یادداشت / تعریف بحران و تجربه نبودن متولی برای حل و فصل این موضوع در استان اصفهان، همانند یک عادت بد نهادینه شده است، غبار بحران هایی که نا خودآگاه همه ما را دچار عارضه بی تفاوتی کرده است !
سایت خبری پرسون- روزی که این مطلب نوشته شد 26 آذر ماه بود ابری از تردید ها بر روی سر شهر کشیده شده بود !
وبارها نفس هایمان را به آرامی شمردیم تا رسیدیم به امتداد شب!
در انتهای بامداد 25 آذر ماه بود که بسیار شتابزده از طرف کارگروه آلودگی هوا، اطلاعیه ای داده شد مبنی بر اینکه چهارشنبه 26 آذر ماه به علت آلودگی هوا، اصفهان و بعضی از شهرستان ها تعطیل است!
مثل همیشه خبر فوری بود و تصمیم برای اجرای آن فوری تر!؟
اما چه فوریتی پیش آمده بود؟! ما که بیشتر از یک هفته است رنگ صفه را ندیده بوده ایم!
ایرج حشمتی مدیر کل محیط زیست استان اصفهان در مصاحبه ای با روزنامه عصر اصفهان از آیین نامه ماده 5 تبصره 3 قانون هوای پاک گفته بود: قانونی که در شرایط خاص اگر شاخص های آلودگی هوا به مدت 48 ساعت ادامه داشته باشد. باید الزامات و تمهیداتی برای یک رده بالاتر به کار برده شود .
روزهای سیاه آسمان اصفهان در 24 و 25 آذرماه همان شد که در این ماده قانونی پاک باید میشد! و اینطور به قول مدیر کل محیط زیست استان اصفهان، بر اساس همان آیین نامه با تعطیلی تمامی دستگاه های اداری از انباشت آلودگی جلوگیری می شود.
اما ابهام در این نکته است که تاکید نشده بود پیشتر از این روزهای گفته شده هوا آلوده و رمقی برای اصفهان نمانده بود! چرا باید یک هفته از بحران عبور کنیم تا برسیم به روز اجرای یک ماده قانون یکروزه که شاید فردا هم مثل همان ابربهاری در بیابان که می اید و می بارد و لحظه ای بعد می رود باشد!
بیشتر بخوانید؛
حال اصفهان از نظر آلودگی هوا خوب نیست
به ظن؛ شاید باید گفته شود تعارفی در این میان وجود دارد ! ولی با چه کسانی؟! صنایع آلاینده؟! خودروهای فرسوده ؟!یا ...، نکته جالبی که در سال جاری زیاد با آن برخورد نکرده ایم خبرهای داغ توبیخ صنایع بود به دلیل استفاده از سوخت مازوت ! شاید کمی مغرضانه به نظر برسد اما پیشنهاد می کنم با یک سرچ ساده به خبرگزاری ها سری بزنید خبر های اینچنینی مثل خبر ایسنا در سال 98 با این عنوان « ششم دی ماه امسال بود که رئیس امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان از استفاده سه واحد صنعتی استان طی چند روز از سوخت مازوت خبر داد و تاکید کرد: این واحدهای صنعتی در شعاع تاثیرگذار بر روی کلانشهر اصفهان و چند شهر اطراف در چند روز گذشته به‌دلیل افت فشار گاز طبیعی، سوخت خود را تغییر داده و از مازوت استفاده کردند که پس از پیگیری‌های انجام شده توسط اداره کل حفاظت محیط زیست و دادستانی اصفهان و با تمهیدات انجام شده و همکاری شرکت گاز استان، سوخت این واحدها مجدد به گاز طبیعی برگشت.»
اما در سال 99 ! باورش سخت است ولی همه جا آرام بود و هیچ سوخت مازوتی به دادگاه استنتاق محیط زیست برده نشده بود!شاید یکی دوتا همین دوروز اخیر!
در سال جاری یعنی سال پر دود و دم 99 چرا صنایع در آرامش مطلق خود بدون هیچ گونه تیتر ی که منجر به پاسخ گویی مهمی باشد از سوخت مازوت استفاده می کنند آیا تعللی در کار است؟! ما یقه کدام نهاد را باید بگیریم؟! ستاد بحران یا محیط زیست یا مردم و خودروهای فرسوده آنها.
بیشتر از واگویه ها از دستاوردی بگوییم که زیاد هم روی آن مانور داده نشد، پروژه ای در سال 1396 با هدف تعیین منشأ و سهم منابع تولید کننده ذرات معلق (PM2.5) به عنوان مهمترین عامل شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان و نیز شناسایی ترکیبات آلاینده همراه آنها، از سوی شهرداری اصفهان به دانشگاه صنعتی اصفهان واگذار شد و پس از بروز برخی محدودیت ها و مشکلات اجرایی و با تمدید زمان اجرا، با توافق طرفین، در نهایت نتایج آن در اسفندماه 1398 به کارفرما ارائه گردید و اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان ناظر این پروژه علمی شد.
بر اساس پژوهش های این گروه 15 نفره علمی؛ کلانشهرهای ایران به خصوص شهرهای صنعتی همچون اصفهان با وضعیت توپوگرافی خاص(مکان نگاری)، با مشکل جدی در این زمینه رو به رو هستند و در سال های اخیر با توسعه ناپایدار صنایع مختلف بدون توجه لازم به مسائل مرتبط با محیط زیست، افزایش تعداد و تردد خودروها، تغییرات آب و هوایی از جمله کاهش نزولات آسمانی، خشکسالی و بروز طوفان های گرد و غبار، و نیز پدیده وارونگی دمایی (اینورژن) در فصول سرد، میزان ذرات معلق در فصول مختلف سال و به تبع آن مشکلات آلودگی هوا مواجه بودند. و نتیجه ای که با نمونه برداری در بیش از 50 نقطه شهر اصفهان مشخص شد این بود که مهمترین عامل مؤثر برکیفیت هوای شهر اصفهان، غلظت ذرات معلق ریز کوچکتر از 2و نیم میکرون است. که منابع تولید کننده این ذرات (شامل صنایع مختلف، خودروها و منابع طبیعی) هستند.
حالا براساس یافته های این طرح، سهم بخش صنعت در فصول مختلف سال بین 12 تا 37 درصد متغیر است که حداکثر آلایندگی این بخش در فصول سرد سال می باشد. سهم بخش صنعت در مجاور مناطق و واحدهای صنعتی بیشتر است و نباید با درنظر گرفتن سهم در کل شهر این موضوع مغفول واقع شود البته در این بین، سهم بخش حمل و نقل در تولید ذرات معلق هوای شهر اصفهان را بین 33 الی 53 درصد عنوان کرده اند که حداکثر آلایندگی این بخش مربوط به فصول گرم سال می باشد.پس در حال حاضر، فعلا با این بخش کاری نداریم.
همه این آمارها مطرح شد تا بگوییم برای 48 ساعت وضعیت اضطرار نبود که یک شبه تعطیلی بتواند آلودگی چندین ساله را برطرف کند ! هم اکنون وارد فصل سرما شده ایم و سهم 30 درصدی صنایع نقشی پررنگ در این روزهای خاکستری ما ایفا می کند! و اما سوال کلیدی که می طلبید مقدمه بالا برایش نوشته شود این است که چرا محیط زیست با توجه به این پژوهش ارزنده و اطلاعات جامع آن، هنوز تمهیدی چاره نکرده است؟ چرا ستاد بحران استانداری مثل همیشه در اینگونه موارد به درمان مقطعی موضوع بسنده کرده است ؟! مثل همان طرح زوج فرد با روایتی از چهار ارگان که هرکدام خلاف ارگان دیگری اطلاعیه صادر کرد و هنوز هم ابهام این تصمیم چهارگانه علامت سوالیست در موضوعات مشابه، مبنی بر عدم هماهنگی و مدیریت صحیح بحران های پیش رو!
در پایان؛ اصفهان بارانیست تا روز یکشنبه و مدیریت بحران لحظه ای آرام گرفت تا روزهای آتی و ذرات معلقی که نه با مدیریت شسته خواهد شد و نه با باران های کوتاه مدت! پس فعلا باران هوارا شفاف کرد ولی موضوع آلودگی را نه!
نویسنده: نرگس رضایی -روزنامه نگار
