موی زیر پوستی عارضه‌ای آزاردهنده است که بر اثر تراشیدن یا بیرون‌کشیدن موهای بدن و رشد دوباره آنها به درون پوست رخ می‌دهد. در این شرایط، ممکن است التهاب، درد و برجستگی‌های کوچک در ناحیه‌ای دیده شوند که مو برداشته شده است. موی زیر پوستی تقریبا شایع است و می‌توان با روش‌هایی احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. برای آشنایی با علل این عارضه و بهترین روش‌های پیشگیری از آن، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
موی زیر پوستی چیست؟
عارضه موی زیر پوستی هنگامی ایجاد می‌شود که موی بدن به‌جای سطح پوست، زیر پوست رشد کند. این اتفاق پس از تراشیدن مو، بیرون‌کشیدن آن یا استفاده از موم اتفاق می‌افتد. در این حالت، متوجه برجستگی کوچک و گرد یا جوشی پر از ترشحات چرکی می‌شوید. گاهی هم پوست اطراف موهای زیرپوستی تیره‌تر دیده می‌شود.
ممکن است در نواحی این عارضه درد یا خارش حس کنید. این اتفاق در بعضی افراد بیشتر رخ می‌دهد. مثلا افرادی که موهای ضخیم و فر دارند بیشتر از افرادی که موی روشن و نازک دارند دچار موی زیر پوستی می‌شوند. این پدیده در موهای ناحیه تناسلی نیز بیشتر دیده می‌شود، زیرا موی این ناحیه زمخت‌تر از سایر قسمت‌های دیگر است.
دلیل موی زیر پوستی
ساختار و جهت رویش مو از دلایل اصلی بروز این عارضه هستند. اگر فولیکول مو انحنا داشته باشد (مانند موهای فر فشرده)، احتمال ورود مو به پوست پس از رشد مجدد آن بیشتر می‌شود. تراشیدن این نوع مو باعث می‌شود لبه‌های تیزی به وجود بیایند، مخصوصا اگر مو هنگام تراشیدن خشک باشد.
ممکن است این شرایط نیز به موی زیر پوستی منجر شوند:
- محکم کشیدن پوست حین تراشیدن مو، به موی تراشیده‌شده اجازه می‌دهد که به داخل پوست کشیده شود.
- کندن مو با موچین که ممکن است باعث جاماندن قسمتی از مو زیر سطح پوست شود.
هنگامی که مو وارد پوست شود، پوست مانند جسم خارجی با آن برخورد می‌کند و به پاسخ التهابی منجر می‌شود.
درمان موی زیر پوستی
بیشتر مواقع این عارضه به درمان نیاز ندارد و بدون نیاز به مداخله از بین می‌رود. البته اگر مو شروع به رشد در بالای سطح پوست نکند، ممکن است لازم باشد اقداماتی را انجام دهید که در ادامه گفته‌ایم.
۱. موهای آن ناحیه را بر ندارید
تا ازبین‌رفتن موی زیر پوستی، از تراشیدن یا بیرون‌کشیدن مو در این ناحیه دست بردارید. اگر به تراشیدن موها ادامه دهید، این ناحیه حساس بیشتر تحریک می‌شود. خاراندن و دستکاری موهای زیر پوستی نیز ممکن است باعث افزایش علائم آن شود. حتی ممکن است به عفونت پوستی یا زخم نیز منجر شود.
۲. از کمپرس گرم استفاده کنید
کمپرس گرم را در ناحیه عارضه بگذارید. همچنین می‌توانید یک حوله خیس یا مسواک نرم را دورانی روی پوست بمالید.
۳. مو را به‌آرامی خارج کنید
به‌محض اینکه مو به سطح پوست رسید، با استفاده از موچین استریل یا سوزن آن را به‌آرامی بیرون بکشید. سعی کنید آن را تا هنگام بهبودی کامل آن ناحیه بیرون نکشید، زیرا در این صورت پوست دوباره روی مو التیام می‌یابد. پوست را برای رسیدن به مو نشکافید، زیرا ممکن است سبب عفونت شود.
۴. پوست مرده را بردارید
پوست اطراف موی زیر پوستی را آرام بشویید و لایه‌برداری کنید تا مو به سطح پوست برسد. اگر این کار جواب نداد، ممکن است پزشک دارویی برای برداشتن آسان‌تر پوست مرده تجویز کند.
۵. با کرم‌ها التهاب را کاهش دهید
اگر موی زیر پوستی باعث قرمزی و التهاب زیادی شود، ممکن است پزشک کرم یا پماد استروئیدی برای شما تجویز کند. این درمان موضعی می‌تواند باعث کاهش التهاب و تحریک اطراف مو شود.
۶. از رتینوئیدها استفاده کنید
رتینوئیدها می‌توانند سرعت ازبین‌رفتن پوست‌های مرده را افزایش دهند. همچنین به پاک‌شدن لکه‌های تیره ناشی از این عارضه کمک می‌کنند. برای دریافت این داروها به نسخه پزشک نیاز دارید و لازم به ذکر است که موجب خشکی پوست می‌شوند.
اگر موی زیر پوستی درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
در بیشتر موارد، موهای زیر پوستی یکی‌دو هفته بعد خودبه‌خود رشد می‌کنند، از پوست خارج می‌شوند و آزردگی کمی ایجاد می‌کنند. ممکن است اطراف این مو عفونت ایجاد شود که تشکیل چرک، تغییر رنگ و درد از نشانه‌هایش هستند. در صورت مشاهده این علائم، باید به پزشک مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی عفونت موی زیر پوستی
داروهای بدون نسخه و درمان‌های خانگی می‌توانند برای بهبود این عارضه و پیشگیری از آن مؤثر باشند. چند نمونه از این درمان‌ها را در ادامه نوشته‌ایم.
۱. داروهای بدون نسخه
- لایه‌برداری پوست با سالیسیک اسید یا گلیکولیک اسید. این محصولات باعث بازماندن فولیکول‌های مو می‌شوند تا مو دوباره زیر پوست گیر نکند. اگر موی زیر پوستی دارید، نباید از این داروها استفاده کنید، زیرا امکان دارد باعث تحریک ناحیه شوند.
- استفاده از کرم بنزوئیل پروکسید. این ترکیب در داروهای آکنه بدون نسخه پیدا می‌شود و می‌تواند باعث خشک‌شدن ناحیه آسیب‌دیده و کاهش قرمزی شود.
- آبرسانی. آبرسان‌های بدون چربی سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد که مسیر فولیکول را مسدود می‌کنند و باعث ایجاد موهای زیر پوستی می‌شوند.
۲. درمان‌های خانگی
- روغن درخت چای باکتری‌ها را می‌کشد و باعث کاهش التهاب می‌شود. گاهی اوقات این ترکیب برای درمان آکنه استفاده می‌شود، اما برای موی زیر پوستی نیز مفید است. روغن درخت چای را با آب رقیق کنید و با استفاده از پنبه به محل مدنظر بمالید.
- شکر لایه‌بردار طبیعی است و می‌توانید آن را با روغن زیتون یا عسل مخلوط کنید تا به پوست آبرسانی کند و باکتری‌ها از بین ببرد. این خمیر را دایره روی محل بمالید و سپس با آب گرم بشویید.
- جوش شیرین می‌تواند در لایه‌برداری و کاهش التهاب پوست نقش داشته باشد. ۱ قاشق غذاخوری جوش شیرین را با ۱ لیوان آب مخلوط کنید. با استفاده از پنبه آن را به صورت خود بزنید و سپس با آب سرد بشویید.
پیشگیری از موی زیر پوستی
بهترین روش برای پیشگیری از موی زیر پوستی این است که موها را با موم بر ندارید، نتراشید و بیرون نکشید. البته این کار همیشه ممکن نیست. اگر از این روش‌ها برای برداشتن موهای زائد خود استفاده می‌کنید، می‌توانید روش‌های زیر را برای پیشگیری از این عارضه به کار بگیرید.
۱. ناحیه مدنظر را پیش از تراشیدن آماده کنید
آماده‌کردن ناحیه‌های مدنظر پیش از استفاده از تیغ برای تراشیدن مو، می‌تواند احتمال ایجاد این عارضه را کاهش دهد. ابتدا پوست را با صابونی ملایم بشویید. سپس ژل یا خمیر اصلاح را به پوست بمالید. پس از پایان کار و پیش از لباس‌پوشیدن، این ناحیه را کامل خشک کنید.
۲. از تیغ‌های یک‌تیغه استفاده کنید
بعضی تیغ‌ها طراحی شده‌اند که احتمال ایجاد موهای زیر پوستی را کاهش دهند. می‌توانید یکی از این تیغ‌های مخصوص یا تیغی با تک‌تیغه را به کار ببرید.
اگر تا به حال چند بار از تیغ خود استفاده کرده‌اید، آن را با تیغی جدید جایگزین کنید. تیغ‌های کند نمی‌توانند مو را مرتب و دقیق بتراشند و خطر ایجاد این عارضه را افزایش می‌دهند.
۳. استفاده از لیزر برای برداشتن مو را در نظر بگیرید
با اینکه لیزر موهای زائد پرهزینه است، راه‌حلی طولانی‌مدت برای پیشگیری از موی زیر پوستی به شمار می‌رود. لیزر موها را از لایه‌ای عمیق‌تر خارج می‌کند و به فولیکول مو آسیب می‌زند. در بیشتر موارد، این امر از رویش دوباره موها جلوگیری می‌کند.
برداشتن مو با لیزر به چند نوبت درمان در طی هفته‌ها و ماه‌ها نیاز دارد، اما نتایج آن تقریبا دائمی هستند. این روش برای موی بلوند یا خیلی روشن تأثیر کمتری دارد.
۴. گزینه‌های دیگر را جایگزین تراشیدن کنید
موبرهای شیمیایی یکی از گزینه‌های شما هستند، اما می‌توانند پوست‌های حساس را تحریک کنند. ابتدا موبر را روی قسمت کوچکی از پوست، به غیر از ناحیه تناسلی، آزمایش کنید. اگر تا ۲۴ ساعت واکنشی به این مواد نداشتید، به استفاده از آن ادامه دهید.
در نظر داشته باشید که پوست ناحیه تناسلی بسیار حساس‌تر از پوست دست یا پاست. همچنین خوب است بدانید که بعضی کرم‌ها می‌توانند رشد مجدد مو پس از لیزر و سایر روش‌های برداشتن مو را کاهش دهند.
الکترولیز یکی از روش‌های برداشتن دائمی موست. این روش با استفاده از الکترودها ریشه مو را از بین می‌رود. الکترولیز هم مانند لیزر به چند نوبت درمان در طی چند هفته یا چند ماه نیاز دارد.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هرازگاهی متوجه یک موی زیرپوستی می‌شوید، جای نگرانی نیست. می‌توانید با استفاده از روش‌های پیشگیری یادشده از این عارضه اجتناب کنید. در صورتی نیاز است به پزشک مراجعه کنید که:
- بیشتر مواقع دچار موی زیر پوستی می‌شوید. پزشک می‌تواند درمان‌هایی را پیشنهاد کند که از وقوع مجدد این عارضه پیشگیری کنند.
- بیش از حد موی زائد دارید. ممکن است این مسئله ناشی از اختلالات سلامتی باشد.