سیامک کاکاوند، دکترای معماری:
به گزارش سایت خبری پرسون، سیامک کاکاوند؛ دکترای معماری و پژوهشگر در حوزه شهر سازی در یادداشتی نوشت:
اینکه توافق گسترده‌ای در زمینه اهمیت تحقق‌پذیری طرح وجود دارد، امری واضح است. امروزه طراحان به تحقق‌پذیری طرح بسیار توجه می‌کنند و تئوریسین‌های طراحی آن را به‌عنوان بخش کاملی از فرایند طراحی می‌بینند برنامه‌ها و سیاست‌ها بدون هیچ‌گونه تلاشی برای سنجش پیشرفت در راستای دستیابی به اهداف و مقاصد صورت می‌گیرند. نبود یک ارزیابی سیستماتیک در تحقق‌پذیری برنامه ممکن است حاصل موانع متعددی باشد که در سر راه محققان وجود داشته است.
شکست تحقق‌پذیری نیز زمانی رخ می‌دهد که نظریه برنامه درست باشد، اما به‌درستی در جای خود قرار نگرفته باشد.
شکست اجرا، همچنین می‌تواند به‌اندازه چنین برنامه‌ای که با تقید به طرح اصلی و یا فاقد سازگاری باکیفیت اجراشده‌اند، مرتبط باشد.کیفیت اجرا، برای تحقق طرح و دستیابی به نتایج حیاتی است. امر مذکور نشانگر اهمیت توجه به تحقق‌پذیری طرح‌ها و برنامه‌هاست.
نقش و جایگاه پیش‌بینی فرایند نظارت و پایش
عدم نظارت و پایش طرحهای توسعه شهری و منطقه‌ای از مهم‌ترین عوامل چالش‌برانگیز و آسیب‌زا است. بر این اساس به‌کارگیری اصول برنامه‌ریزی استراتژیک و تحلیل و واکاوی گلوگاه‌های بحرانی و شناسایی پتانسیل‌ها و محدودیت‌های نظام پایش طرحهای شهری، راهبردهایی را به‌منظور اصلاح و بهبود فرایندهای موجود ارائه می‌نماید.
یافته‌ها نشان می‌دهد که مدیریت چندگانه و فقدان سازوکار نظارت یکپارچه، عدم تعریف شرح وظایف مشخص و بخشی نگری نهاده‌ای ذی‌ربط درزمینه نظارت بر طراح های شهری و همچنین، فقدان پشتوانه‌های قانونی برای پیاده نمودن مکانیزم های مرتبط با امر پایش، آسیب‌های جدی بر پیکره طرحهای نماهای شهری کشور وارد نموده‌اند.
این امر نشان‌دهنده نیاز به بازتعریف قانونی و سازمانی فرایند نظارت و ارزیابی نحوه اجرای طرحهای توسعه در قالب نهادی منسجم به‌منظور مدیریت و پایش یکپارچه طراحی نماهای شهری در سطح مناطق شهری است.
با توجه به اینکه استقرار و عملکرد مطلوب چنین نهادی نیازمند اصلاح وضعیت فعلی است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود ضمن رفع کاستی‌های موجود در نظام پایش طرح های شهری شهری بر اساس اولویت‌های تعیین‌شده، بر بسترهای قانونی و نهادی صورت پذیرد الزامات لازم برای استقرار نظام یکپارچه مدیریت و پایش فراهم گردد.
لزوم طراحی و به‌کارگیری مکانیزم های کنترل و نظارت، به‌منظور اطمینان از اجرای مناسب هر برنامه‌ای، بر کسی پوشیده نیست.
اجرای طرحهای توسعه شهری نیز به‌عنوان یک برنامه مستلزم طراحی و به‌کارگیری مکانیزم های نظارتی است، تا از این طریق امکان بررسی میزان تحقق طرح و اختلافات میان طرح و اسناد قانون هدایت شهر قابل‌بررسی و ارزیابی باشد.
در این نظارت نقاط قوت و ضعف طرح‌ها و الزامات قانونی آن‌ها شناسایی‌شده و فعالیت‌ها و اقدامات موردنیاز در راستای تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده، هدایت می‌شود.
نیاز به نظامی که بتواند میزان تحقق هر یک از راهبردهای طرح را مشخص نماید و از سوی دیگر میزان دستیابی به چشم‌انداز طرح نیز معین شود. مفهوم نظارت بر تحقق طرح شامل پیگیری و اطلاع از نحوه اجرایی شدن طرح، نظارت و کنترل تحقق، و عملی شدن نتایج مورد انتظار طرح است.
به‌منظور انجام چنین نظارتی می‌بایست یک نظام نظارتی طراحی و ایجاد شود و معیارها و شاخص‌های ارزیابی به‌منظور قیاس وضعیت موجود و وضعیت مطلوب بسیار حائز اهمیت است.
به‌منظور استفاده از شاخص‌ها در امر نظارت و ارزیابی، شاخص‌ها می‌بایست مجموعه‌ای از ویژگی‌های علمی و کاربردی را دارا باشد. موضوع طراحی نماهای شهری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیاز به‌پیش بینی پایش طرح به دلیل ماهیت پیچیده و چندبعدی طراحی نماهای شهری بیش‌ازپیش در منظر و نظر طراحان نظام مذکور باید مطمح نظر قرار گیرد.
با نگاهی به مباحث فوق به نظر می‌رسد رویکرد ضابطه محور و ابلاغ ضوابط محدود به‌هیچ‌عنوان قادر به تحقق مجموعه انتظارات نیست لذا به‌منظور تحقق‌پذیری، پایش، مشارکت، رسیدگی به شکایات و اعتراضات و غیره صرف ابلاغ ضوابط و یا حتی تولید سند کافی و پاسخگو نیست.
موضوعات فوق در قالب بخشی از سند می‌بایست تعیین تکلیف گردد و تشکیلات و توان اجرایی لازم در ساختار مدیریت و اجرا پیش‌بینی و از قابلیت سامانه‌ها در رصد موضوعات بهره بردای نمود.
با عنایت به اهمیت موضوع بخشی از هر سند می‌بایست به برنامه‌هاو اقدامات مرتبط با تحقق‌پذیری و بخشی از ساختار در جهت پایش موضوعات تجهیز و مدیریت گردند.
موضوعات مرتبط با شفافیت و مشارکت و نظارت در قالب سامانه نظیر تجربیات مشابه به خوبی قابل‌پیگیری هست که در ساختار پیشنهادی نظام جامع طراحی نماهای شهری شایسته توجه و تعریف است.
منبع: پرسون
