سیامک کاکاوند دکتری معماری:
به گزارش سایت خبری پرسون، سیامک کاکاوند- دکترای معماری و پژوهشگر در حوزه شهرسازی در یادداشتی نوشت: طرح نماهای شهری به‌صورت خطی و ضابطه محور در سطح شهر تهران تعریف گردیده است این رویکرد با انتقادات و چالش‌های متعدد روبرو است. با عنایت به پیچیدگی موضوع تأثیر و تأثرات مجموعه عوامل مؤثر مخصوصاً عوامل کیفی نظیر هویت، خوانایی، ارتقاء کیفیت فضاهای شهری، لزوم ارتباط با دیگر اسناد شهرسازی و معماری، لزوم بهره‌برداری از فناوری‌های نو، مباحث مرتبط با خلاقیت و نوآوری، مشارکت و شفافیت رویکرد موجود پاسخگو نیست و نیاز به مداخله‌ای جامع و پاسخگو در راستای ارتقاء و بهبود وضعیت موجود به‌شدت احساس می‌گردد.
مبانی نظری و پایه‌های تئوریک طرح نماهای شهری تعریف نگردیده است. چشم‌انداز، اهداف، راهبردها، سیاست، برنامه‌ها و اقدامات در یک سند مدون و یا سند قانونی ابلاغی مراجع ذیصلاح مانند شورای شهر، شورای عالی شهرسازی و معماری...وجود ندارد. تصمیمات و ارزیابی‌ها کمیته‌های نما در سطح مناطق و ستاد ها فاقد مبنای نظری مدون و جایگاه قانونی استوار است و عمدتاً بر اساس تجربه و دانش شخصی اعضاء کمیته مذکورصورت می‌پذیرد. درواقع ارزیابی‌ها طراحی نماهای شهری فاقد مبنای موردتوافق در کمیته‌های تخصصی چالش اساسی وضعیت موجود است. علاوه بر کمیته طراحی نما های شهری کار گروه های دیگری در شهرها نظیر کمیته طراحی مساجد و کمیته طراحیبناهای شاخص و غیره وجود دارد که هریک بر مبنای ضوابط محدود و خطی و دستور العمل های ناهماهنگ و غیر مرتبط با یکدیگر منظر شهری شهرهارا مدیریت می نمایند. لازم است در راستای اقدامات و فعالیت‌ها این مبانی در قالب سند طراحی شهری تنظیم و تدوین گردد و پس از هماهنگی با دیگر طرح های توسعه شهری در قالب یک سند جامع و یکپارچه سامان یابد و صرفاً پس‌ازآن نسبت به ارزیابی طرح‌ها و هدایت و راهبری طرح نماهای شهری اقدام گردد. علاوه بر موارد فوق موضوعات دیگر نظیر نحوه طراحی نمای ابنیه در حریم شهر ها و عرصه‌های طبیعی بلاتکلیف و نامشخص است.همچنین نسبت طراحی نماهای شهر با طرح‌های موضوعی نظیر تقویت هویت محلات در شهر، شهر پایدار، نورپردازی فضاهای شهر، مدیریت منظر شبانه ، مبلمان شهری، طراحی فضاهای سبز و غیره با یکدیگر مشخص نیست و ارتباط نظامند و هدفمند لازم را با یکدیگر ندارند. جمله موارد به‌صورت منسجم و یکپارچه در قالب یک سند قانونی می‌بایست تعریف ، مصوب و مبنای ارزیابی‌ها و مدیریت طرح های نماهای شهری قرار گیرد.
شایان‌ذکر است ارتباط و پیوند سند با دیگر اسناد و انطباق و هماهنگی نسبی در بین چشم‌اندازها، اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و اقدامات اسناد فرادست(طرح جامع و طرح مدیریت سیما و منظر شهرها...) و طرح های مکمل(طرح های نورپردازی شهرها و طراحی مبلمان شهری و طراحی فضاهای سبز و طبیعی شهرها...) نیز از مهم‌ترین مؤلفه‌های مطمح نظر است. این طرح‌ها در فقدان ارتباط شکلی و محتوایی با یکدیگر شکل‌گرفته و از مهم‌ترین دلایل آشفتگی و نابسامانی منظر شهری گردیده‌اند. مدیریت شهری با عملکرد ضعیف خود در بخش مبانی نظری در طول زمان علیرغم هشدارها و انتقادات حرفه مندان قادر به تولید اسناد هماهنگ و منسجم نبوده و متأسفانه شاهد آسیب‌ها و چالش‌های متعدد در طی زمان بوده‌ایم.
در بحث اجرای نماهای شهری آیین‌نامه‌های مختلف اجرایی و نشریه‌های ملی وجود دارد که لازم است در نگاه همه‌جانبه نگر این آیین‌نامه در یک ساختار جامع قرارگرفته و تحت مدیریت برنامه ریزان موضوع طراحی نماهای شهری قرار گیرد. در رویکرد خطی و جز نگر موجود موضوع اجرا و پایش طرح های مصوب کاملاً به فراموشی سپرده‌شده و مجموعه اقدامات صرفاً محدود به برگزاری همایش‌ها و هم‌اندیشی‌های یک‌سونگر و خطی گردیده است. در صورت تبیین ساختار جامع مدیریت شهری ناچار به مداخله هدفمند و نظام‌مند می‌گردد. به‌عبارت‌دیگر ساختار جامع مدیریت شهری را مکلف می‌نماید که مجموعه اقدامات مرتبط در چارچوبساختار صورت داده و نواقص و نارسایی‌ها را در جهت ساختار تکمیل نماید. در حال حاضر پس از گذشت زمان طولانی متأسفانه شاهد بی‌توجهی به بسیاری از مؤلفه‌های مورد انتظار در طراحی نماهای شهری هستیم.
از مهم‌ترین مؤلفه‌ها هویت است موضوع هویت نیازمند تبیین در اسناد بالادست بوده و طرح‌های فرودست در بخش مبانی خود می‌بایست نسبت خود را با موضوع مشخص و نحوه و چگونگی اجرا را در قالب مصادیق، الگوها، برنامه‌ها و اقدامات مدون و مکتوب نمایند. در غیر این صورت موضوعات فوق صرفاً در طول زمان به‌عنوان یک دغدغه مطرح و هیچ‌گاه اقدام عملی مؤثر و نظام‌مند را در راستای پاسخ و ارائه راهکار عملی...، شاهد نخواهیم بود. موضوع خوانایی فضاهای شهری و تقویت نظام نشانه‌ای نیز از همین دست می‌باشند لذا کلیه موضوعات می‌بایست در سند جامع انعکاس یافته و مصادیق، الگوها و برنامه‌های لازم در سند طرح و انعکاس یابند.
بخشی دیگر از مؤلفه‌ها مرتبط با فرم کالبدی شهر و طراحی نما است. درواقع طراحی نما در حال حاضر بی‌توجه به ضوابط و مقررات شکل‌دهنده فرم کالبدی شهر است. در وضعیت مطلوب طراحی فرم کالبدی و طراحی نماهای شهری در ارتباط نظام‌مند و ساختارمند با یکدیگر صورت‌پذیرند. چنانچه مجموعه طرح‌های فرادست و فرودست ذیل مدیریت جامع، منسجم و یکپارچه تعریف شوند و شکل بگیرند امکان طراحی و مداخله هم‌زمان این موضوعات وجود خواهد داشت. در حال حاضر این نگرش و رویکرد در مدیریت طراحی نماهای شهری مشاهده نمی‌گردد. لیکن تبیین نظام جامع از زمینه‌های تحقق موضوع است.
سرفصل‌های ذیل را به‌عنوان اجزا پیشنهادی سند قانونی طراحی نماهای شهری می‌توان در نظر گرفت.
• مبانی نظری
• تعریف چشم‌انداز، اهداف، راهبرد، سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات
• رویکردهای طرح
• ساختار و فرایند ارزیابی کمیته‌ها تخصصی
• آیین‌نامه‌های اجرایی نما
• ساختار و فرایند کمیته عالی
• احصا طرح‌ها و برنامه‌های موضعی و موردی
در واقع سند مذکور مجموعه موضوعات مورد نیاز طراحی نماهای شهری را تنظیم و در قالب یک سند طراحی شهری به منظور بهره برداری مردم ، طراحان ، مدیریت شهری و کمیته های تخصصی قرار می دهد و در کنار ضوابط و مقررات دیگر موضوعات مرتبط را مشخص و معین می نماید.
