دیوار کشی مرزی در سایر نقاط جهان
هم ترکیه و هم ایران، «حزب کارگران کردستان» (PKK) را گروهی تروریستی می‌دانند و به همین دلیل، ظاهرا ایران هم موافق مرزکشی میان خاک دو کشور بوده تا به این وسیله، گروه‌های جدایی‌طلب در منطقه را در موقعیت ضعف قرار دهد.
با این همه، دیوار کشیدن در مرز میان کشورها، نه اتفاق تازه‌ای است و نه محدود به مرز میان ایران و ترکیه است. جالب اینکه ایران مدت‌ها پیش کلنگ ساخت یک دیوار مرزی میان خاک خود با پاکستان را زده که قرار است ۹۶۰ کیلومتر طول داشته باشد.
پاکستان هم از سال ۲۰۰۵ میلادی ساخت دیواری به طول نزدیک به ۲ هزار و ۴۰۰ کیلومتر در مرزهای خود با افغانستان را کلید زد که در صورت تکمیل، می‌تواند یکی از طولانی‌ترین مرزهای محافظت شده در جهان باشد.
عربستان سعودی هم در سال ۲۰۰۳ میلادی ساخت دیواری به طول هزار و ۸۰۰ کیلومتر در مرزهای خود با یمن را آغاز کرد، اما کمی بعد، به دلیل اختلافات سیاسی میان دو کشور، ساخت این دیوار متوقف شد. در منطقه غرب آسیا (خاورمیانه)، دیوار میان شهرک‌نشینان اسرائیلی و نوار غزه هم هست که داستان خود را دارد.
دیوارهای مرزی بسیاری هم در حال ساخت هستند؛ به عنوان نمونه، هند و بنگلادش در حال ساخت دیواری به طول حدود ۳ هزار و ۳۰۰ کیلومتر در مرزهای خود هستند و دیوار مشابهی هم میان هند و میانمار در حال احداث است که قرار است هزار و ۶۰۰ کیلومتر طول داشته باشد.
گزارشی از: محمد خادمی
