ناصرالدین شاه قاجار علاقۀ فراوانی به هنر نوظهور عکاسی داشت و ظاهرا برای عکاسی کردن سوژهای بهتر از همسران پرشمارش نمییافت؛ همسرانی که از نظرگاه نخوتآمیز شاه، «کنیزهای» او به حساب میآمدند.
از نگهبانان اسب ناصرالدینشاه در حیاط کاخ تا مطربان موکب شاهی در دشت لار؛ با این عکسها شما را به تماشای صحنههایی از زندگی مردم ایران در دوران قاجار میبریم.
در تهران قدیم از خورشها با عنوان مسمن یاد میکردند البته این مسمنها در زبان تازی به «ادام» معروف بودند. «محمود منیعی» تهرانپژوه، در باره دستور پخت تعدادی از مسمنها توضیح میدهد.
معمارباشی دربار حدود ۱۴۰ سال قبل مسجد و مدرسه در محدوده تهران قدیم بنا کرد که هنوز معماری فاخر و چشمنواز آن بر سر زبانهاست. حاج ابوالحسن اصفهانی، که در دوره قاجار منصب معمارباشی و لقب صنیع الملک را داشت، بانی این مسجد و مدرسه است.
یکی از غذاهای خوشمزه پرآوازه تهرانیها آبگوشت است. بر اساس بعضی روایتهای شفاهی ابداع این غذا از سوی تهرانیها بوده و مبدع آن «علینقیخان آشپز» است که یک غذای تازه به منوی غذایی اهالی تهران اضافه کرده است.
بازارچه سوسکی در حوالی بازار امینالسلطان و در محدوده سرقبرآقا برای اهالی دروازه غار نامی آشناست؛ نامی متفاوت که با بخشی از تاریخچه محله گره خورده و برای اهالی قدیمی یادآور روزگار گذشته است. در گفتوگو با «علیرضا زمانی» تهرانپژوه، به تاریخچه و علت نامگذاری بازار سوسکی پرداختیم.
ایران در دوران قاجار در تماس فزایندهای با دنیای غرب و بازارهای جهانی قرار گرفت؛ در آن دوران تریاک به کالایی تجاری تبدیل شد و تولید و تجارتش افزایش یافت تا جایی که سود قابل توجه صادرات تریاک موجب شد زمینهای مخصوص کشت غلات، پنبه و محصولات دیگر به کاشت خشخاش اختصاص یابد که این موضوع قحطی بزرگی در سالهای ۱۸۷۱ تا ۱۸۷۲ میلادی را در پی داشت.
کوچه و بازار صابونپزخانه یا به قول اهالی دروازه غار «صامپزخونه» گذری بود با مغازههای متعدد صابونفروشی و یکی از مشهورترین اماکن محله دروازه غار. دهها مغازه و کارگاههای کوچک و بزرگ تولید صابون در این گذر سالها صابون مصرفی تهرانیها را تامین میکردند.
بین اهالی قدیمی محله دروازه غار گرمابه لوکس طلایی حافظ به «حمام چهارشنبه» معروف بود. این حمام هر روز از ۴صبح تا ۸ شب باز بود. وقتی از اهالی دلیل این نام را میپرسیم، هیچکس علت دقیقش را نمیداند.
۴۸ سال قبل، وقتی شیخ رجبعلی در مغازه خیاطی جمع و جورش و فارغ از هیاهوی توسعه ناگهانی تهران دغدغه سر به راه کردن لاتهای محله دروازه غار را داشت، کمی آنطرفتر اهالی محله در تکاپوی ساخت مسجدی بودند که پاسخگوی نیازهای معنویشان باشد.
انتخاب عنوان «غار» برای یکی از میدانهای معروف تهران و یکی از ۱۲ دروازه پایتخت، که نامی متفاوت بود، گفته میشود به داستان ناپدید شدن یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و یک نامگذاری بخصوص برمیگردد.
بهجتآباد یکی از کانونهای اصلی ارامنه در تهران بود و اکنون نیز ارامنه بسیاری در این محله زندگی میکنند. مهاجرت ارامنه به بهجتآباد اما داستانی پر فراز نشیب دارد؛ از مهاجرت بینتیجه این گروه به ارمنستان تا انتخاب بهجتآباد به عنوان محل جدید زندگیشان که زمینه کوچ آنها به دیگر محلهها را فراهم کرد.
گاسپار ایپکیان نخستین فردی بود که بر کرسی شهرداری تهران نشست. در دوره فعالیت او اتفاقات و اقدامات مهمی انجام شد که همچنان بعد از گذشت بیش از یک قرن باقی و جاری است.
۱۵ اردیبهشت سال ۱۳۵۱ که پله، اسطوره فوتبال ، با پیراهن سفید سانتوس برزیل روی چمن ورزشگاه نوپای آزادی قدم گذاشت و تماشاگران تهرانی را بهتزده کرد، یکی از به یادماندنیترین روزهای فوتبال پایتخت به حساب میآید.