هرچند از نگاه برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی با توجه به پیشینه نه چندان موفق مناطق آزاد تجاری کشور در سه دههای که از آغاز فعالیتشان میگذرد، ایجاد منطقه آزاد تجاری در استانی مانند مازندران که فرآیند صنعتی شدن در آن همواره روی ریلی لرزان طی شد ممکن است پیامدهای منفی متعددی هم داشته باشد، اما در هر حال دستکم روی کاغذ و بر اساس ضوابط و مقررات، منطقه آزاد تجاری میتواند فرصتهای اقتصادی مناسبی را برای افزایش سرمایهگذاری در سرزمین میزبان ایجاد کند.
در جامعه بومی مازندران این باور وجود دارد که با تصویب منطقه آزاد تجاری مازندران امکان بهرهمندی از همه مزایای آن برای ساکنان سراسر استان فراهم میشود، اشتباه است. طرح منطقه آزاد تجاری سه لکهای یا سه نقطهای مازندران که به شورای عالی مناطق آزاد و هیئت دولت پیشنهاد شد و به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید، نخستین نمونه از منطقه آزاد تجاری غیرمتمرکز در کشور محسوب میشود و مجموعا یکهزار و ۶۰۵ هکتار مساحت دارد که در سه نقطه از استان قرار گرفته است. یعنی مزایای بهرهمندی از این طرح فقط شامل سه نقطه محدود در بندر امیرآباد با ۱۰۶۰ هکتار مساحت، منطقه ساحلی چپکرود جویبار تا میرود بابلسر با ۴۶۱ هکتار مساحت و محوطه بندر نوشهر با ۸۴ هکتار مساحت میشود و ارتباطی به مناطق خارج از این محدودههای بندری ندارد.
بنا به اظهار نظر مسوولان ارشد مازندران تصویب این طرح به تقویت روابط با کشورهای حاشیه دریای خزر دارد میتواند فرصتهای اقتصادی جدید و ارزشمندی را برای مازندران ایجاد کند و به ارتقاء جایگاه این استان در اقتصاد منطقه بینجامد.
استاندار مازندران نیز در این زمینه اظهار داشت: با توجه به رویکرد دولت سیزدهم در حوزه ارتباط با کشورهای حوزه CIS، یکی از بسترهای مهمی که میتوانست به ارتقاءِ فعالیتهای تجاری و اقتصادی با این کشورها کمک کند ایجاد منطقه آزاد بود که دولت محترم با پیگیریهای متعدد این اقدام را انجام داد.
وی ادامه داد: پیگیریهای زیادی انجام شد که بتوانیم در سه نقطه مهم مازندران فرصت بهرهگیری از مزایای مناطق آزاد تجاری را داشته باشیم و با همکاری مجمع نمایندگان استان در نهایت این طرح به تصویب رسید. البته مراحل مختلفی داشت و در شورای نظارت مجمع تشخیص مصلحت بحثهای جدی روی این موضوع انجام شد. در نهایت با رفع ایراداتی که شورای نگهبان از طرح گرفت خوشبختانه منطقه آزاد تجاری مازندران در شورای نگهبان تصویب شد.
با تصویب منطقه آزاد تجاری در مازندران بسیاری از ارگان ها و نهادها در حال خوشه چینی از این ظرفیت برای ارتقای جایگاه حوزه کاری خود هستند که گردشگری و صنایع دستی از جمله این بخش ها است.
در این خصوص مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی مازندران روز دوشنبه به محصولات صنایع دستی استان که قابلیت صادرات دارد، اشاره کرد و گفت که سرامیک، محصولات چوبی و نساجی از جمله این کالاها هستند.
حسین ایزدی افزود: با توجه به ظرفیت بسیار خوب مناطق آزاد برای توسعه این بخش از صنعت گردشگری استان، معافیت از تعرفههای مالیاتی ظرفیت خوبی برای صادرات محصولات صنایعدستی مازندران محسوب میشود.
وی با اشاربه صادرات ۴.۵ میلیون دلاری محصولات صنایعدستی استان مازندران در سال جاری اظهار داشت: با توجه به دغدغه تولیدکنندگان در زمینه صادرات و فروش محصولات می بایست یک شرکت هلدینگ برای حمایت تولیدکنندگان صنایعدستی در استان فعال و در این عرصه وارد شود.
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی مازندران ادامه داد: در منطقه آزاد تجاری با حضور سرمایهگذاران خارجی و داخلی میتوانیم در خصوص صادرات و فروش تولیدات صنایعدستی برنامههای خوبی داشته باشیم.
وی به برگزاری جشنواره فرهنگی گردشگری مشترک در منطقه آزاد اشاره کرد و گفت: با خدمات دریا محور میتوان گردشگری را توسعه داد و از ظرفیت های آن در استان استفاده کرد.
ایزدی با اشاره به فعالیت بیش از ۶ هزار تاسیسات گردشگری و حضور میلیونی مسافر در مازندران گفت: چند منطقه در مازندران به عنوان منطقه آزاد تعرف شده که باید برای سرمایهگذاری در سواحل برنامهریزیهای مطلوب صورت گیرد.
وی با برشمردن ظرفیت تاریخی از جمله ۲ هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی، چهار پایگاه میراث ملی و جهانی عباس آباد بهشهر، فرح آباد، اسپهبد خورشید، و یوش ادامه داد: در ماههای اخیر پایگاه میراث ملی راه آهن در ایستگاه راه آهن ساری راهاندازی شد و در همین راستا به دنبال جهانی کردن پایگاه اسپهبد خورشید، ایجاد پایگاه میراث جهانی جنگلهای هیرکانی در غرب استان و باغ سه هکتاری رامسر هستیم.
ایزدی به ۶ شهر دارای بافت تاریخی ساری، آمل، قائمشهر، بابل، آلاشت و بابلسر اشاره کرد و گفت: بزودی بافت تاریخی سه شهر دیگر نیز اضافه خواهد شد.
وی یکی از بخشهای فعال صنایعدستی و هنرهای سنتی در استان عنوان کرد و به قدمت بالای صنایعدستی مازندران طبق کاوشها و حفاریهای باستانشناسی در زمینه سفال و نساجی سنتی اشاره کرد و اظهارکرد:هفت هزار هنرمند و صنعتگر صنایعدستی در استان شناسایی و در سامانه مجوز ثبت شده است.
ایزدی از دریافت حدود ۱۳۰ مهر اصالت ملی و ۱۳ مهر اصالت بین المللی تولیدات صنایعدستی هنرمندان مازندران به عنوان دیگر ظرفیت های موجود استان در عرصه تاریخی و هنری نام برد.